فصلنامه شماره 36 (زمستان 1397)
- معرفی بلاکچین
بلاکچین اختراعی برجسته و مبتکرانه است؛ زاییده فکر یک فرد یا گروهی از افراد که بانام مستعار ساتوشی ناکاموتو شناخته می‌شوند؛ اما از آن زمان که بلاکچین برای اولین بار معرفی شد، این فناوری به موجودیتی بزرگ تبدیل‌شده است و سؤال اصلی بسیاری از افراد این است که بلاکچین چیست؟
فناوری بلاکچین از طریق ایجاد امکان توزیع اطلاعات دیجیتال بدون کپی کردن آن، ستون فقرات نوع جدیدی از اینترنت را ایجاد کرد. در ابتدا برای پول دیجیتال بیت کوین طراحی شد، اما در حال حاضر جامعه فناوری در حال پیدا کردن دیگر کاربردهای بالقوه برای این فناوری است.
بیت کوین، «طلای دیجیتال» نام‌گذاری شده است و دلایل خوبی نیز برای این امر وجود دارد. بلاکچین می‌تواند انواع دیگری از ارزش دیجیتال را ایجاد کند. شما برای استفاده از بلاکچین لازم نیست بدانید چگونه کار می‌کند. بااین‌حال، داشتن دانش اولیه در مورد این فناوری جدید به شما نشان خواهد داد که چرا انقلابی محسوب می‌شود.
بلاکچین یک دفترکل دیجیتالی غیرقابل‌تخریب از معاملات اقتصادی است که می‌تواند نه‌تنها برای ضبط معاملات مالی بلکه تقریباً برای ثبت هر دارایی ارزشمندی استفاده شود. صفحه گسترده‌ای را تصور کنید که هزاران بار در شبکه کامپیوتری کپی شده است. سپس تصور کنید که این شبکه طراحی‌شده تا به‌طور منظم به‌روزرسانی شود، اکنون شما درک اولیه‌ای از بلاکچین دارید.
اطلاعاتی که در بلوک نگهداری می‌شود به‌عنوان پایگاه داده به اشتراک گذاشته‌شده و به‌طور پیوسته در حال تطبیق است. این روش استفاده از شبکه دارای مزایای آشکاری است. پایگاه داده بلاکچین در یک مکان خاص ذخیره نمی‌شود، به این معنی که پرونده‌هایی که نگهداری می‌کنند، واقعاً عمومی هستند و به‌راحتی قابل‌تأییدند. نسخه متمرکزی از این اطلاعات وجود ندارد تا یک هکر بتواند آن را تخریب کند. با میزبانی داده‌ها توسط میلیون‌ها کامپیوتر به‌طور همزمان، داده‌های آن برای هرکسی در اینترنت قابل‌دسترسی است. فناوری بلاکچین مانند اینترنت است که دارای یک استحکام داخلی است، با ذخیره بلوک‌های اطلاعاتی‌ای که در سراسر شبکه آن یکسان هستند، بلاکچین نمی‌تواند توسط یک‌نهاد واحد کنترل شود و هیچ نقطه‌ی شکست واحدی ندارد. بلاکچین یک فناوری غیرمتمرکز است. هر چیزی که روی آن اتفاق می‌افتد، حاصل از عملکرد شبکه به‌عنوان یک کل است. از این ویژگی بسیار استفاده می‌شود. فناوری بلاکچین می‌تواند ویژگی‌های جدیدی را به اقتصاد خلاق بیفزاید که این امر سبب تغییرات اساسی درفروش و عرضه محصولات خلاق خواهد شد. برخی از این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:
- کلیه تبادلات و تراکنش‌ها با سازوکار اجماع مشارکت‌کنندگان در شبکه بلاکچین تأیید می‌شود. این امر از اعمال خرابکارانه جلوگیری می‌کند.
- دسترسی جامع به تاریخچه رویدادها (تراکنش‌ها)؛ هر رویدادی در شبکه به‌صورت شفاف قابل ردگیری است؛ و تاریخچه به‌صورت برابر در اختیار تمامی کاربران شبکه قرار می‌گیرد.
- پیاده‌سازی این ویژگی‌ها قاعدتاً در کاربردهای اولیه این فناوری در قالب ارزهای رمزنگاری‌شده انجام‌شده ولی این ویژگی‌ها می‌توانند در هر حوزه‌ای کاربرد داشته باشد. به‌صورت نظری بلاکچین در هر تراکنش و تبادل در چرخه عمر محصول، جریان فعالیت‌ها یا زنجیره‌تامین ابری می‌تواند کارایی فراوان داشته باشد.
فناوری بلاکچین می‌تواند در قالب یک پلتفرم و «پنج اهرم» تمامی مسائل فوق را حل کند. «پنج اهرم» در شکل زیر نشان داده‌شده است:
در حال حاضر، بلاکچین ازنظر امنیت ذخیره اطلاعات بی‌رقیب به شمار می‌رود. چراکه با ذخیره اطلاعات در نسخه‌های متعدد، امکان تغییر دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم را برای همیشه خواهد داشت. بلاکچین به‌طور بالقوه می‌تواند سیستم جمع‌آوری آرای الکترونیک، قراردادها و غیره را برای همیشه متحول کند. به‌عنوان‌مثال، در هنگام خرید یک‌خانه، سه نسخه قرارداد بین خریدار، فروشنده و بنگاه تقسیم می‌شود. فرض کنید، به‌جای سه نسخه از قرارداد، هزاران نسخه به‌هم‌پیوسته وجود داشته باشد که هرگونه تغییری را در خود ثبت خواهند نمود! در چنین شرایطی هرگونه جعل سند ناممکن خواهد بود
- بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
برای درک مفهوم بلاکچین باید شبکه عظیمی را در نظر بگیرید که از تعداد زیادی نود با توان محاسبات کامپیوتری بسیار بالا تشکیل‌شده است. هر یک از اعضای شبکه که بخواهد تراکنشی انجام دهد، ابتدا باید درخواست آن را در شبکه صادر کند. سایر نودهای موجود در شبکه در برخورد با هر درخواست تراکنش دو فعالیت اساسی انجام می‌دهند. اول اینکه معتبر بودن آن تراکنش را ازلحاظ Business Role (در مورد بیت کوین کافی بودن موجودی فرد درخواست دهنده) بررسی و تأیید کنند. دومین فعالیت اساسی درواقع پیدا کردن رمز پیچیده و تصادفی موردنیاز بر اساس الگوریتم بلاکچین است که این رمز برای اضافه کردن آن تراکنش به دفتر دیجیتال موردنیاز است. نخستین نودی از شبکه که بتواند این دو فعالیت را با موفقیت به پایان برساند، آن را به دفتر دیجیتال اضافه کرده و سپس برای اطلاع سایر نودها آن را اعلام می‌نماید تا آن‌ها نیز بتوانند خود را بروز کنند. سایر نودها نیز از ادامه کار بروی آن تراکنش دست کشیده و پس از بروز رسانی دفتر دیجیتال به دنبال تراکنش بعدی می‌گردند. در هر ده دقیقه مجموعه تراکنش‌های صورت گرفته در شبکه، در قالب یک Block از اطلاعات ایجاد و منتشر می‌شود که آن Block به Block قبل از خود لینک و درواقع درهم‌تنیده می‌شوند. بر همین منوال همه بلوک‌های بعدی به قبلی‌ها لینک شده و شما برای اینکه بتوانید یک رکورد (یک سطر از دفتر یادداشت) را تغییر دهید باید بتوانید همه بلاک‌ها را هک کرده و درواقع همه تراکنش‌های صورت گرفته را روی میلیون‌ها کامپیوتر به‌صورت همزمان هک کنید. این کار تحقیقاً محال است و درنتیجه ما به‌عنوان بشر امروزی می‌توانیم از مواهب این دستاورد بزرگ استفاده کنیم. فناوری بلاکچین، یک دستاورد عمومی بشری است که تحت مالکیت هیچ کشور یا نهادی نبوده و مالکیت آن متعلق به نسل بشر است. همان‌گونه که ملاحظه می‌کنید، سه اصل باز بودن، عدم تمرکز و غیرقابل هک بودن به‌خوبی توسط این نوآوری کم‌نظیر که با اختراع ماشین چاپ، اختراع موتور بخار و یا حتی اینترنت در یک تراز اهمیت قرار دارد پوشش داده می‌شود.
برای درک بیشتر از نحوه کارکرد بلاکچین می‌توانیم از چندین مثال ساده به شرح ذیل استفاده کنیم:
- بلاکچین را می‌توانید همانند گوگل داکس در نظر بگیرید. در گوگل داکیومنت، زمانی که بر روی یک سند کار می‌کنید، همکاران شما به‌طور همزمان، امکان ویرایش آن رادارند. به‌بیان‌دیگر، تنها یک نسخه از آن سند وجود ندارد. در شیوه‌های سنتی، باید یک نفر کار خود را بر روی سند موردنظر به اتمام می‌رسانید و سپس آن را برای فرد دیگر ارسال می‌نمود.
- در دنیای تبادلات بانکی، استفاده از بلاکچین به این معناست که هر دو طرف، نسخه‌ای از تراکنش را به‌طور همزمان دریافت می‌کنند که هرگونه تغییری را به‌سرعت منعکس می‌کند. در کسب‌وکارهای دیگر نیز امکان استفاده از بلاکچین وجود دارد.
- به‌عنوان‌مثال، فرض کنید گروهی از معماران در حال کار بر روی نقشه ساختمانی چندطبقه هستند. با استفاده از بلاکچین، این گروه، همزمان باهم امکان ادیت و ویرایش نقشه‌ها رادارند و نیازی نیست، به‌طور انفرادی نسبت به تکمیل نقشه موردنظر کاری را انجام دهند.
- فرض کنید اتاق بسیار بزرگی پر از گاوصندوق وجود دارد، این گاوصندوق‌ها از شیشه ضدگلوله ساخته‌شده‌اند، بنابراین هرکسی توانایی دیدن محتویات آن‌ها را دارد، اما توانایی دستبرد زدن به آن‌ها را خیر. هر گاوصندوق، دارای شیاری برای انداختن سکه به درون آن است و هرکسی می‌تواند از طریق این شیار، سکه‌ای را به درون گاوصندوق بیندازد، اما برای هر گاوصندوق تنها یک کلید وجود دارد و آن کلید متعلق به صاحب آن گاوصندوق است.
- کاربرد بلاکچین در صنایع غذایی
اگر تاکنون به مزرعه رفته باشید، احتمالاً دیده‌اید که اکوسیستم مزارع تا چه حد پیچیده است و علاوه بر اینکه به ماشین‌آلات کشاورزی و زمان‌بندی دقیق نیاز دارد، وضعیت مالی کشاورزان هم فصلی است و متأسفانه ثبات ندارد. پس‌ازاینکه محصولات غذایی از مزرعه خارج می‌شوند تازه‌وارد فرایند زنجیره‌تامین می‌شوند که خودش به بخش‌های زیادی تقسیم می‌شود. خریداران، فروشندگان، توزیع‌کنندگان و فروشگاه‌های مواد غذایی همه می‌خواهند بدانند محصولات غذایی از مزرعه تا بازارچه مراحلی را طی کرده است. شما نیز مسلماً قبل از مصرف غذا ترجیح می‌دهید بدانید از کجا آمده است.
هرچه شفافیت روند تولید مواد غذایی بیشتر باشد، مصرف‌کنندگان اطلاعات بیشتری برای تصمیم‌گیری هوشمندانه درباره‌ی مواد غذایی‌شان خواهند داشت. با کشاورزی مبتنی بر بلاکچین قیمت محصولات غذایی ارزان‌تر خواهد شد، اما برای ما نیز بهتر خواهد بود که بدانیم این محصولات از کجا می‌آیند. بلاکچین کلید تولید محصولات غذایی واقعی، ارگانیک و محلی است که با قیمت منطقی برای هرکسی در دسترس خواهد بود. کشاورزی مبتنی بر بلاکچین قرار است مراحل رشد و توزیع مواد غذایی را ساده‌تر کند. این روند می‌خواهد کاری کند همه‌ی بخش‌ها به یک منبع واحد حقیقی برای زنجیره‌تامین در حوزه‌ی کشاورزی بپیوندند. فناوری بلاکچین راهی برای ذخیره و به اشتراک‌گذاری اطلاعات در شبکه‌ای از کاربران در یک فضای مجازی باز است. فناوری بلاکچین امکان مشاهده همه تراکنش‌ها را به‌صورت همزمان و آنی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای نمونه، یک فروشنده خرد با این فناوری می‌توانند ببینید که تأمین‌کننده‌اش محصول موردنظر را از کدام کشاورز یا شرکت خریده است. ازآنجاکه این اطلاعات و تراکنش‌ها در یک محل خاص ذخیره نمی‌شود و بر روی همه رایانه‌های موجود بر روی شبکه وجود دارد، راهی برای هک یا دست‌کاری کردن آن وجود ندارد.
در این میان، مشتریان به شکلی جدی از فناوری بلاکچین سود خواهند برد. برای نمونه، کافی است گوشی خود را روی کد مربعی (QR Code) درج روی بسته گوشت موجود در یخچال سوپرمارکت ببریم تا اطلاعاتی نظیر تاریخ تولد حیوان، استفاده از آنتی‌بیوتیک، واکسیناسیون و نیز موقعیت و تاریخ کشتار را مشاهده کنیم.
به چهار روش اصلی که بلاکچین از آن‌ها در تغییر دادن روند کشاورزی استفاده می‌کند خواهیم پرداخت.
ردیابی تدارکات
یک چالش بزرگ در صنعت کشاورزی، ردیابی و پرداخت هزینه‌ی تحویلِ محصول است. معمولاً شرکت‌های بزرگ چندملیتی کار تنظیم و دریافت سفارش برای هزاران تن محصول زراعی را انجام می‌دهند. امروزه در بیشتر موارد، این فرایند با اتکا به یک واسطه‌ی بومی یا محلی که تحویل محصول را هماهنگ می‌کند انجام می‌شود. هر فروشنده یک نماینده دارد که این نماینده از تحویل داده شدن محصولات اطمینان حاصل می‌کند. از سوی دیگر، خریدار هم نماینده‌ای دارد که محصولات تحویل‌شده را بازرسی می‌کند و فرایند پرداخت را انجام می‌دهد.
با استفاده از بلاکچین، نظام فروش منطقه‌ای باواسطه می‌تواند با یک دفتر کل غیرمتمرکز جایگزین شود که به ساده‌تر شدن این فرایند کمک می‌کند. خریداران کالا می‌توانند به شکل مستقیم با تأمین‌کننده معامله کنند و بلافاصله وجه را پرداخت کنند. این فرایند بسیار سریع‌تر از فرایند مبتنی بر کاغذ است که چند هفته طول می‌کشد تا تسویه شود. علاوه با حذف‌شدن کارمزد واسطه‌ها، شرکت‌ها می‌توانند سهم بیشتری از درآمد فروش را به کشاورزان که محصولات را به عمل می‌آورند اختصاص دهند.
شرکت لوییس دریفوس (Louis Dreyfus) به‌تازگی اولین تجارت محصولات کشاورزی مبتنی بر بلاکچین را انجام داد. آن‌ها ۶۰,۰۰۰ تن سویا آمریکایی را به دولت چین فروختند. استفاده از بلاکچین در این مورد، کل زمان تدارکات را تا ۸۰٪ کاهش داد. فرایند معامله نیز تنها یک هفته طول کشید.
علاوه، در هنگام مذاکرات تحویل محصول معمولاً توافق‌های پیچیده‌ای درباره‌ی شرایط تحویل و پرداخت صورت می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین موارد مدیریت قراردادهای هوشمند همین دلایل هستند. استفاده از قراردادهای هوشمند سبب می‌شود یک کشاورز بتواند بدون نیاز به توزیع‌کنندگان میانی (واسطه‌ها) محصولش را مستقیم به رستوران یا حتی افراد بفروشد.
ارگانیک بودن محصولات غذایی و زنجیره‌تامین
سال گذشته، بازرسی عمومی ایالات‌متحده دریافت سالانه میلیون‌ها تن محصولات ارگانیک غیر اصل وارد سوپرمارکت‌های آمریکایی می‌شود را گزارش داد که این فقط مشکل مصرف‌کنندگان نبود بلکه ارزانی این محصولات سبب می‌شد کشاورزانی که محصولات ارگانیک واقعی و اصل را به بازار ارائه می‌کردند به‌شدت ضرر کنند.
بنابراین، نیاز به روش‌هایی که بتوانند هویت و اعتبار زنجیره‌تامین محصولات را بررسی و تأیید کنند به‌شدت احساس می‌شود و به همین دلیل علاقه‌ی همگان را برانگیخته است. به این منظور بهترین گزینه بلاکچین است. مزارع می‌توانند با استفاده از بلاک چین محصولات ارگانیک تأییدشده را به دفتر کل اضافه کنند. سپس، مصرف‌کنندگان می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن تلفن همراه تاریخچه‌ی محصولی را که در فروشگاه می‌بینند به شکل آنی بررسی کنند. با سیستم ردیابی بلاکچین، تقلب غیرممکن می‌شود. به‌عنوان نمونه اگر یک تأمین‌کننده ادعا کند قهوه‌ای را که می‌فروشد از یک مزرعه‌ی سالم و معتبر در کنیا آمده است، باید بداند که هرکسی به‌راحتی می‌تواند درستی این ادعا را بررسی کند. کشاورزی با بلاکچین سبب می‌شود بتوانید هر محصولی را از مزرعه تا فروشگاه به شکل مستقیم از تلفن‌تان ردیابی کنید. از کجا می‌توان مطمئن شد محصولاتی (به‌ویژه محصولات گیاهی) که خرید می‌کنیم ارگانیک هستند؟
با سیستم ردیابی بلاکچین، تقلب غیرممکن می‌شود. به‌عنوان نمونه اگر یک تأمین‌کننده ادعا کند قهوه‌ای را که می‌فروشد از یک مزرعه‌ی سالم و معتبر در کنیا آمده است، باید بداند که هرکسی به‌راحتی می‌تواند درستی این ادعا را بررسی کند. کشاورزی با بلاکچین سبب می‌شود بتوانید هر محصولی را از مزرعه تا فروشگاه به شکل مستقیم از تلفن‌تان ردیابی کنید.
این کار سبب می‌شود کار دستگاه‌های نظارتی کشورها مانند سازمان غذا و دارو و بخش کشاورزی در کشورها نیز بسیار ساده شود. اگر در منابع غذایی آلودگی وجود داشته باشد، پیگیری اینکه محصولات از کجا آمده‌اند و فراخوانی محصولات مرتبط با آن نیز بسیار آسان‌تر انجام می‌شود. درنتیجه، سازمان‌های تنظیم مقررات می‌توانند خیلی سریع‌تر بیماری‌های ناشی از مواد غذایی را کنترل کنند.
غیرمتمرکز کردن قدرت شرکت‌های چندملیتی
در حال حاضر، شرکت‌های چندملیتی به‌شدت بر صنعت کشاورزی تسلط دارند. آن‌ها معمولاً بزرگ‌ترین خریداران محصولات در بازار هستند، بنابراین این شرکت‌ها هستند که قیمت‌ها را تعیین می‌کنند و به کشاورزان می‌گویند که در یک‌فصل خاص چه چیزی باید تولید کنند؛ اما کشاورزی مبتنی بر بلاکچین سعی دارد تشکیلات اقتصادی کوچک و زراعت جامعه‌محور را بیشتر رواج دهد.
در حال حاضر چندین شرکت کشاورزی کوچک که از سوی مردم جامعه حمایت می‌شود وجود دارند. این شرکت‌ها سهام مزرعه‌ای را می‌خرند و سپس کشاورز محصولی را که در یک‌فصل تولید می‌کند مستقیم به خود شرکت تحویل می‌دهد. این رویکرد به دو روش سودمند است. اول اینکه کشاورزان بودجه‌ی موردنیازشان را در ابتدای فصل دریافت می‌کنند، آن را در مزرعه سرمایه‌گذاری می‌کنند و علاوه در طول سال وضعیت مالی ثابتی خواهند داشت. دوم اینکه مصرف‌کنندگان کشاورزان را می‌شناسند و از مزایای محصول ارزان، فصلی و محلی استفاده می‌کنند.
کشاورزی مبتنی بر بلاکچین می‌تواند برخی از چالش‌های مدیریت، توزیع و خرید سهام در رابطه با اجرایی کردن طرح نوآورانه‌ی کشاورزی جامعه‌محور را حل کند. با پرداخت توکن‌ها برای خرید سهام و فرایند توزیع مبتنی بر قراردادهای هوشمند، کشاورزی جامعه‌محور می‌تواند مؤثرتر عمل کند و به شکل مستقیم بین کشاورزان و مصرف‌کنندگان ارتباط برقرار سازد. به‌این‌ترتیب امکان مدیریت جمعی زمین‌های کشاورزی به‌صورت خودکار فراهم می‌شود.
متعادل‌سازی فرایند قیمت‌گذاری
در حال حاضر، شرکت‌های بزرگ بازارهای خرید کالاها را کنترل می‌کنند و البته در این بازار شفافیت وجود ندارد. درنتیجه، قیمت‌گذاری می‌تواند با توجه به تقاضا، آب‌وهوا، تولیدات منطقه‌ای و روابط باواسطه‌ها به‌شدت نوسان کند. کشاورزی مبتنی بر بلاکچین می‌تواند در قیمت‌گذاری کالاهای بدون بسته‌بندی، هم برای کشاورزان و هم برای خریداران شفافیت ایجاد کند. در بازار مبتنی بر بلاکچین خریداران و فروشندگان می‌توانند مذاکراتشان را بر اساس اطلاعات تراکنش‌های اخیر مقایسه کنند. کشاورزان سراسر جهان می‌توانند ارزش محصولاتی را که برداشت می‌کنند تعیین کنند و فروش را به شکل آنی انجام دهند.
- مزیت‌های بلاکچین در صنایع غذایی
- سلامت مواد غذایی
فناوری بلاکچین موجب می‌شود زنجیره‌تامین شفاف‌تر شود. همچنین این امکان برای همه اعضای این زنجیره فراهم می‌شود که واکنش مناسبی به بحران‌های مرتبط با سلامت غذایی داشته باشند. جالب اینجاست که برخی شرکت‌های بزرگ نظیر نستله و یونیلور به همین دلیل به بلاکچین روی آورده‌اند.
فروش حدود ۲۰ درصد از مواد غذایی در ایالات‌متحده توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای والمارت صورت می‌گیرد. این شرکت پیش از استفاده از بلاک چین یک سامانه برای رهگیری مبدأ انبه عرضه‌شده در فروشگاه‌هایش تهیه کرد. برای اینکه سامانه مذکور مبدأ دقیق را نشان دهد، ۶ روز و ۱۸ ساعت و ۲۶ دقیقه زمان لازم بود! در مقابل، فناوری بلاکچین به والمارت کمک می‌کند این اطلاعات را تنها ظرف ۲/۲ ثانیه به کاربر اعلام کند. بلاکچین امکان رهگیری هر نوع محصول را فراهم می‌سازد که البته این امر به کاهش ضایعات غذایی نیز می‌انجامد. به‌سرعت می‌توان منشأ مواد غذایی آلوده را شناسایی کرد و اقدامات مناسبی برای حل این مسأله انجام داد.
- جلوگیری از تقلب در صنایع غذایی
باید دقت داشته باشیم که همه این‌ها وقتی امکان‌پذیر است که اطلاعات واردشده کاملاً درست باشد. بااین‌وجود، صنعت مواد غذایی همواره خطاهایی انسانی را نیز دارد. به همین دلیل است که اطلاعات مربوط به رعایت مقررات توسط تولیدکنندگان معمولاً توسط یک‌طرف سوم ارزیابی می‌شود و نتیجه آن نیز بر روی کاغذ و یا یک سرور مرکزی ذخیره می‌شود؛ اما این شیوه ذخیره اطلاعات به‌شدت در معرض خطراتی نظیر هک شدن قرار دارد، هزینه نگهداری از آن‌ها بالاست و فساد سیستم اداری و تقلب نیز تهدیدی برای آن به شمار می‌رود. بلاکچین به‌صورت مستقل عمل می‌کند و درنتیجه هر نوع اشتباه قابل‌ردیابی است و می‌توان عامل آن را شناسایی کرد. با توجه به اخباری که هر از چند گاه درباره تقلب‌های صورت گرفته در زمینه مواد غذایی منتشر می‌شود، می‌توان دریافت که این شیوه بسیار ارزشمند است. بلاکچین امکان ذخیره دائمی اطلاعات را فراهم می‌سازد.
- پرداخت سریع‌تر و منصفانه‌تر
بلاکچین امکان پرداخت سریع‌تر را در هر مرحله‌ای از زنجیره‌تامین (از مزرعه تا سفره) فراهم می‌سازد. کشاورزان می‌توانند محصول خود را سریع‌تر به فروش برسانند. همچنین به خاطر شفافیت بالای اطلاعاتی، کشاورزان و همه فعالان این زنجیره قیمتی مناسب و منصفانه‌تر دریافت خواهند کرد. فناوری بلاکچین گزینه‌ای ویژه و بسیار ارزشمند برای کشاورزانی است که برای فروش محصولات خود به دلال‌ها وابسته هستند. استفاده از بلاکچین از افزایش غیرمنطقی قیمت و پرداخت با تأخیر (که هر دو از مشکلات کنونی زنجیره‌تامین مواد غذایی هستند) جلوگیری خواهد کرد. بلاکچین با از بین بردن واسطه‌ها و کاهش کارمزدها به اوبریزه (Uberize) شدن صنعت مواد غذایی کمک کند (اوبریزه شدن به معنای پیاده شدن الگویی نظیر اوبر یا همان اپلیکیشن درخواست تاکسی با گوشی است). به‌این‌ترتیب قیمت‌ها منصفانه‌تر شود و تولیدکنندگان خرده‌پا و آن‌هایی که تا آن زمان محصول خود را باقیمتی پایین‌تر به دلال‌ها می‌فروختند بیشتر موردتوجه قرار گیرند.
- محدودیت‌های بلاکچین در صنایع غذایی
سامانه‌های کنونی رهگیری محصولات غذایی نقص‌هایی جدی دارند و فناوری بلاکچین می‌تواند مشکلات آن را برطرف سازد. ساختار بلاکچین به‌گونه‌ای است که راه‌حلی کم‌هزینه هم برای شرکت‌های کوچک و متوسط و هم سازمان‌های بزرگ به شمار می‌رود. بااین‌وجود، بلاکچین خالی از محدودیت نیست. حجم اطلاعات قابل‌پردازش در بلاکچین محدود است. ازآنجاکه همه اطلاعات بر روی شبکه قرارگرفته و در دسترس است، برای محرمانه ماندن برخی بندهای قرارداد منعقده بین خریدار و فروشنده باید سازوکاری تهیه شود. درواقع برای برقراری تعادلی میان شفافیت از یک‌سو و محرمانه ماندن بخش‌های خصوصی باید فکری کرد. صنعت مواد غذایی همواره موارد زیادی را محرمانه دانسته و از افشای آن خودداری می‌کند. شیوه کنونی پیاده‌سازی بلاکچین شاید برای بسیاری از شرکت‌های صنعت غذایی دردسرساز باشد. خلاصه اینکه بسیاری از شرکت‌ها به خاطر قدرت زیادی که در بازار دارند، شاید از الگوی کاملاً شفاف بلاکچین استقبال نکنند.
- نتیجه‌گیری
بلاکچین هنوز در مراحل ابتدایی شکل‌گیری خود قرار دارد و بسیاری از افراد از توان بالقوه این فناوری اطمینان ندارند. بااین‌وجود، نوآوری در ساختار بلاکچین و کاربردهای آن به‌سرعت به‌پیش می‌رود. بلاکچین ساختاری غیرمتمرکز و باز است که طی مدتی کوتاه توانسته توجه بسیاری از کارشناسان و حتی دولت‌ها را به خود جلب کند.
صنعت غذایی معمولاً منتظر می‌ماند تا یک نوآوری در حوزه‌های دیگر مورداستفاده قرار گیرد و پس از تأیید کارایی به سراغ آن می‌رود. البته برخی شرکت‌های فعال صنایع غذایی به فکر استفاده از بلاکچین افتاده‌اند و بسیاری دیگر نیز منتظر نتایج دیگران هستند. نوسانات شدید قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال و مقررات متناقض مربوط به آن سبب شده بسیاری از افراد دیدگاهی منفی به این ارزها داشته باشند؛ اما واقعیت این است که ارز دیجیتال صرفاً یکی از کاربردهای فناوری بلاکچین است. بااین‌حال، اصلی‌ترین مانع موجود عدم استقبال گسترده از بلاکچین است. برای اینکه بلاکچین بتواند با نهایت توان خود عمل کند، نیاز به مشارکت همه طرف‌ها وجود دارد. اندازه شرکت‌های حوزه صنایع غذایی باهم متفاوت است. شاید والمارت به خاطر بزرگ بودن بتواند در این زمینه موفق شود، اما ده‌ها هزار شرکت کوچک و متوسط دیگر نیاز به همکاری دیگران دارند.
بلاکچین در صنایع غذایی از توان بالقوه بالایی برخوردار است، اما برای پیشرفت به تلاش بیشتر نیاز دارد. بزرگان صنعت مواد غذایی باید از بلاکچین استقبال کنند و این فناوری را به راهبردهای خود بیفزایند. در این صورت می‌توان انتظار گسترش سریع آن را در کل صنعت مواد غذایی داشت. شفافیت، بهره‌وری، پایداری و رقابت در صنایع غذایی می‌تواند با این فناوری افزایش یابد.
- مراجع
- https://theconversation.com/how-blockchain-technology-could-transform-the-food-industry-89348
- httpss://payment24.ir/blog/what-is-blockchain-its-future-p1/
- blog.appdynamics.com
- httpss://www.digitaltrends.com/computing/what-is-a-blockchain/
- httpss://lifehacker.com/what-is-blockchain-1822094625
- httpss://coincentral.com/blockchain-agriculture-change-farming-food/
- https://amirtaghavi.com/%D8%A8%D9%84%D8%A7%DA%A9-%DA%86%DB%8C%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%9F/
صاحب امتياز