ماهنامه شماره 31 (اسفند ماه 1396)

1. مقدمه (چرا باید از برچسب‌های لجستیکی GS1 باید استفاده کرد؟)

فرآیندهای زنجیره تأمین و حمل و لجستیک

فرآیندهای حمل‌ونقل و لجستیک اشاره به جابجایی و انبارش کالا مابین طرفین تجاری با استفاده از مدل‌های چندگانه حمل‌ونقلی و محل‌های قرارگیری انبارهای میانی دارد.

شکل 1: دیاگرام فرآیند حمل‌ونقل و لجستیک در زنجیره تأمین

در محیط کسب‌وکار یا همان تجارت امروزی، داشتن یک‌زبان رایج و مشترک بین طرفین تجاری برای آن‌که بتوانند اطلاعات مربوطه به حمل‌ونقل یک کالا رابین یکدیگر به اشتراک‌گذارند بسیار ضروری است.

برچسب لجستیکی GS1 یک راه‌حل استاندارد و یکپارچه برای شناسایی کالا و مرسوله‌ها و ارتباط بین طرفین تجاری ارائه می‌دهد.

شکل 2: برچسب لجستیکی GS1

قبل از آنکه درباره برچسب لجستیک صحبت شود خیلی مهم است که بدانیم به چه چیزی یک واحد لجستیکی گفته می‌شود. همان‌طور که در تصویر می‌بینید یک واحد لجستیکی شامل کالاهایی می‌شود که بر روی یک پالت، یک کارتن، بشکه و یا رول وغیره جابجا و یا انبار می‌شوند.

برچسب لجستیکی GS1 یک استاندارد داوطلبانه برای برچسب‌گذاری واحدهای لجستیکی محسوب می‌شود که یک قابلیت مهم برای شفاف‌سازی زنجیره تأمین و فراهم کردن اطلاعات واضح و مختصر در دو حالت قابل خوانده شدن توسط انسان و ماشین درباره یک واحد لجستیکی است.

1. مزایای استفاده از برچسب لجستیکی GS1:

در شکل زیر و در ادامه خلاصه مزایای استفاده از برچسب لجستیکی GS1 ارائه‌شده است:

فرآیندهای کارآمد ارسال و دریافت نیاز به یک روش شناسایی، ضبط خودکار داده و اشتراک‌گذاری اطلاعات واحدهای لجستیکی دارند.

برچسب لجستیکی GS1 کمک می‌کند به‌وسیله موارد ذیل شفافیت رد زنجیره تأمین ایجاد شود:

• استفاده از یک‌زبان رایج و مشترک بر روی برچسب لجستیکی
• فراهم کردن یک کلید شناسایی منحصربه‌فرد در سطح جهانی از طریق الزام SSCC
• توانمندسازی ردیابی و ره‌گیری در زنجیره تأمین
• بازیابی سریع و آسان اطلاعات الکترونیکی

شکل 3: مزایای برچسب لجستیکی GS1

• اطلاعات دقیق و قابل‌اعتمادتر
• کاهش زمان و خطاهای ناشی از جمع‌آوری اطلاعات دستی یا سنتی
• کاهش هزینه اصلاح خطاها
• کاملاً مطابق استانداردها و پیام‌های EANCOM و XML EDI
• سرعت بیشتر و خطای کمتر
• بهبود کنترل رویه‌ها
• کاهش ارسال‌های اشتباه
• انطباق سریع و دقیق‌تر بار تحویلی با فاکتور
• کاهش خطاهای ارسال و یا دریافت محصول اشتباه
• ردیابی در طول زنجیره لجستیک (تحت لیسانس ISO)

1. برچسب لجستیکی در کجاها استفاده می‌شود؟

ظرفیت تجاری در زنجیره تأمین شامل تمام شرکت‌های حمل‌ونقلی می‌توانند از استفاده یک استاندارد واحد سود ببرند. در ادامه برای درک بهتر سناریو از یک زنجیره تأمین و حمل‌ونقل و لجستیک ارائه می‌شود.

از منظر حمل‌ونقل و لجستیک

از منظر زنجیره تأمین

اجازه بدهید ببینیم در یک زنجیره تأمین بر اساس این سناریو چه اتفاقاتی می‌افتد:

شکل 4: سناریو بررسی فرآیندها در زنجیره تأمین

1. خرده‌فروشان نیاز دارند قفسه‌ها و انبارهایشان به‌وسیله سفارش بازپرسازی شود
2. سازنده‌ها سفارش الکترونیکی را دریافت می‌کنند
3. دو پالت ایجاد، SSCC ها^[1] به هر پالت تخصیص داده‌شده و نماد بارکد آن توسط برچسب لجستیکی بر روی آن‌ها الصاق می‌شود
4. یک اعلامیه الکترونیکی ارسال (ASN
5. ^[2]) قبل از ارسال بار برای مشتری ارسال می‌شود.
6. خرده‌فروشان بارکد SSCC را اسکن نموده و اطلاعات مربوط به اعلامیه ارسال (ASN) را بازیابی می‌نمایند.
7. یک اعلامیه دریافت الکترونیکی برای آنجایی که فاکتور را برایش صادر نموده است ارسال می‌شود.

حال اجازه دهید از دید شرکت‌های حمل‌ونقلی سناریو را بررسی شود:

1. سازنده برای ارسال آن دو پالت نیاز به شرکت‌های حمل‌ونقلی دارند.
2. دستورالعمل ارسال الکترونیکی یا همان بارنامه الکترونیکی برای شرکت حمل‌ونقلی که بار را به مشتری باید تحویل دهد ارسال می‌شود.
3. هنگامی‌که کالا دریافت می‌شد، حمل‌کننده یک اعلامیه الکترونیکی وضعیت حمل‌ونقل برای اثبات تحویل ارسال می‌کند.
4. SSCC-1 و SSCC-2، توسط سازنده پرینت و الصاق می‌شوند و در طول زنجیره تأمین مورداستفاده قرارگرفته و اثربخشی و کارآمدی را برای همه طرفین بهبود می‌بخشد.
5. برچسب لجستیکی GS1:

حال اجازه دهید ساختار و سایز یک برچسب لجستیکی بررسی شود.

شکل 5: نمونه برچسب لجستیکی GS1

همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، برچسب لجستیکی GS1 یک استاندارد داوطلبانه است که اطلاعات صحیح و دقیق درباره واحدهای لجستیکی فراهم می‌آورد که قابل خوانده شدن هم توسط انسان و هم توسط ماشین‌ها هستند

1. ایجاد یک برچسب لجستیکی GS1:

اگر شما سه نکته از استانداردهای GS1 را بدانید ایجاد یک برچسب لجستیکی GS1 کار سختی نخواهد بود و آن سه عبارت‌اند از:

• شناسه‌های کاربردی GS1 یا همان AI^[3] ها
• نماد بارکد GS1 128
• کلید شناسایی SSCC و سایر کلیدهای شناسایی GS1

شکل 6: سه جز اطلاعاتی برای ایجاد برچسب لجستیکی

1. ساختار برچسب لجستیکی:

برچسب لجستیکی GS1 شامل سه قسمت بوده که در شکل زیر نشان داده‌شده است.

شکل 7: سه قسمت برچسب لجستیکی

فرمت آزاد:

این قسمت می‌تواند شامل لوگو، یک طرح گرافیکی، متن آزاد و سایر اطلاعاتی که موردنیاز سازنده محصول است باشد.

محتوای متنی:

عناوین داده‌ها که در حقیقت AI در بارکد این کار را انجام می‌دهند. عملاً ترجمه بارکد است که هر قسمت آن‌که با یک AI آمده است به چه معناست.

به‌نوعی انعکاس‌دهنده اطلاعات نشان داده‌شده در بارکد است.

همچنین برای اطلاعاتی اضافی‌تری که در بارکد نیامده است.

بارکد GS1 128 و کدهای عددی:

این قسمت شامل نماد بارکد GS1 128 و کد مربوطه در زیر نماد است

کد SSCC در یک نماد GS1 128 و در پایین‌ترین قسمت برچسب لجستیکی انکد می‌شود.

البته محتوای متنی می‌تواند در کنار بارکدها برای توضیح آن آورده شود. قبل‌تر مثالی از آن آورده شده است.

1. کد SSCC بر روی برچسب لجستیکی:

بارکد GS1 128 که شامل کد SSCC است همیشه در انتهای برچسب می‌آید

کد SSCC در قسمت محتوای متنی

شکل 8: کد SSCC بر روی برچسب لجستیکی

ثبت کد سریالی مرسوله ارسالی یا همان SSCC بر روی برچسب لجستیکی GS1 الزامی است زیرا که آن‌یک شناسه منحصربه‌فرد جهانی که قابل‌استفاده برای همه طرفین تجاری است را فراهم می‌نماید.

در قسمت محتوای متنی توضیحات AI هایی که در بارکد مورداستفاده قرارگرفته است ارائه می‌شود:

در این مثال:

• (02) محتویات
• (15) بهترین تاریخ‌مصرف
• (10) شماره بچ
• (37) تعداد
• SSCC

شکل 9: تعریف AI ها در قسمت محتوای متنی

علاوه بر کد SSCC که الزامی است هر برچسب ممکن است حاوی اطلاعات دیگری در مورد واحد لجستیکی نیز باشد که هم در بارکد و هم در محتوای متنی می‌آیند.

برای هر شناسه کاربردی GS1 که در بارکد می‌آید در قسمت محتوای متنی معادلی وجود خواهد داشت.

1. سایز برچسب لجستیکی:

رعایت سایز استاندارد برچسب لجستیکی مهم است ولی با توجه به نوع برچسب پرینترهای مورداستفاده و یا ابعاد بارکد ایجادشده ممکن است این ابعاد رعایت نشوند.

بیشترین الزامات یک کسب‌وکار در سایزهای برچسب ارائه‌شده توسط GS1 جا شده و قابل‌استفاده هستند این دو سایز عبارت‌اند از:

A6 که 4 در 6 اینچ است. (به این مورد برچسب فشرده گفته می‌شود)

و A5 که 6 در 8 اینچ است.

نوعاً برای کارتن‌ها و محفظه‌های این‌چنینی استفاده می‌شود

برچسب کوچک

شکل 10: برچسب لجستیکی، سایز فشرده

سایز فشرده برای بسته‌بندی‌های بیرونی یا ثانویه که ابعاد نسبت به یک پالت کمتر است مناسب بوده و مورداستفاده قرار می‌گیرد.

نوعاً برای پالت استفاده می‌شود

برچسب بزرگ

شکل 11: برچسب لجستیکی، سایز بزرگ

برچسب سایز بزرگ برای پالت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و در آن اطلاعات بیشتری را می‌تواند نمایش داد.

1. برچسب جداگانه:

هنگامی‌که تمام اطلاعات در زمان ایجاد برچسب اولیه شناخته‌نشده باشد آنگاه نیاز به برچسب‌های لجستیکی جداگانه خواهد بود. به همین منظور برخی از اطلاعات در طول عمر یک واحد لجستیکی دچار تغییر شوند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به مسیر حمل‌ونقل یک واحد لجستیکی اشاره نمود. تقسیم‌بندی برچسب‌ها به چند بخش جداگانه روشی برای حل این مسئله است.

شکل 12: برچسب لجستیکی جداگانه

به‌عنوان‌مثال دیگر SSCC و GTIN از مبدأ قابل شناخت و درج هستند ولی اطلاعات مربوط به حمل‌ونقل آن بعداً مشخص می‌شود.

چند مثال از برچسب لجستیکی GS1:

در زیر تصاویری از چند نمونه برچسب لجستیکی GS1 شامل موارد ذیل ارائه می‌شود:

برچسبی که تنها شامل SSCC است.

شکل 13: برچسب لجستیکی SSCC

برچسبی که شامل اطلاعات تأمین‌کننده و شرکت حمل‌کننده (ارسال‌کننده) به شکل ترکیبی و یکجا است.

شکل 14: برچسب لجستیکی ترکیبی

برچسبی که شامل اطلاعات تأمین‌کننده و شرکت حمل‌کننده (ارسال‌کننده) به شکل جداگانه است.

شکل 15: برچسب لجستیکی جداگانه 1

برچسبی که توسط تأمین‌کننده کالا ایجاد می‌شود و اطلاعات شرکت حمل‌کننده به‌طور جداگانه بعداً به آن الصاق می‌شود

شکل 16: برچسب لجستیکی جداگانه 2

1. راهنمای محل الصاق برچسب لجستیکی:

هر واحد لجستیکی باید حداقل یک برچسب لجستیکی GS1 داشته باشد. در برخی از موارد به دو برچسب که شامل داده‌های شناسایی باشد نیاز است. عملکرد اسکن بهینه بارکدها به محل قرارگیری برچسب لجستیکی GS1 و ارگونومیک بودن آن وابسته است.

حال محل قرارگیری برچسب لجستیکی GS1 را بر روی واحدهای لجستیکی بزرگ مثل پالت‌ها و بر روی واحدهای لجستیک کوچک مثل کارتن، بررسی می‌نماییم.

1. بر روی واحدهای لجستیکی بزرگ:

برای واحدهای لجستیکی با ارتفاع بیش از یک متر، بهترین محل الصاق در فاصله بین 400 تا 800 میلی‌متری از زمین است. همچنین برچسب لجستیکی باید حداقل 50 میلی‌متر یا 2 اینچ از هر گوشه برای اجتناب از آسیب دیدن فاصله داشته باشد.

شکل 17: محل قرارگیری برچسب بر روی واحدهای لجستیکی بزرگ

1. بر روی واحدهای لجستیکی کوچک:

در این نوع واحدهای لجستیکی بهترین محل الصاق برچسب‌های لجستیکی 32 میلی‌متر یا 1.25 اینچ از کف است. همچنین برای جلوگیری از صدمه دیدن برچسب، باید محل الصاق حداقل 19 میلی‌متر یا 0.75 اینچ از لبه‌ها فاصله داشته باشد.

شکل 18: محل قرارگیری برچسب بر روی واحدهای لجستیکی بزرگ

1. جمع‌بندی:

در این مقاله به بررسی چرایی استفاده از برچسب لجستیکی، ساختار، سایز و محل قرارگیری آن پرداخته شد. همان‌طور که اشاره شد استفاده از برچسب لجستیکی GS1 کمک خواهد کرد تا دید بهتری نسبت به زنجیره تأمین ایجادشده و شفافیت حاصل گردد زیرا برچسب‌های لجستیکی یک استاندارد رایج و متداول هستند، از طریق کلید شناسایی SSCC امکان شناسایی منحصربه‌فرد هر واحد لجستیکی در سطح جهانی را فراهم می‌آورد و امکان ردیابی و ره‌گیری در زنجیره تأمین را فراهم می‌نماید. در برچسب لجستیکی GS1 باید اطلاعات به شکل واضح و خلاصه به‌گونه‌ای که هم توسط اسکنرها و هم توسط انسان قابل‌خواندن باشند.