ماهنامه شماره 26 (مهر ماه 1396)

1. مقدمه

امروزه در اكثر نقاط جهان مردم از پول کاغذی استفاده می‌کنند. وقتی یک ده‌دلاری دریافت می‌کنید، به‌سادگی می‌توانید به اصل بودن آن اعتماد کنید و همچنین می‌توانید تقلبی بودن آن را تشخیص دهید. اگر در عوض فردی به شما ایمیلی ارسال کند و در آن بگوید که این ده دلار برای شما است، به‌احتمال‌زیاد شما آن را باور نمی‌کنید. در زنجيره بلوكي بجای اینکه پول با استفاده از یک عابر بانک یا کارت‌ها‌ی اعتباری ارسال شود، بر پایه‌ی یک پیغام دیجیتال ارسال مي‌شود.

برای کسب اطمینان از اینکه کسی دراین‌بین تقلب نمی‌کند و یا به‌دروغ پولی را ارسال نمی‌کند، این پیغام‌ها از طریق بانک‌هایی مورد اعتماد ردوبدل می‌شوند و مسیر مشخصی از خود به‌جای می‌گذارند. آن‌ها خبردارند که هرکس از چه مقدار پول برخوردار است و این اطلاعات را برای هر تراکنش در نظر می‌گیرند؛ اما وقتی ما در هر دقیقه با یک‌میلیون تراکنش در سراسر جهان روبرو باشیم این کار هزینه‌بر خواهد شد. مجله اکونومیست برآورد کرده است که بانک‌ها برای انجام این پرداخت‌ها در سال 2014 رقمی حدود 1.7 تریلیون دلار را از جیب ما خارج کردند. این رقم چیزی در حدود 2 درصد از کل اقتصاد جهانی است. با استفاده از تكنولوژي زنجيره بلوكي، می‌توان در بسیاری از این هزینه‌ها صرفه‌جویی كرد. این کار به ما اجازه می‌دهد که پول را درست همانند ارسال یک ایمیل، ارسال کنیم. به‌جای ارسال اطلاعات پرداختی كه از طريق بسياري از سرور‌هاي مركزي انجام مي‌شود، زنجیره‌ی بلوکی از هزاران کامپیوتر شخصی بر روی اینترنت استفاده می‌کند. تمامی تراکنش‌ها مابین تمامی کامپیوترها در یک دفتر حسابداری گسترده به نام دفتر کل کپی و بررسی می‌شوند. دفتر کلی که در آن مقیاس از امنیت بالایی برخوردار خواهد بود.

بیت کوین موفق‌ترین نمونه از میان صدها ارز رمزنگاری‌شده است که اصطلاحاً در زبان عامیانه به آن‌های ارزهای مجازی و یا حتی پول مجازی هم گفته می‌شود؛ اما چیزی که این روزها بیشتر از خود بیت کوین موردتوجه قرارگرفته و درهای جدیدی را به روی صنایع مختلف بازکرده است، اين تكنولوژي است كه برای اولین بار به‌طور گسترده در بیت کوین مورداستفاده قرار گرفت.

1. تکنولوژی زنجيره بلوكي به زبان ساده

زنجيره بلوكي را می‌توان، به شکل دفتر کل حسابداری که بین میلیاردها کامپیوتر توزیع‌شده است و یا بانک اطلاعاتی غیرمتمرکز که آمار تمامی تراکنش‌ها را در خود ثبت و بایگانی می‌کند فرض کرد. این تکنولوژی پایگاه داده‌ای متن‌باز است که به‌صورت توزیع‌شده بر روی میلیاردها پردازشگر موجود است و همگان با توجه به  نیاز خود قادر به تغییر کد آن می‌باشند. در این تکنولوژی نیازی به واسطه‌ها مانند بانک‌ها، مؤسسات مالی، دولت‌ها و غیره جهت احراز هویت و مدیریت این شبکه نیست.

در زنجیره بلوکی بیت کوین، زمانی که یک تراکنش الکتریکی انجام می‌شود، این تراکنش به همراه بقیه تراکنش‌ها که در بازه زمانی ۱۰ دقیقه‌ای صورت گرفته‌اند در بلوک رمز شده‌ای نوشته می‌شوند و به باقی گره‌های شبکه ارسال می‌گردند.

اين تكنولوژي به‌طورکلی قادر به ضبط هرگونه اطلاعات ساختاریافته است، نه‌فقط که چه کسی به چه کسی پول پرداخت کرده است، بلکه چه کسی با چه کسی ازدواج‌کرده است، چه کسی مالک چه چیزى است، انرژی مصرف‌شده یک چراغ از کدام منبع تأمین‌شده است وغیره

در خصوص اینترنت اشیاء (Internet of Things) همگان به زنجیره بلوکی جهت تسویه‌حساب هزاران میلیارد تراکنش نیاز خواهند داشت. چراکه بانک‌ها و مؤسسات مالی قادر به انجام آن نخواهند بود.

همگان قادر به انجام تراکنش و برآوردن نیازهای اقتصادی طرف مقابل، بدون تکیه‌بر واسط خواهند بود.

وجه اشتراک تمامی زنجیره بلاک‌ها در یک‌چیز خلاصه می‌گردد و آن وابستگی به پول دیجیتال است به همین دلیل است که وقتی صحبت از زنجيره بلوكي می‌شود همگان از بیت کوین یاد می‌کنند، چراکه بیت کوین اولین نمونه موفق از این تکنولوژى است. در حقیقت زنجيره بلوكي همان پلتفرمی است که بیت کوین را پدید آورده. بیت کوین درواقع روی فناوری زنجيره بلوكي سوار شده است. زنجيره بلوكي یک بستر توزیع تراکنش است که در آن هر تراکنش به دیگر تراکنش‌های اطراف آن از طریق رمزگذاری متصل است. برای هک کردن آن، شما باید تمام تراکنش‌های وابسته به آن و تمام تراکنش‌های رونوشت شده را هک کنید (که در حقیقت یعنی غیرممکن است)

به زبان ساده‌تر مي‌توان گفت كه زنجيره بلوكي دارایی‌های دیجیتالی شمارا زیر نظر دارد تا فقط از طریق احراز هویت شناسایی شوند و کسی بدون اجازه نتواند کپی‌هایی از آن تهیه کند.

چنین موضوعی سبب می‌شود که برای واحد پول چندان ارزشمند نباشد اما از طریق آن می‌توان بسیاری از مسائل دیجیتالی را حفاظت کرد. برای مثال، در آینده سند خانه شما دیگر یک برگه کاغذ نیست و یا کسی نمی‌تواند یک‌خانه را به چند نفر بفروشد و یا حتی رأی‌گیری‌ها از این طریق کاملاً بدون خطا انجام می‌شوند.

1. دیگران درباره پتانسیل‌های تکنولوژی زنجيره بلوكي چه می‌گویند؟

زمانی بود که لینوکس چیز زشتی در دنیای سیستم‌عامل‌ها محسوب می‌شد، یک‌چیز نه‌چندان جالب که فقط موردعلاقه‌ی مدیران سیستم و یا کاربران بسیار جدی بود. امروزه، هسته‌ی لینوکس زیر ساختار اصلی سیستم‌عامل اندروید گوگل که فراگیرترین پلتفرم جهان محسوب می‌شود، است و زمانی که Linux Foundation یک طراح خلاقانه‌ی جدید را اعلام می‌کند توجه بزرگ‌ترین کمپانی‌های جهان را به خود جلب می‌نماید. این گروه جدیدترین طرح خود را اعلام کرده که گروه قدرتمندی از طلایه‌داران این صنعت را به توسعه‌ و پشتیبانی از یک استاندارد متن‌باز برای تکنولوژی زنجيره بلوكي هدایت می‌کند. اعضای اولیه‌ی Open Ledger Initiative

به علت این‌که توانایی حفظ قراردادهای ایمن و ازنظر محاسباتی هوشمند به معنای درآمدهای عظیم برای بخش مالی خواهد بود، بانك‌هاي بزرگ دنيا هم به اين تكنولوژي علاقه بسياري نشان داده‌اند. بانک‌ها به کسب درآمدهای اندک از قراردادهایی که اینجاوآنجا منعقد می‌شود علاقه دارند؛ اما اگر بتوانند این را به قیمت کسب درآمد از سرمایه‌گذاری‌های پشت‌صحنه قربانی کنند مسلماً چنین کاری را انجام خواهند داد. همین تکنولوژی می‌تواند انقلابی عظیم در خریدوفروش سهام  ایجاد کند و آن را به کاری ساده برای همه تبدیل نماید. زنجيره بلوكي نه‌تنها توانایی‌های مؤسسات بزرگ را سرعت می‌بخشد و ساده می‌کند، بلکه بسیاری از مهم‌ترین قابلیت‌های آن را در اختیار بنگاه‌های تجاری کوچک و مستقل قرار می‌دهد. IBM به‌عنوان طلایه‌دار طرح خلاقانه‌ی Open Ledger پشتیبانی خود از این پروژه را در یک پست وبلاگی اعلام کرده است. این فقط کارهای آنلاین را آسان‌تر نمی‌کند، بلکه به نیروی انسانی کم‌تری هم نیاز دارد. یک زنجيره بلوكي می‌تواند در کنار گروه پیچیده‌ای از شرکای همکار که همگی برای فراهم نمودن بخش‌هایی از این سرویس به‌منظور فراهم نمودن امکان پرواز این طرح خلاقانه‌ی جدید باهم کار می‌کنند مورداستفاده قرار گیرد. با حفظ زنجيره بلوكي به شکل متن‌باز، کمپانی‌هایی مثل IBM, Intel, GS1 و سایرین امیدوار هستند، توجه عظیمی که باعث شد لینوکس از چیزی ابتدایی به گزینه‌ی عظیم تبدیل شود، به آن جلب کنند.

استفاده از تکنولوژی زنجيره بلوكي در بیت کوین تمام ماجرا نیست. زنجيره بلوكي ‌یک فناوری جدید است که علاوه بر اينكه در تراکنش‌های مالی آنلاین به کار گرفته می‌شود، می‌توان موارد استفاده‌ی دیگری نیز برای آن پیدا کرد. گواه این ادعا هم پیش‌بینی وال‌استریت ژورنال است که در گزارشی بیان کرده بود این فناوری برای توزیع، شناسایی و ثبت طیف گسترده‌ای از خدمات مالی مورداستفاده قرار خواهد گرفت.

درحالی‌که عده‌ی زیادی فکر می‌کنند تنها کاربرد زنجيره بلوكي، استفاده در بیت کوین است، ریچارد مولدز مدیر ارشد شرکت امنیت الکترونیکی سیلز می‌گوید: زنجيره بلوكي می‌تواند اعتماد مردم به اینترنت را افزایش دهد؛ به‌عنوان‌مثال می‌تواند علاوه بر متصل کردن اشیا به یکدیگر و اینترنت، رابطی برای تراکنش‌های مالی بین مردم و اشیا مختلف نیز باشد.

این فناوری در سال گذشته با مبلغ ۱ میلیارد دلار، بیشترین سرمایه‌گذاری روی یک فناوری نوظهور را به خود اختصاص داده است. آجای ویج معاون و رئیس بخش خدمات مالی شرکت اینفوسیس می‌گوید: زنجيره بلوكي طراحی شد تا جلوی کلاه‌برداری در معاملات گرفته شود. این فناوری یک پایگاه داده‌ی توزیع‌شده است که هرکسی می‌تواند در آن اعتبار معاملات را بررسی کند.

فناوری زنجيره بلوكي تقریباً مانند امضای دیجیتال عمل می‌کند. گرت استیفنز رئیس بخش توسعه طرح‌ها در شرکت انگلیسی جمع‌آوری اطلاعات جی.بی.جی می‌گوید: زنجيره بلوكي یک پلتفرم توزیع‌‌شده است که امکان انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر را با امینت بالا فراهم می‌کند. استیفنز می‌گوید: در حقیقت نکته‌ی اصلی فناوری زنجيره بلوكي، قدرت بسیار بالای تنظیم خودکار آن است.

1. تکنولوژی زنجيره بلوكي چگونه کار می‌کند؟

زنجيره بلوكي یک فناوری متن‌باز است و کسی صاحب آن نیست، این فناوری یک مجری مرکزی برای تأیید تراکنش‌های انجام‌شده ندارد و به‌صورت خودکار شبکه را تنظیم می‌کند.

مایکاح وینکلسپکت مؤسس و مدیر شرکت آمریکایی جم می‌گوید: زنجيره بلوكي می‌تواند یک پایگاه داده، پروتکل یا نرم‌افزار باشد. زمانی که اطلاعات ذخیره می‌شود، دیگر امکان بازنویسی و تغییر آن وجود ندارد. این طراحی باعث می‌شود تا زنجيره بلوكي، یک سوابق تاریخی دائمی ایجاد کند. جذابیت‌های چنین فناوری‌هایی در زمینه‌های مختلف تجاری، تراکنش مالی و انتقالات اطلاعات که روی یک شبکه‌ی ناامن انجام می‌شود، کاملاً مشخص است.

موضوع مهم واصلی در مورد زنجيره بلوكي، ‌اعتماد است. امروزه، جامعه و اقتصاد جهانی بر اساس اعتمادی که به واسطه‌ها داریم اداره می‌شوند. واسطه‌هایی نظیر بانک‌ها، دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ اینترنتی مثل گوگل و فیس‌بوک. در دنیای کسب‌وکار، برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها و عظیم‌ترین ثروت‌ها از طریق تبدیل‌شدن به یک واسطه به دست می‌آید. واسطه‌ها یک تراکنشی را به سرانجام می‌رسانند و سهم خود را ازاین‌بین برمی‌دارند.

چنین واسطه‌هایی واقعاً کار بزرگی انجام می‌دهند؛ اما محدودیت‌های خود رادارند، آن‌ها هزینه‌بر هستند و همه‌چیز را کُند می‌کنند؛ اما بالاتر از همه، آن‌ها سود ناهمگامی بابت آنچه ارائه داده‌اند، برمی‌دارند. به بیان ساده‌تر بابت ارزش اندکی که اضافه می‌کنند، پول کلانی به جیب می‌زنند. بهترین کالای آن‌ها اعتماد است و این اعتماد برمبنای آن شکل‌گرفته که تصور می‌شود آن‌ها برای همیشه وجود دارند.

زنجيره بلوكي یک نوع دیگری به مسئله اعتماد نگاه می‌کند. اين نوع نگاه مرکزیتی ندارد و توسط عموم جامعه اداره می‌شود، بنابراین هیچ‌کس نمی‌تواند به آن دسترسی پیداکرده و یا تغییری در آن ایجاد کند.

چنین مسئله‌ای سبب می‌شود که واقعاً ارزش اعتماد کردن را داشته باشد تا جایی که مجله اكونوميست به آن برچسب ماشین اعتماد را داده و وال‌استریت ژورنال آن را دموکراسی اعتماد می‌خواند.

در ادامه نگاهي خواهيم داشت به چگونگي كاركرد زنجيره بلوكي:

هر تراکنش یک کد 64 کاراکتری تولید می‌کند. این کد با کد قبلی ترکیب می‌شود تا یک بلاک جدید ایجاد کند. هر بلاک با استفاده از بلاک‌های جدید، یک ترتیب خطی، زمانی و رشته کاراکترهای یک‌بارمصرف تولید می‌شود. به همین دلیل دست‌کاری و ایجاد اطلاعات نادرست و غیرقابل ردیابی، تقریباً غیرممکن است.

در حال حاضر سامانه‌های اداری و بانک‌ها در معرض جرائم سایبری قرار دارند؛ اما زنجيره بلوكي می‌تواند جلوی همه‌ی آن‌ها را بگیرد. اين تكنولوژي می‌تواند با استفاده از جایگزین کردن پردازش‌های موجود پیچیده‌، تمام تراکنش‌های انجام‌شده را ضبط و نگهداری کند.

دیو ریسیزین مدیر بخش فناوری و راهبردهای شرکت انگلیسی هدلاندن می‌گوید: زنجيره بلوكي پایگاه داده‌ای است که محیط امن یکپارچه‌ای را در محیط‌های ناامن ایجاد می‌کند. به این معنا که تمام اطلاعات معاملات انجام‌شده در هر صنعتی را ذخیره می‌کند.

1. موارد استفاده‌ی تکنولوژی زنجيره بلوكي

بیشتر شهرت زنجيره بلوكي تا این لحظه، استفاده از آن به‌عنوان سامانه‌ای برای رمزنگاری معاملات پول اینترنتی یا همان بیت کوین است. از بیت کوین برای تبادلات بین‌المللی استفاده می‌شود که هزینه‌ی کمتری نسبت به فرآیندهای تبدیل ارز به یکدیگر دارد. روزانه، میلیاردها دلار در قالب بیت کوین جابه‌جا می‌شود.

اما علاوه بر آن از فناوری زنجيره بلوكي می‌توان در زیرساخت‌های مالی موجود مانند سهام، اوراق قرضه و زمینه‌های بسیار دیگری استفاده کرد. استفاده از این فناوری و جایگزینی آن با فناوری‌های امروزی، می‌تواند روی سرعت دسترسی به اینترنت نیز تأثیر بگذارد.

1. چرا تکنولوژی زنجيره بلوكي برای بانک‌ها جذاب است؟

مؤسسات مالی، شرکت‌هایی هستند که زنجيره بلوكي را وسیله‌ای برای افزایش موفقیت‌های خود می‌دانند. آن‌ها می‌توانند درحالی‌که سامانه‌هایشان با پلتفرم‌های شرکت‌های دیگر سازگار است، داده‌های مربوط به موجودی و دارایی‌های خود را به‌صورت رمزنگاری‌شده و با امنیت بالا، تولید، مدیریت و ذخیره کنند.

البته مؤسسات مالی و بانک‌هایی که از زنجيره بلوكي استفاده می‌کنند، باید خطر کاهش قدرت در بازار تبادلات ارزی را بپذیرند. بانک‌ها، به‌عنوان مجریان اصلی بازار تبادلات ارزی شناخته می‌شوند؛ این فناوری و بیت کوین، خلأ بزرگی در این بخش ایجاد می‌کنند؛ اما در هزینه‌ی ایجاد زیرساخت‌ها صرفه‌جویی خواهد شد.

مقامات بانک انگلیسی سانتاندر پیش‌بینی می‌کنند، زنجيره بلوكي می‌تواند در سال ۲۰۲۲ به‌صورت سالانه ۲۰ میلیارد دلار ذخیره‌ی مالی برای بانک‌ها فراهم کند.

حتی سوئیفت با کمک موسسه تحقیقاتی اکسنچر در نظر دارد که با استفاده از تکنولوژی زنجيره بلوكي در زمینه مدیریت پرداخت و تصفیه و همچنین تشخیص هویت و احراز مالکیت استفاده کنند.

سوئیفت پیش‌تر نیز تحقیقات زیادی در مورد چگونگی استفاده از زنجيره بلوكي را انجام داده بود که به‌عنوان بخشی از پروژه مطرح شد و به‌صورت متن‌باز در دسترس عموم قرار گرفت. گزارش‌های جدیدتر نشان از درجه اهمیت و گستردگی تحقیقات سوئیفت درراه استفاده از تکنولوژی زنجيره بلوكي دارند. بخصوص در زمینه احراز هویت و مدیریت پرداخت و تسویه‌حساب مشتريان.

1. دیگر کاربردهای تکنولوژی زنجيره بلوكي

از زنجيره بلوكي می‌توان در زمینه‌های صنعتی، پزشکی و زمینه‌های بسیار دیگری استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال می‌توان آن را در بخش پزشکی “که سوابق بیماران دست‌کاری می‌شود” به کار گرفت. این فناوری به پزشکان اجازه می‌دهد تا پرونده‌ای از سوابق بیماران را با امنیت بالا ذخیره کرده و آن‌ها را در صورت لزوم در اختیار دیگر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی قرار دهند. این کار علاوه برافزایش امنیت ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها، باعث کاهش خطرها و هزینه‌های مدیریت داده‌ها می‌شود.

زنجيره بلوكي برای دولت‌مردان کشورهای مختلف نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد. در حال حاضر دولت‌مردان انگلیس در حال تحقیق برای بهبود روش‌های ذخیره‌سازی اطلاعات توسط زنجيره بلوكي هستند.

از این فناوری می‌توان برای مقابله با دریافت محصولات چندرسانه‌ای به‌صورت غیرقانونی نیز استفاده کرد. از فناوری زنجيره بلوكي می‌توان برای اعتبارسنجی و جلوگیری از انجام تقلب در انتخابات الکترونیک نیز استفاده کرد.

1. شبکه توزیع انرژی

به شیوه‌ای مشابه، شبکه‌های تولید انرژی امروزی توسط مراکز اداره می‌شوند، مراکزی که روی توزیع انرژی کنترل دارند و آن را مدیریت می‌کنند. بااین‌حال، پیشرفت قابل‌توجه انرژی‌های تجدید پذیر مثل انرژی خورشیدی و یا حتی پیشرفت باتری‌ها، سبب می‌شود تا شبکه‌های توزیع محلی کوچک پدید آید.

بنابراین، اگر شما در خانه یا محل کار خودتان انرژی تولید می‌کنید، می‌توانید آن را درون باتری‌ها ذخیره کرده و هر زمان به آن نیاز داشتید، استفاده کنید. حتی می‌توانید آن را به همسایه‌ خود بفروشید.

چنین اتفاقی می‌تواند منجر به حفظ انرژی و جلوگیری از هدر رفت آن شود. چون انرژی هر چه مسافت بیشتری طی کند، هدر رفت بیشتر و هزینه بیشتری خواهد داشت. با این شیوه، دیگر واسطه‌ای هم وجود ندارد و مردم می‌توانند خودشان خریدوفروش کنند.

در حال حاضر، شرکت‌های تولیدکننده انرژی حلقه اتصال مورد اعتماد میان کاربر و نیازش (انرژی) هستند. چون آن‌ها زیرساخت را کنترل می‌کنند، بنابراین سهم خودشان را هم برمی‌دارند.

1. صنعت موسیقی

باوجود اینترنت، دیگر چه نیازی به ناشرین و کسانی است که می‌توانند موسیقی را به دست کاربر برسانند؟ موزیسین خودش به‌تنهایی می‌تواند موسیقی را به دست هر کاربری در هر نقطه از جهان برساند.

در دنیای امروزی، موسیقی آن‌ها به‌رایگان در اینترنت پخش می‌شود و ارزش کار آن‌ها به صفر می‌رسد؛ اما با زنجيره بلوكي هر قطعه موسیقی ارزش خود را حفظ می‌کند و حقوق مربوط به آن‌هم به صاحب اثر پرداخت می‌شود.

1. روزنامه‌نگاري

تپسکات می‌گوید که مشابه به صنعت موسیقی، زنجيره بلوكي می‌تواند ژورنالیسم را هم دستخوش تغییر کند. برای مثال بابت هر داستان، خبر یا مقاله‌ای که خوانده می‌شود، خواننده باید یک‌دهم پنی (یک‌صدم دلار) بپردازد.

نتیجه این می‌شود که خواننده تصمیم می‌گیرد کدام مطلب حائز اهمیت و سرمایه است و بابت آن هزینه می‌کند. از نگاه تپسکات شاید این راه مقابله با اخبار جعلی در باربر اخبار واقعی و ارزشمندی باشد که ژورنالیست‌ها تولید می‌کنند.

البته از نگاه حرفه‌ای‌تر، چنین اقدامی ممکن است بیشتر به سود نویسنده‌های پرطرفدار باشد و اخبار حائز اهمیت. ولی کم طرفدار دنیای امروز کمتر دیده شوند.

1. گوگل و استفاده از فناوری زنجيره بلوكي برای دسترسی شفاف به سوابق پزشکی بیماران

DeepMind Health یکی از زیرمجموعه‌های گوگل است که از هوش مصنوعی در حوزه سلامت و پزشکی بهره می‌گیرد و به نتایج فوق‌العاده‌ای نیز دست می‌یابد، اما همواره در دسترسی به سوابق بیماران با مشکل مواجه بوده و بیماران نیز از امنیت و محرمانگی اطلاعات خود اطمینان ندارند.

برای رفع این مشکل، محققان به راهکاری پیشرفته در حوزه تکنولوژی متوسل شده‌اند؛ یک دفتر کل عمومی که نشان می‌دهد کدام بخش از اطلاعات، چه زمانی، توسط چه کسی و به چه منظوری مورداستفاده قرار می‌گیرند.

این سامانه كه ممیزی داده قابل‌تأیید^[1] نام‌گرفته است، هنوز اجرایی نشده است، اما به گفته مدیرعامل دیپ مایند، هرگونه دسترسی هوش مصنوعی گوگل به سوابق و اطلاعات بیماران را از طریق فناوری زنجيره بلوكي به‌صورت لحظه‌ای در اختیار تمام افراد قرار می‌دهد.

درواقع هر زمان که تعاملی با داده‌ها صورت گیرد، یک مدخل در دفتر کل دیجیتال ایجاد می‌شود که نشان می‌دهد آن بخش از اطلاعات در چه زمانی و به چه دلیل استفاده‌شده است. مثلاً می‌توان دید که اطلاعات مربوط به آزمایش خون یک بیمار با الگوریتم ملی NHS^[2] مطابقت یافته تا احتمال نارسایی حاد کلیه بررسی گردد.

گفتنی است همچون دیگر موارد استفاده از فناوری زنجيره بلوكي، اطلاعات فقط به پایگاه داده یا همان دفتر کل اضافه می‌شوند و امکان تغییر یا حذف آن‌ها وجود ندارد. همچنین روش‌های رمزنگاری ویژه‌ای برای اطمینان از صحت داده‌ها در سامانه فوق به کار می‌رود. البته برخلاف دیگر سیستم‌های زنجيره بلوكي ازجمله بیت کوین، دفتر کل فوق به‌صورت عمومی تکثیر نمی‌شود و فقط توسط نهادهای خاصی ازجمله دیپ مایند و مراکز خدمات بهداشتی ذخیره می‌گردد.

1. مزایا و محدودیت‌های زنجيره بلوكي

تکنولوژی زنجیره بلوکی بر اساس ساختار معمول بانک‌های اطلاعاتی با وجه تمایز غیرمتمرکز بودن شکل‌گرفته است، هر یک از نودها در این شبکه وظیفه رمزنگاری، تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها و همچنین ذخیره‌سازی این تراکنش‌ها را در داخل بلوک‌ها بر عهده‌دارند. همان‌طور که گفته شد در این تكنولوژي، دو طرف یک معامله یا تراکنش قادر خواهند بود بدون وجود شخص سوم یا واسط جهت احراز هویت و تأیید اعتبار طرفین یک تراکنش را انجام دهند. باوجوداین تنها مزیت زنجیره‌ بلوکی نیست. در ادامه مزایای دیگری که این فن‌آوری می‌تواند برای حوزه کسب‌وکار به ارمغان بیاورد توضیح داده‌شده است:

• کاربران قدرتمند: زنجيره بلوكي برای کاربران، بستر کنترل و محافظت بر روی اطلاعات و فعالیت مالی که در آن شرکت دارند را ایجاد می‌نماید.
• دوام، قابلیت اطمینان و طول عمر: تکنولوژی زنجيره بلوكي به دلیل عدم وابستگی به یک سیستم محاسباتی مرکزی با مشکل از مدار خارج شدن به دلیل مسائل محیطی نظیر بلایای طبیعی و یا مشکلات تکنولوژیکی روبرو نخواهد بود.
• یکپارچگی، شفافیت و تغییرناپذیری: تراکنش انجام‌شده از طریق زنجیره بلوکی توسط عموم قابل روئیت بوده و امکان تغییر در آن وجود ندارد به همین خاطر می‌توان نتیجه گرفت یکپارچگی، شفافیت و تغییرناپذیری در این تکنولوژی تضمين می‌گردد.
• تراکنش سریع‌تر با هزینه پایین‌تر: این تکنولوژی با حذف واسط‌ها می‌تواند تراکنش‌ها را با سرعت بالا انجام داده و درنتیجه هزینه‌ها را کاهش دهد.

باوجود مزیت‌های بیان‌شده در خصوص این تکنولوژی، چالش‌هايی نیز در خصوص استفاده و معرفی زنجيره بلوكي به حوزه کسب‌وکار وجود دارد. به اين صورت كه مکانیزم برخورد با مسائل مربوط به تأیید یک تراکنش و محدودیت‌های اطلاعاتی در این خصوص می‌تواند تأثیرات شگرفی بر روی قبول یا رد این تکنولوژی در حوزه خدمات مالی داشته باشد. موارد موردبحث زیر می‌توانند ازجمله موانع به خدمت گرفتن این تکنولوژی در آینده نزدیک باشد:

• قوانین حاکم بر نحوه نظارت: ارزهای رایج که در مبادلات و تراکنش‌های مالی مورداستفاده قرار می‌گیرند در حال حاضر توسط نهادها و دولت‌های مرکزی کنترل می‌گردند. درنتیجه جهت استفاده از زنجيره بلوكي در ابعاد گسترده توسط مؤسسات مالی نیاز به معاهدات فی‌مابین در این خصوص است در غیر این صورت استفاده از این تکنولوژی در ابعاد گسترده همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی خواهد ماند.
• ملاحظات امنیتی و حریم خصوصی: باوجود مکانیزم‌های امنیتی و الگوریتم رمزنگاری قوی بازهم ملاحظات امنیتی عاملی مهم جهت قبول یا رد این تکنولوژی توسط عموم جهت به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی با استفاده از زنجيره بلوكي است.
• آسیب‌پذیری نرم‌افزارها: وجود مشکلات نرم‌افزاری همواره محلی جهت مقاصد خرابکارانه بوده است. لذا با پیشرفت و پیچیده شدن این نرم‌افزارها، مشکلات موجود در این برنامه‌ها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. درنتیجه، با استفاده روزافزون از این تکنولوژی در بخش‌های مختلف، در صورت بروز هک و یا ایراد فنی می‌توان انتظار بروز فاجعه در ابعاد وسیع را داشت.
• ملاحظات یکپارچگی:  زمانی که یک سازمان برای بهبود فرآیند کاری خود از یک تکنولوژی جدید بهره می‌برد همواره با چالش یکپارچه‌سازی سیستم جدید با سیستم موجود روبرو خواهد بود.
• درک تکنولوژی: یکی از ریسک‌های پیشرو جهت استفاده از زنجيره بلوكي این است که تعداد افراد محدودی قادر به درک و استفاده از این تکنولوژی می‌باشند. هکرها و برنامه‌نویسان مهارت لازم جهت تولید برنامه مخرب را دارا می‌باشند. ازاین‌رو در هنگام راه‌اندازی سرویس و برنامه‌ جدید در این حوزه تمامی این جوانب را می‌بایست در نظر گرفت. به‌عنوان نمونه شرکت خودرو‌سازی فولکس واگن اخیراً اقرار نمود که برنامه‌نویسان این شرکت با دست‌کاری کدهای برنامه قادر به نشان دادن کاهش میزان گازهای آلاینده از خودرو شده‌اند. درنتیجه، وحشت و خشم عمومی باعث کناره‌گیری و استعفای مدیر‌عامل این شرکت گردید. با توجه به اینکه زنجيره بلوكي در بخش مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد، مشکلات نرم‌افزاری از این جنس اثرات مخرب‌تری خواهند داشت.
• ماهیت غیرمتمرکز بودن زنجيره بلوكي: با توجه با ماهیت غیرمتمرکز زنجيره بلوكي تصور حمله همه‌جانبه به این زیرساخت دور از انتظار است. ولی با در نظر گرفتن غیرممکن‌ها، تصور اینکه شخصی یا سازمانی با شناخت توپولوژی این شبکه دست به اختلال در ابعاد وسیع بزند دور از دسترس نیست.
• اقبال در پذیرش عمومی: جهت راه‌اندازی پروژه‌ها در فضای این تکنولوژی پذیرش عمومی یکی از ارکان مهم و تأثیرگذار در این حوزه ‌است.
• هزینه راه‌اندازی اولیه: کاهش هزینه‌ها درنتیجه استفاده از زنجيره بلوكي بسیار امیدبخش است؛ اما هزینه راه‌اندازی اولیه را نمی‌توان در به خدمت گرفتن این تکنولوژی نادیده گرفت.

1. آینده‌ی تکنولوژی زنجيره بلوكي

فناوری زنجيره بلوكي نمی‌تواند به‌سرعت، اینترنت را تغییر دهد. وینکلسپکت می‌گوید: موارد زیادی است که این فناوری را به چالش می‌کشد. مردم ممکن است متوجه شوند این فناوری، یک تحول ایجاد خواهد کرد؛ اما نمی‌دانند این فناوری چگونه به بهبود کسب‌وکار آن‌ها کمک می‌کند.

زنجيره بلوكي یک فناوری نوظهور است که نیاز دارد تا برنامه‌هایی سازگار با آن تولید شود. همچنین برای استفاده از این فناوری باید مجموعه‌ای مقررات تنظیم شود. این فناوری باید بتواند کارآمدی خود را اثبات کند تا بتواند به‌صورت گسترده به کار گرفته شود.

1. نقش سازمان جهاني GS1 در تكنولوژي زنجيره بلوكي

سازمان استاندارد جهانی GS1، با همکاری آی بی ام و مایکروسافت، در حال تحقيق و فعاليت بر روي اين تكنولوژي نوين هستند. همان‌طور كه گفته شد در تكنولوژي زنجيره بلوكي، وجود اطلاعات صحيح و دقيق و همچنين به اشتراك‌گذاري اين اطلاعات، عامل بسيار مهم و چالش‌ برانگيزي است كه باعث ايجاد اطمينان و اعتماد در اين فناوري مي‌شود. همچنين براي به اشتراك‌گذاري اطلاعات بين اعضا و طرف‌هاي زنجيره بلوكي مي‌بايست تمامي موجوديت‌ها با یک‌زبان مشترك و قابل‌قبول شناسايي شوند. در اين قسمت است نقش سازمان جهاني GS1 و استاندارد‌هاي آن پررنگ مي‌شود و مي‌تواند به نتيجه رساندن اين تكنولوژي كمك بسيار زيادي كند. به زبان ساده‌تر مي‌توان گفت كه تكنولوژي زنجيره بلوكي همانند يك بانك اطلاعاتي پيشرفته است و استانداردهاي GS1 ابزاري است براي تسهيل در شناسايي طرف‌ها و موجوديت‌ها و به اشتراک‌گذاری اطلاعات تراكنشي، اطلاعات رويدادي شفاف و اطلاعات اصلي، كه در اين بانك اطلاعاتي ذخيره مي‌شود. با استفاده از اين استاندارد‌ها در اين تكنولوژي موجب افزايش اطمينان و امنيت سيستم شده و بين كاربران محبوبيت بيشتري پيدا خواهد كرد.

1. نتيجه‌گيري

فناوري زنجيره بلوكي با توجه به طيف وسيع كاربردهاي آن، قابليت این را دارد كه به‌صورت بنيادين زندگي روزمره بشري را تغيير دهد. بسياري از قوانين و مقررات وضع‌شده كه تصور می‌شد نسبت به فناوري خنثي است پس از عملياتي شدن كامل فناوري زنجيره بلوكي قابل‌تجدید نظر خواهند بود.

نظام مالي بين‌المللي و نظام‌هاي ملي از حالت متمركز به سمت توزیع‌شدگي پيش مي‌روند و نهادهاي قدیمي بشري و اعتماد ناگزیر به بشر، جاي خود را به اعتماد روزافزون به فناوري‌هاي رایانشي مي‌دهند. نهادهاي مالي و اقتصادي قدرتمندي همچون بانک‌ها بيمه‌ها و بازارهاي سرمایه‌اي طي سال‌هاي آینده دچار تغييرات شگرفي خواهند شد. نهادهاي مدني متمركز مانند دفاتر اسناد رسمي به‌تدریج جاي خود را به نهادهاي توزیع‌شده چابک‌تر و کم‌هزینه‌تر رایانه‌اي مي‌دهند. فضاي نوظهور مجازي نيز خود دچار تغييرات مهمي خواهد شد. اين فناوري نوين انقلاب بزرگي در حوزه فناوري و مديريت زنجيره تأمین است كه باعث از بين رفتن واسطه‌ها شده و هزينه‌ها را كاهش مي‌دهد. سازمان جهاني GS1 نيز به‌عنوان پيشرو در زمینه توسعه و اجراي استاندارد‌هاي زنجيره تأمین، در اين زمينه گام برداشته است و نقش مهمي در آينده اين تكنولوژي ايفا خواهد كرد.