ماهنامه شماره 24 (مردادماه 1396)

مقدمه

خرید و انجام تراکنش‌های مالی سریع و ایمن از مهم‌ترین عوامل یک زنجیره‌تامین با تراکنش‌های مالی بسیار زیاد است. اگر در یک زنجیره‌تامین شکست یا تأخیرهای زیادی هنگام این‌گونه تراکنش‌ها به وقوع بپیوندد ضررهای مالی زیادی به اقتصاد وارد می‌کند. نتیجه دیگر آن دلسردی مشتریان از خرید با تکنولوژی‌های روز و روی آوردن آن‌ها به روش‌های سنتی (مثل حمل پول نقد) است که خود این موضوع باعث افزایش هزینه زمانی و احتمال سرقت اموال می‌شود. یکی از روش‌های نوین پرداخت در زنجیره‌تامین که امروزه در کشورهای پیشرفته مورداستفاده قرار می‌گیرد استفاده از تکنولوژی NFC است.

قابلیت NFC چیست؟

کلید معنی و کاربرد NFC در خود واژه است: Near Field Communications یا ایجاد ارتباط از نزدیک.‌ NFC مجموعه‌ای از یکسری استاندارد‌ها در دستگاه‌های قابل‌حمل است و به آن‌ها اجازه بر‌قراری ارتباط رادیویی Peer to Peer می‌دهد که نتیجه آن ردوبدل شدن داده‌ها از طریق گذاردن آن‌ها در کنار هم یا چسباندن آن‌ها به هم است. به شکل خلاصه NFC عبارت است از برقراری ارتباط بین دستگاه‌های نزدیک به هم‌.

NFC:

NFC خود ناشی از RFID است. RFID یا Radio Frequency Identification تکنولوژی است که فروشگاه‌های بسیار بزرگ و شرکت‌های حمل‌ونقل برای رصد کالا‌ها از آن استفاده می‌کنند و امواج الکترومغناطیس را برای تبادل اطلاعات به کار می‌گیرد. NFC یک تکنولوژی کاملاً مشابه است که تنها تفاوت آن این است که برای گوشی‌های هوشمند در دست مشتریان بهینه‌سازی و استانداردشده است. این استاندارد‌ها توسط گروهی بانام NFC Forum تعریف و تبیین شده که مجموعه از نوکیا، سونی و فیلیپس هستند پس اگر گوشی هوشمند شما به NFC مجهز باشد، قادر به برقراری ارتباط با سایر گوشی‌های هوشمند واجد NFC یا دستگاه‌های قرائت گر NFC است.

NFC چگونه کار می‌کند؟

تا اینجا متوجه شدیم که NFC وسیله‌ای برای فرستادن داده‌ها از طریق امواج رادیویی است. از این دیدگاه شبیه به WiFi و بلوتوث است، ولی‌ از بلوتوث بسیار سریع‌تر است و با ایجاد مدار الکتریکی، دو دستگاه را باهم ارتباط می‌دهد؛ برای نمونه، سامسونگ Beam از NFC برای ارتباط گوشی‌های هوشمند و سپس از بلوتوث برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند.

NFC با دستگاه‌هایی سروکار دارد که متکی بر انرژی خود برای عملکرد نیستند؛ مانند قرائت گرهای بلیت الکترونیکی. فرکانس تبادل داده NFC برابر با 13/56 MHz است.

هم‌اکنون سه استاندارد برای عملکرد NFC وجود دارد: نخست حالت Peer to Peer که به دو دستگاه اجازه تبادل اطلاعات را می‌دهد. دوم حالت Read/Write که به یک دستگاه فعال اجازه برداشت اطلاعات از یک دستگاه منفعل را می‌دهد‌ و حالت سوم‌، شبیه‌ساز کارت که به شما امکان می‌دهد، دستگاه NFC مانند گوشی هوشمند را به‌عنوان یک کارت اعتباری و یا کارت بلیت الکترونیک استفاده کنید.

کاربرد‌‌های NFC

اکنون ‌با همه این تفاسیر باید پرسید، ‌NFC چه کار‌بردی دارد و چرا برای بسیاری از کاربران وجود آن درگوشی هوشمند از اهمیت بالایی برخوردار است؟ همان‌گونه که گفته شد، شاید ساده‌ترین راه استفاده از این ابزار برای برقراری ارتباط از راه نزدیک، ‌تبادل اطلاعات همچون بلوتوث باشد، ولی این مورد اساساً چیز جدیدی نیست. آنچه NFC را به یک ابزار پرکاربرد تبدیل می‌سازد، آینده تجارت الکترونیک است. کافی است تصور کنید که گوشی هوشمند شما بعد از خرید از یک سوپرمارکت و یا فروشگاه بزرگ نقش کارت اعتباری شمارا بازی کند‌ و یا به‌عنوان بلیت الکترونیک مترو یا اتوبوس آن را به دستگاه قرائت گر نشان دهید. این کار‌ها هم البته چندان جدید نیست و باید گفت، NFC ارتباط زیادی با IOT یا Internet of things دارد؛ به این معنا که NFC شمارا در آینده نزدیک قادر می‌سازد ‌دستگاه‌های هوشمند منزل خود را با آن هدایت کنید. همه این‌ها به این معناست که در آیند‌ه نزدیک NFC گوشی هوشمند شمارا ‌به ‌ابزاری بسیار مهم تبدیل خواهد ساخت و درنتیجه‌ باید گفت، خسران از دست دادن گوشی هوشمند نیز چند برابر خواهد بود.

تکنولوژی NFC چیست و چه کاربردهایی دارد؟

امروزه تعداد گوشی‌هایی که از تراشه NFC استفاده می‌کنند و این سامانه را پشتیبانی می‌کنند روزبه‌روز در حال افزایش است. (به‌طور مثال گوشی‌های هوشمند جدید) با استفاده از این تراشه اطلاعات به‌صورت کد شده بین دو وسیله ردوبدل می‌شود. البته اگر گوشی شما جدید نیست، این تراشه را می‌توان خرید و بر روی باتری گوشی چسباند تا با ساده‌ترین گوشی هم این تکنولوژی در دسترس شما باشد.

مهم‌ترین کاربرد NFC، پرداخت پول از طریق گوشی‌های هوشمند است. برای این منظور، کاربر اطلاعات مربوط به کارت اعتباری خود را درگوشی ذخیره می‌کند و در زمان خرید، گوشی را به دستگاه NFC ‌ خوان نزدیک می‌کند تا پرداخت انجام شود. بیشتر معاملات نیاز به تصدیق ندارند ولی در برخی موارد ممکن است فروشندگان درخواست تائید هویت کنند.

چگونه کار می‌کند؟

برای اینکه تلفن هوشمند شما بتواند با دستگاه‌های دارای NFC ارتباط برقرار کند، بایستی از چیپ NFC برخوردار باشد. تکنولوژی NFC بر اساس «شناسایی فرکانس رادیویی» (RFID) ساخته‌شده که به یک گجت امکان می‌دهد تا به گجتی دیگر امواج رادیویی ارسال کند و پس از شناسایی یکدیگر، عملیات مشخصی بین آن‌ها انجام شود.

انرژی کمتر امنیت بالاتر

شاید این سؤال در ذهن شما ایجاد شود که باوجود بلوتوث و یا حتی وای فای چه نیازی به NFC دارید؟ درواقع جواب این سؤال مصرف انرژی بسیار اندک و امنیت نسبی مناسب است. اگر کسی بخواهد از طریق NFC به دستگاه شما رخنه کند و یا در ارتباط NFC دستگاه شما با یک دستگاه دیگر اخلال به وجود بیاورد، بایستی بسیار به گجت شما نزدیک شود که این کار بدون جلب‌توجه و مشکوک کردن شما، تقریباً ممکن نیست.

چگونگی استفاده از کیف پول همراه در ایران:

در حال حاضر استفاده از تکنولوژی NFC در صنعت پرداخت الکترونیک توسط اپراتورهای تلفن همراه در کشور ما رونمایی شده و در دسترس کاربران آن‌ها قرار دارد یا به‌زودی فعال می‌شوند.

سرویس NFC ایرانسل

این سرویس یک کیف پول موبایلی است که به مشتری این امکان را می‌دهد تا پرداخت‌های خرد را به کمک موبایلش به‌سادگی پرداخت کند. برای مثال، کاربر می‌تواند هنگام ورود به مترو یا اتوبوس به‌جای دادن پول نقد یا استفاده از کارت از موبایلش استفاده کند؛ یعنی دقیقاً به‌جای استفاده از کارت موبایلش را روی دستگاه کارت‌خوان می‌زند و می‌رود. این سرویس که به‌زودی در دسترس هم‌وطنان قرار خواهد گرفت فقط برای پرداخت کرایه وسایل حمل‌ونقل عمومی نیست. هم‌وطنان نه‌تنها می‌توانند از آن برای پرداخت هزینه پارکومترهای سطح شهر استفاده کنند بلکه می‌تواند پرداخت‌های خرد خود در فروشگاه‌ها را نیز با آن بپردازد. برای این کار فقط کافی است مبلغ موردنظر در دستگاه کارت‌خوان وارد شود و کاربر سپس موبایلش را روی دستگاه کارت‌خوان بزند تا پرداخت فوراً انجام شود و رسیدش را دریافت کند. در حال حاضر برای شارژ کردن این سرویس کاربر می‌تواند مبلغ موردنظرش را از طریق دستگاه خودپرداز یا کارت‌خوان انتخاب کند و پس از نزدیک کردن موبایلش به دستگاه، وجه از کارت‌بانکی فرد وارد کیف پول موبایلی کاربر می‌شود. در آینده‌ای نزدیک هم امکان شارژ این سرویس از طریق خود موبایل به کمک کیف پول موبایلی ایرانسل فراهم خواهد شد.

سرویس NFC همراه اول

همراه اول به کمک جیرینگ یک سرویس NFC ارائه می‌کند. سرویس NFC جیرینگ با سرویس ایرانسل کاملاً متفاوت است. در این سرویس دیگر نیازی به سیم‌کارت باقابلیت NFC و داشتن یک گوشی مجهز به NFC نیست. این سرویس درواقع یک تگ است که با چسباندن آن پشت هر گوشی موبایلی، کاربر می‌تواند پرداخت‌های خرد خود را انجام دهد. برای مثال در مترو و اتوبوس یا هنگام پرداخت هزینه پارکومتر خود به‌جای استفاده از پول نقد یا کارت موبایلش را می‌زند روی دستگاه ریدر و پرداخت انجام می‌شود. در حال حاضر کاربر برای شارژ این تگ می‌تواند به ایستگاه‌های مترو و باجه‌های شارژ کارت مترو مراجعه کند و آن را شارژ کند. البته در آینده‌ای نزدیک امکان شارژ آن از داخل موبایل و از طریق حساب جیرینگ کاربر نیز فراهم می‌شود.

سرویس NFC رایتل

سرویس NFC رایتل یک کیف پول موبایلی است برای استفاده از آن کاربر باید یک سیم‌کارت رایتل مجهز به NFC خریداری کند تا از خدمات آن بهره‌مند شود. در کنار این سیم‌کارت، لازم است که دستگاه موبایل کاربر نیز مجهز به NFC باشد؛ در غیر این صورت کاربر باید از یک آنتن NFC زیر سیم‌کارت و روی باطری استفاده کند تا بتواند از این سرویس استفاده کند. کاربر با داشتن کارت شتابی به کمک این سرویس می‌تواند از خدمات بانکی مانند دریافت مانده‌حساب، پرداخت قبوض و مواردی از این قبیل بهره ببرد. علاوه بر این‌ها کاربر می‌تواند با بهره‌گیری از تکنولوژی NFC پرداخت‌های خرد خود را با موبایلش پرداخت کند. برای مثال کاربر می‌تواند بلیت‌های الکترونیک شهری مانند مترو و اتوبوس، هزینه پارکومتر را با موبایلش پرداخت کند بدون اینکه هیچ رمزی وارد کند. البته برای اینکه در صورت گم‌شدن یا دزدیده شدن موبایل کاربر کسی نتواند از آن سوءاستفاده زیادی بکند هر تراکنش یک سقفی دارد که برای پرداخت بیشتر از آن کاربر باید رمز وارد کند. در این صورت کاربر فرصت خواهد داشت تا کیف پول موبایلی خود را غیرفعال کند تا سوءاستفاده از آن نتواند از یک سقفی بیشتر انجام شود. البته کیف پول همراه تنها کاربرد این تکنولوژی نیست و شما می‌توانید برای انتقال ساده و راحت فایل‌های مدیا بین دوگوشی هم از NFC استفاده کنید. برای این کار تنها کافی است که NFC گوشی خود را فعال کرده و فایل را از گوشی خود به گوشی دیگر انتقال دهید.

چگونه می‌توان NFC را درگوشی‌های هوشمند جدید فعال کرد؟

با داشتن نسخه بستنی حصیری اندروید و استفاده از تکنولوژی NFC و Android Beam بر روی دستگاه اندرویدی خود می‌توانید برنامه‌های کاربردی، صفحات وب و دیگر اطلاعات بین دو دستگاه را بدون استفاده از بلوتوث انتقال دهید. نحوه کار بدین شرح است:

قبل از شروع:

شما باید در هر دستگاه، اندروید نسخه ۴ یا همان Ice Cream Sandwich و NFC داشته باشید.

شما می‌توانید این کار را با رفتن به آدرس

Settings > About Phone برای دانستن نسخه اندروید و منو Settings دستگاه برای نگاه کردن به تنظیمات NFC انجام دهید.

به اشتراک‌گذاری از طریق Android Beam و NFC

1. با رفتن به آدرس

Settings > More > NFC مطمئن شوید که NFC و Andorid Beam در این بخش فعال یا ON شده است.

۲- تا زمانی که هر دو دستگاه روشن هستند به‌سادگی می‌توانید اطلاعاتی که به اشتراک گذاشته‌اید را انتقال دهید.

۳- بایستی دو دستگاه را پشت‌به‌پشت هم به صورتی که تقریباً همدیگر را لمس کنند، قرارداد و شما یک لرزش را احساس کنید.

۴- بعد از احساس لرزش یک انیمیشن کوچکی در پس‌زمینه دستگاه نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده آن است که محتویات به اشتراک گذاشته‌شده دستگاه شما در حال انتقال است.

۵- در پایان محتویات به اشتراک گذاشته‌شده دستگاه شما به دستگاه دیگر بارگذاری خواهد شد.

NFC ارتباطی نزدیک و هوشمند

اولین خاطره همه ما از به اشتراک‌گذاری عکس‌ها، فیلم‌ها و اطلاعاتمان در موبایل به تکنولوژی اینفرارد مربوط می‌شود؛ تکنولوژی‌ای که ما را مجبور می‌کرد گوشی‌هایمان را به هم نزدیک کنیم تا فایلی منتقل شود. بعدتر بلوتوث آمد و فاصله‌های گوشی‌ها کمتر شد. حالا اما دوباره تکنولوژی‌ای که بافاصله کم و سریع‌تر اطلاعات را منتقل کند، دوباره موردنیاز قرارگرفته و این‌گونه است که NFC متولد شد.

ارتباط میدان نزدیک

NFC مخفف عبارت

Near Field Communication(ارتباط میدان نزدیک) است که یک فناوری جهت تبادل داده‌ها در فاصله کم است و با استفاده از آن دو دستگاه هنگامی‌که بسیار نزدیک هم قرار می‌گیرند از طریق امواج رادیویی (حداکثر چهار سانتی‌متر) ارتباط برقرار کرده و دیتا را جابجا می‌کنند. در این روش برخلاف بلوتوث نیازی به‌صرف زمان برای جستجوی دستگاه‌های نزدیک نیست. بسیار سریع‌تر از بلوتوث آغاز به کار می‌کند، ولی در ادامه و برای انتقال داده‌ها با سرعت کمتری پیش می‌رود. این سیستم هوشمند، داده‌ها را با سرعت 424 کیلوبیت در هر ثانیه ارسال می‌کند که در مقایسه با سرعت بلوتوث (2.1 مگابیت در هر ثانیه است) سرعت بسیار کندی است. ممکن است ازنظر بسیاری از کاربران خیلی جذاب و نوآورانه نباشد و فقط یک توسعه کوچک از سیستم پرداخت غیر تماسی RFID تلقی شود اما آنچه NFC را به یک ابزار پرکاربرد تبدیل می‌کند، آینده تجارت الکترونیک است. کافی است تصور کنید که گوشی هوشمند شما هنگام خرید از یک سوپرمارکت یا فروشگاه بزرگ نقش کارت اعتباری شمارا بازی کند. مهم‌ترین دستاورد این فناوری امنیت نسبی مناسب آن است. اگر کسی بخواهد از طریق NFC به دستگاه شما نفوذ کند یا در ارتباط دستگاه شما با یک دستگاه دیگر اخلال به وجود بیاورد، باید به گجت شما بسیار نزدیک شود درحالی‌که این کار بدون جلب‌توجه و مشکوک کردن شما، تقریباً غیرممکن است. امروزه بسیاری از گجت ها مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت ها و لپ‌تاپ‌ها نیز از این فناوری بهره می‌برند و کافی است هنگام تبادل داده به یکدیگر نزدیک شوند. بلیت‌های الکترونیکی مترو، اتوبوس یا کارت‌های دانشجویی نیز دارای تگ NFC هستند و با نزدیک کردن آن‌ها به دستگاه‌های مربوطه، عملی که برای آن‌ها تعریف‌شده به اجرا درمی‌آید. لیست کاملی از ابزارهای مجهز به NFC توسط سایت www.nfcworld.com فراهم‌شده است.

تگ‌های NFC

تگ‌های NFC ابزار کوچک غیرفعالی هستند که درون خود یک میکروچیپ دارند که توانایی ذخیره و صرفاً ارسال اطلاعات رادارند. با استفاده از برنامه‌های مختلف اندرویدی می‌توان روی این ریزتراشه‌های کوچک تغییراتی اعمال کرد و هر زمان که لازم بود با استفاده از گوشی یا هر دستگاه NFC Reader دیگر، اطلاعات را از روی تراشه‌ها برداشت. اطلاعاتی که می‌توانیم روی این تگ‌های NFC ذخیره کنیم بستگی به میزان حافظه آن‌ها دارد.

با NFC چه‌کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟

NFC بیشتر از هر چیزی با «کیف پول موبایل» در ارتباط است. ایده‌ای که تلفن هوشمند شمارا جایگزین پول نقد و کارت‌های اعتباری‌تان خواهد کرد. بدین ترتیب با یک تپ بر روی موبایل می‌توانید پول خرید خود را پرداخت کنید. Google Wallet یا کیف پول گوگل یک مثال در این مورد است. شما می‌توانید اطلاعات کارت‌های اعتباری خود را در گوگل والت ذخیره کنید و یک «کارت‌بانکی مجازی» دریافت کنید و با آن تمام خریدها و هزینه‌های خود را پرداخت کنید.

علاوه بر پرداخت با موبایل کاربردهای دیگر NFC عبارت‌اند از:

1. پرداخت پارکومتر

1. دریافت بلیط یا کارت پرواز
2. باز و بسته کردن درها. به‌عنوان‌مثال بی‌ام‌دبلیو دارای کلیدهای مجهز به اِن‌اف‌سی است؛ و یا برای ورود و دسترسی فیزیکی به اتاق‌ها در ادارات و دانشگاه‌ها می‌توان از اِن‌اف‌سی موبایل استفاده کرد و با نزدیک کردن تلفن هوشمند با محل موردنظر در را باز کرد.

1. دانلود اطلاعات. شرکت‌های تبلیغاتی و بازرگانی از چیپ های اِن‌اف‌سی برای فروش کالا و محصولاتشان بهره می‌برند که از کد QR به‌مراتب ساده‌تر است.

1. شارژ گوشی موبایل: کاربرد جدید دیگر از این تکنولوژی شارژ مستقیم و بدون کابل است؛ که در این مورد یک صفحه پنج اینچی تخت که به برق متصل است با تکنولوژی NFC می‌تواند تمامی گوشی‌های مجهز به حس‌گر NFC که روی این صفحه قرار گیرد شارژ کند.

1. انتقال صدا به اسپیکر:  اسپیکرهای مجهز به NFC فقط کافیست گوشی را به آن چسبانده تا به‌طور اتوماتیک موسیقی در حال پخش به اسپیکر منتقل شود.

نتیجه‌گیری

در دنیای امروزی که حجم تراکنش‌های مالی در زنجیره‌تامین بسیار بالاست نیاز اساسی به راهکارهایی است که هم سریع‌تر و هم امن‌تر باشند. با توجه به گرایش به اینترنت اشیا در جهان و کنترل تمامی وسایل و امکانات با گوشی‌های هوشمند و اینترنت داشتن تکنولوژی پرداخت ایمن و سریع با تلفن همراه یک ضرورت است. می‌توان گفت این تکنولوژی امروزه با NFC در اختیار مردم قرارگرفته است.