مدل سازگاری لجستیک (LIM)

فصلنامه شماره 43 (تابستان 1400)

چکیده

مدل سازگاری لجستیک (LIM) توسط جامعه لجستیک و حمل‌ونقل GS1 که خرده‌فروشان، تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان مواد اولیه، ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک و سایر سازمان‌های عضو را در برمی‌گیرد، ایجاد شده است. مأموریت بخش حمل‌ونقل و لجستیک GS1 هدایت مسیر توسعه و پیاده‌سازی استانداردهای لجستیک GS1 است. این مأموریت از طریق ایجاد تعامل بین شرکای تجاری مزایای بسیاری برای زنجیره تأمین جهانی به همراه دارد، از آن جمله می‌توان به ایجاد شفافیت و غلبه بر موانع توسعه و رشد سازمان‌ها اشاره کرد.

مدل LIM گستره وسیعی دارد و تراکنش های بسیاری در بخش های مختلف را شامل می شود. این تراکنش ها به تعامل بین بخش های مختلف کسب‌وکار کمک میکند. در این مقاله به شرح مدل LIM، ماژول های تشکیل دهنده، محدوده، اعضاء و نقش های درگیر در هر حوزه پرداخته شده است.

1. 1. مقدمه

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک نقش مهمی در زنجیره تأمین کالاهای بسته‌بندی‌شده مصرف‌کنندگان امروزی و مدیریت جریان کالاهای داخلی و خارجی برای خرده‌فروشان، تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان مواد اولیه بازی می‌کنند.

بنابراین این اعضا نیاز دارند تا راه‌حل‌های مبتنی بر فرآیندهای رایج کسب‌وکار، ارتباطات رایج و راه‌حل‌های شناسایی بر موانع تعامل‌پذیری و توسعه‌پذیری کسب و کار غلبه کند. این راه‌حل‌ها منجر به شفافیت بیشتر عملیات و قابل‌مشاهده بودن جریان کالاها خواهند شد و نهایتاً هزینه‌های غیرضروری زنجیره تأمین را حذف می‌کنند.

زیربنای اصلی این راهکارها، توسعه چارچوب فرآیندهای رایج کسب‌وکار و ارتباطات داده‌ای مرتبط و تنظیم‌کننده در تمامی سطوح تعاملات از هماهنگ‌سازی داده اصلی تا توافقات مالی هست. این چارچوب مدل سازگاری لجستیک (LIM) هست که اولین دستاورد انجمن لجستیک GS1 و پایه و اساس کارهای بیشتر خواهد بود.

مأموریت انجمن لجستیک GS1 این است که در راستای دستیابی به مزایای کسب‌وکار زنجیره تأمین جهانی، مسیر توسعه را هدایت نموده و اجرای راهکار‌های ارائه شده توسط لجستیک GS1 را از طریق بهبود تعاملات بین شرکای زنجیره تأمین و غلبه بر موانع توسعه پذیری به دلیل ماهیت متفاوت فرآیندهای کسب‌وکار را پیاده‌سازی نماید.

هدف مدل سازگاری لجستیک (LIM) پایه‌گذاری تعامل‌پذیری کسب‌وکار در فرآیندهای کسب‌وکار انبارداری و حمل‌ونقل هست. تعامل‌پذیری کسب‌وکار، قابلیت اجرای فرآیندهای کسب‌وکار به‌صورت یکپارچه در سرتاسر مرزهای سازمانی را دارا هست.

مدل LIM فرآیندهای سطح بالای کسب‌وکار و مجموعه جامعی از تراکنش‌هایی که در این فرآیندها رخ می‌دهد را توصیف می‌کند. این مدل توسط انجمن لجستیک GS1 که نمایندگان گروه های مختلف زنجیره تأمین را شامل می شود. توسعه داده شده است و حوزه‌های کاری زیر را شامل می شود:

• • تدارکات
• • برنامه‌ریزی
• • انبارداری
• • حمل‌ونقل
• • توافقات مالی

چندین سناریوی موجود انبارداری و حمل‌ونقل و روشی که LIM می‌تواند با آن‌ها مقابله کند در این گزارش ذکرشده است. فراتر از همه این مباحث اینکه LIM برخی از جهت‌گیری‌های آتی نظیر تراکنش‌ها و پیام‌ها برای هماهنگ‌سازی داده اصلی، شرایط خرید و برنامه‌ریزی که در کسب‌وکار امروزی رایج نیستند را در تعامل با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک دربر می‌گیرد.

1. 2. مأموریت

انجمن لجستیک GS1 مأموریت دارد که مسیر توسعه را هدایت نموده و اجرای راه‌حل‌های لجستیک GS1 را به‌منظور دستیابی به مزایای کسب‌وکار زنجیره تأمین جهانی از طریق پرورش تعاملات بین شرکا و غلبه بر موانع توسعه پذیری به دلیل فرآیندهای متفاوت کسب‌وکار پیش ببرد.

محدوده کار، حمل‌ونقل و انبارداری برای شرکت‌های بزرگ به همراه شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) می‌باشد. هدف تحویل مجموعه‌های مشترکی از راه‌حل‌ها و اجرایی کردن استانداردهای GS1 در صنعت و حوزه‌های مربوطه هست که در انجمن لجستیک GS1 خرده‌فروشان، تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان مواد اولیه و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک حضور دارند.

1. 3. منطق

حقیقت زنجیره تأمین CPG این است که اعضای تجاری زنجیره نظیر خرده‌فروشان، تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان مواد اولیه با فرآیندهای متفاوت کسب‌وکار و تبادل داده با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک مواجه می شوند. این موضوع هنگامی‌که آن‌ها به تعاملات پیشرفته‌تری وارد می‌شوند و زمانی که نقش شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک، هرچه بیشتر اهمیت می‌یابد بیشتر آشکار می‌شود. خط‌مشی‌ها و فرآیندهای متفاوت کسب‌وکار مانعی برسر راه توسعه پذیری و قابل‌رؤیت بودن زنجیره تأمین ایجاد می‌کنند درحالی‌که اقدامات و هزینه‌های اضافی بسیاری نیز به عملیات روزانه تحمیل می‌شود.

گروه‌های کاری زنجیره تأمین مزایایی را از سیستم‌های بیش تعاملی و راهکارهای توسعه‌پذیر به دست خواهند آورد که منجر به کارایی و وضوح هرچه بیشتر عملیات و قابل‌مشاهده بودن جریان کاری در سراسر زنجیره تأمین میگردد که این مهم از طریق قابلیت تعامل‌پذیری بهبودیافته کسب‌وکار به دست می‌آید. تعامل‌پذیری کسب‌وکار قابلیت اجرای فرآیندهای کاری به‌صورت یکپارچه در سراسر مرزهای سازمانی است. تعامل‌پذیری از طریق درک این موضوع که فرآیندهای کاری سازمان‌های مختلف چگونه می‌توانند به هم مرتبط شوند، به‌واسطه توسعه کارآمد استانداردهای پشتیبانی کننده فرآیندهای کسب‌وکار و همچنین از طریق تفسیر کردن و مشخص نمودن معانی پیام‌های مبادله شده بین سازمان‌ها حاصل می شود. لازم به ذکر است پیام ها و تراکنش‌های بین سازمانی در نظر گرفته شده باهدف پشتیبانی از فرآیندهای کسب‌وکار به یک روش توسعه‌پذیر، در نظر گرفته شده‌اند.

1. 4. شرح مدل

مدل واقعی که از فرآیندهای کاری و یا بلاک‌های فرآیندهای کاری تشکیل‌شده است به تراکنش‌های کسب‌وکار تقسیم‌بندی می‌شود، این تراکنش‌های کسب‌وکار به پیغام‌های الکترونیکی GS1eCOM نگاشت می‌شود. رابطه بین تراکنش‌ها و پیام‌ها به‌صورت پیش‌فرض 1 به ۱ نمی‌باشد. چندین تراکنش می‌تواند به یک پیام نگاشت شود. به‌هرحال همه تراکنش‌ها یک راهنمای اجرای پیامی ویژه خواهند داشت که استفاده از پیام در متن تراکنش‌های کسب‌وکار را شرح می‌دهد.

این مدل از ۷ فرایند کاری مجزا تشکیل‌شده است که اعضاء و نقش‌ها و محدوده متفاوتی دارند. این 7 فرایند کاری شامل موارد زیر می‌باشد:

• • توافقنامه همکاری
• • هماهنگ‌سازی داده اصلی
• • شرایط خدمات لجستیک
• • برنامه‌ریزی
• • انبارداری
• • حمل‌ونقل
• • پرداخت

1. 5. اعضاء و نقش‌های درگیر بر اساس مدل LIM

در مدل LIM از اصطلاحات ویژه‌ای استفاده می‌شود تا انواع شرکای تجاری و نقش‌های درگیر در زنجیره تأمین به‌وضوح ترسیم شود.

برخی از اصطلاحات قراردادی که در این مدل مورداستفاده قرار می‌گیرد و از جمله نقش‌های اصلی هستند، شامل موارد ذیل می باشد:

• • خرده‌فروش
• • تولیدکننده
• • تأمین‌کننده مواد اولیه
• • شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک (حمل‌ونقل و انبارداری)

شرکا می‌توانند یک یا چند نقش زیر را در فرآیندهای کسب‌وکار ایفا کنند:

• • شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک (LSP)
• • متقاضی خدمات لجستیک (LSC)

دو نقش مطرح شده در ذیل اعضای اصلی درگیر در تراکنش‌های تجاری خدمات خرید لجستیک هستند:

• • فرستنده
• • گیرنده

این دو نقش نماینده شرکای اصلی زنجیره تأمین در تراکنش‌های تجاری کالاهای بازرگانی هستند.

هر عضو و شریک تجاری زنجیره تأمین می‌تواند چندین مکان فیزیکی مربوط به عملیات تجاری خود ازجمله انبار، مرکز توزیع و فروشگاه داشته باشد. در مدل LIM اسامی عمومی این مکان های تجاری فیزیکی مورداستفاده قرار می‌گیرد تا نقش درگیر در زنجیره تأمین و فرآیندهای کاری را با جزئیات بیشتری به یکدیگر مرتبط نماید:

• • مکان موجودی
• • حمل‌ونقل از …
• • حمل‌ونقل به …
• • مکان بارگیری
• • مکان تخلیه

اصطلاحات متنوعی وجود دارد که به انواع شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک (LSP) اشاره می‌کند:

• • ارائه‌دهندگان خدمات حمل‌ونقل
• • حامل‌ها
• • باربری‌ها
• • ارائه‌دهندگان خدمات انبارداری
• • دیگر ارائه‌دهندگان خدمات نظیر کارگزاران گمرک

شکل زیر نشان می دهد که چگونه این نقش ها با یکدیگر در ارتباط هستند:

1. 6. بخش های تشکیل‌دهنده مدل LIM
   1. 6-1- توافقنامه همکاری

“توافقنامه همکاری” اولین بلوک ساخت LIM را نمایش می‌دهد. محدوده آن توافق بر روی عناصر عملیاتی و تاکتیکی بین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک و مشتری است. توافقنامه همکاری شامل اجزای زیر است که نقش‌ها و مسئولیت‌ها و همچنین پارامترها و اهداف نیز باید تعریف شوند: مدیریت داده اصلی، مدیریت ظرفیت حمل‌ونقل و انبارداری، تحویل خدمات، تکرار نرخ بازبینی، پرداخت، ادعاها، امنیت سیستم، محرمانه بودن/ عدم تشخیص توافق، نیازمندی‌های قابل‌ردیابی، سطوح خدمت و دیگر اندازه‌گیری‌های عملکرد، مدیریت کیفیت و نیازمندی‌ها و فرآیندهای تشدید. علاوه بر این موارد متدهای تکنیکی، مدیریتی و محاسبه را از طریق ادغامی که بین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک و مشتری رخ می‌دهد شامل استانداردهای مورداستفاده، انتظارات عملکرد، فرآیندهای پشتیبانگیری و امنیت داده را تعریف می‌کند.

• 1. 6-2- هماهنگ‌سازی داده اصلی

هماهنگ‌سازی داده اصلی تعریف اقلام، مکان‌ها و کدهای مسیریابی مورداستفاده در اجرای لجستیک را دربر می‌گیرد تا تضمین کند که هر دو عضو درک یکسان و غیرمبهمی از اطلاعات پایه زنجیره تأمین دارند. یکی از چالش‌هایی که همه روابط تجاری با آن روبرو هستند، حفظ صحت و توزیع داده‌های پایه، مکان و داده‌های مسیریابی که از تغییرات سریع مشخصات و اطلاعات لجستیکی به وجود می‌آیند است؛ بنابراین هماهنگ‌سازی و همگام‌سازی آتی اقلام، مکان و داده مسیریابی، جزئی ضروری در قابلیت همکاری (تعامل‌پذیری) هست.

• 1. 6-3- شرایط خدمات لجستیک

شرایط خدمات لجستیک تعهد بین متقاضی خدمات لجستیک و ارائه‌دهنده خدمات لجستیک در اجرای خدمات توافقی پیرامون انبارداری، حمل‌ونقل و یا هر دو را برای یک دوره مشخص و یک نرخ یا قیمت اظهارشده شرح می‌دهد.

شرایط خدمات لجستیک، داده های قراردادی که خدمات ارائه‌شده لجستیک را ثبت می کند، ارائه می‌دهد

هدف تراکنش شرایط و وضعیت خدمات لجستیک به‌صورت معمول اینست که در مواردی که یک قرارداد کلی بین طرفین زنجیره تأمین مورد مذاکره و پذیرش قرار گرفته است و منعقد می گردد، دراین‌خصوص که چه خدماتی در یک دوره زمانی قرار است ارائه شود و چه ترتیب سفارش دهی در نظر گرفته شده است، اطلاعات موردنیاز را در اختیار شرکای تجاری زنجیره تأمین قرار دهد. همچنین، ایجاد شرایط قانونی در یک قرارداد از پیش مذاکره شده در راستای فعال‌سازی صحه‌گذاری خودکار سفارش‌ها و تأیید فاکتورها پیش از پرداخت از دیگر اهداف تراکنش شرایط و وضعیت خدمات لجستیک می‌باشد.

شرایط خدمات لجستیک فاکتورهای متنوعی که بر اساس ترافیک خدمت معرفی می‌شوند را دربر می‌گیرد که شامل:

• • محدوده کدپستی (محدوده کدپستی از و محدوده کد پستی به) محدوده کد پستی ممکن است از مرزهای کشور عبور کند (حمل‌ونقل از -venlo NL به مقصد آلمان ممکن است از طریق ترافیک داخلی آلمان صورت گیرد.)
• • نوع واحد بارگیری و/ یا مقیاس بارگیری
• • نوع کالاها شامل: خطرناک، یخ‌زده/ سرد/ دمای محیط
• • سطح خدمت نظیر خدمت‌رسانی سریع، استاندارد، تعلیق شده
• آغازگر: توسط شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات لجستیک در پایه‌ریزی قرارداد فعال می‌شود.

1. 1. 6-4- برنامه ریزی

برنامه‌ریزی بر روی فعالیت‌های آتی مرتبط با انبارداری یا حمل‌ونقل و اهدافی که ظرفیت ارائه خدمات دریافتی را تضمین می‌کنند، تمرکز دارد. برنامه‌ریزی در مورد ظرفیت انبارداری به حجم انبار و ظرفیت منابع مربوط می‌شود اما برنامه‌ریزی ظرفیت حمل‌ونقل بر حجم حمل‌ونقل و زمان‌بندی حمل‌ونقل تمرکز دارد.

برنامه‌ریزی ظرفیت از طریق حمل‌ونقل‌ها/ پالت‌ها/ بارگیری‌های پیش‌بینی‌شده ماهیانه و/ یا هفتگی تا زمانی که تقاضای واقعی (حمل‌ونقل) به انباردار و یا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل‌ونقل از طریق یک دستورالعمل تحویل (برای رزرو حمل‌ونقل، بارگیری سفارش، بسته‌بندی و بارگذاری) ترخیص می‌شود، صورت می‌گیرد. در بعضی از موارد، حمل‌ونقل‌های برنامه‌ریزی‌شده واقعی در دسترس هستند تا صحت پیش‌بینی را افزایش دهند.

• 1. 6-5- انبارداری

انبارداری دریافت، ذخیره و ارائه محصولات برای تحویل به مشتری برمبنای سفارش‌ها است. انبارداری همچنین همه فعالیت‌های مدیریتی مرتبط را در برمی‌گیرد. در مبحث ذخیره‌سازی همچنین کنترل موجودی مثل ردیابی در انبار را نیز شامل می شود.

جریان بازگشتی محصولات و مواد در زنجیره تأمین همچنین فراخوانی‌های محصول و لجستیک معکوس برای جعبه‌ها یا پالت‌های خالی را در برمی‌گیرد.

در رأس همه این فعالیت‌های انبارداری خدمات دیگری نظیر پرکردن، بسته‌بندی برای تبلیغات، انباشتن مجدد و برچسب‌گذاری مجدد نیز گنجانده شده است. این موضوع اغلب به‌عنوان ارزش افزوده خدمات تعریف می‌شود. مادامی‌که GTIN اقلام سرویس‌دهی شده یکسان باقی می‌ماند به‌عنوان ارزش افزوده خدمت لجستیک (در محدوده) در نظر گرفته می‌شود، اگر GTIN تغییر کند به‌عنوان قرارداد سازنده (خارج از محدوده) در نظر گرفته می‌شود.

• 1. 6-6- حمل‌ونقل

حمل‌ونقل فرایند جابجایی کالا از کارخانه به انبار و یا سیلوها (مجموعه‌ها)، انتقال کالا از انبار به مکان‌های تحویل مشتری و همچنین مانیتور کردن انتقالات است.

• 1. 6-7- پرداخت

پرداخت مالی فرایند را از جایی که خدمات به متقاضی خدمات لجستیک تحویل داده می‌شود تا تأیید پرداخت توسط ارائه‌دهنده خدمات لجستیک دربر می‌گیرد. پرداخت مالی بر مبنای حجم/ وزن واقعی کالاهای خدمت‌رسانی شده منطبق با شرایط خدمت لجستیک رخ می‌دهد. پرداخت مالی عمدتاً بسته به اینکه آیا فرایند صدور فاکتور توسط ارائه‌دهنده خدمات لجستیک (صدور فاکتور مرسوم) آغازشده است و یا توسط متقاضی خدمات لجستیک (خودپرداخت) متفاوت است.

1. 7. نتیجه‌گیری

ایجاد زبان مشترک و تعامل بین بخش های مختلف یک کسب‌وکار در بهبود سود ده و روند روبه‌رشد هر کسب‌وکار اهمیت بسزایی دارد.

مدل سازگاری لجستیک با استفاده از استانداردهای GS1 از جمله GS1 EDI و GS1 eCom به ایجاد این زبان مشترک و تعامل بخش‌های مختلف کسب‌وکار کمک می کند.

1. 8. مراجع

https://www.gs1.org/standards/LIM