ماهنامه شماره 19 (اسفند ماه 1395)

مقدمه

یکی از پرکاربردترین تکنولوژیهای جدید شناسایی خودکار است. در حقیقت تمامی شیوههای جمعآوری دادهها و ورود آنها به رایانهها بدون دخالت انسان را میتوان در ذیل عنوان «شناسایی خودکار» جای داد. شناسایی خودکار خود به بخشهای مختلفی تقسیم می‌شود، ازجمله فناوری بارکدبیومتریکس یا فناوری مورداستفاده در شناسایی با استفاده از علائم و مشخصات جسمی مانند عدسیِ چشم و اثرانگشت و غیره.

RFID، یا فناوری شناسایی از طریق امواج رادیویی یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین این تکنولوژیها بوده و با استفاده از پیشرفتهای نوین ایجادشده خود را تبدیل به سیستمی بیرقیب نموده است.

شناسایی فرکانس رادیویی (RFID)

RFID، دادهها را توسط ابزارهای ویژه خود، به‌صورت خودکار استخراج و با استفاده از ابزار مناسب انتقال داده، در زمان و مکان مورد انتظار در اختیار ما قرار میدهد.

روش کار به این شکل است که فناوری RFID با شناسایی از طریق امواج رادیویی، داده را با استفاده از ابزار مناسب انتقال داده و به‌وسیله ابزارهای خودکار^[5]، اطلاعات کالاها را از یک‌فاصله معینی استخراج کرده و آن را در زمان و مکان موردنظر در اختیار ما قرار می‌دهد.

به‌صورت خلاصه و کلی برای اجرای یک سیستم RFID به بخش‌های زیر نیاز است:

• Readerها: از طریق امواج بر اساس علامتی که روی کالا چسبانده و یا متصل شده آن‌ها را ردیابی مینماید. این برچسبها به کالا الصاق میشود و از یک چیپ همراه با یک آنتن تشکیل‌شده است که اطلاعات مربوط به EPC بر روی آن‌ها ذخیره‌شده است. این تگها سایزهای متفاوتی دارند و بسیار ریز حتی در حدود یک میلیمتر میباشند.
• تگها: ازنظر جنس نیز متعدد هستند، رایج‌ترین آن‌ها تگ کاغذی است که به‌صورت پرینت تهیه‌شده و بر روی

بستهبندیها چسبانده میشوند. همچنین تگها به سه نوع: غیرفعال، نیمه فعال، فعال موجود میباشند.

• EPC: شماره شناسایی منحصربه‌فردی است که به‌واسطه آن میتوان اطلاعات منحصربه‌فرد هر قلم کالا را به دست آورد. این کد قابل انطباق با سایر سیستمهای شمارهگذاری ازجمله بارکد است.
• نرم‌افزار واسط: وظیفه مدیریت رویدادهای ادراک‌شده توسط Reader را از طریق کدهای الکترونیکی یا EPC و از طریق سیستم پردازش داده و پالایش و فیلترینگ و خلاصه‌نویسی از رویدادها انجام میدهد. این کار توسط شبکه به جهت جلوگیری از ایجاد ترافیک صورت میپذیرد.

گزارش‌های عملیات با استفاده از مکانیزم خودکار

• در موزه Granit-State-Metal works با استفاده از برچسبهای RFID و PDA، شبکه بیسیم به بازدیدکنندگان و خریداران کمک میکند که راجع به کارهای هنری بدون نیاز به سؤال کردن از مسئولان نمایشگاه اطلاعات موردنیاز خود را به دست آورند. در این موزه برچسبهای RFID نزدیک کارهای هنری نصب‌شده و از سیستم Sapago’s Art – FID استفاده میکند که برچسبها و readerهای RFID را به PDA و شبکه بیسیم ارتباط میدهد، در این پروژه از readerهای قلمی شکل ID Blue RFID استفاده میشود. کاربر ضمن حرکت با استفاده از ID Blue برای خواندن شماره شناسایی برچسبهای RFID که نزدیک کار هنری نصب‌شده استفاده میکند.reader شماره برچسب را از طریق blue tooth به PDA می‌فرستد و PDA اطلاعات موردنظر راجع به کار هنری را از پایگاه دادهها بارگذاری میکند و به کاربر نمایش میدهد. این کار با استفاده از کدهای GS1 و استفاده از اپلیکیشنهای موبایل امکان‌پذیر است. بدین‌صورت که به هر شیء یک کد قلم و به هر مکان یک کد مکان اختصاص داده میشود.

• درروش دیگری که به روش فوق نزدیک بود، بازدیدکنندهها میتوانستند توضیحات متخصص نمایشگاه را راجع به اقلام خاص درحالی‌که همان مورد به‌وسیله نور مشخص میشود به‌طور هم‌زمان به‌وسیله دستگاه PDA خود بشنوند. همچنین بازدیدکنندگان میتوانند به همین وسیله نقطه نظرات خود را بیان کنند و به سؤالات جواب دهند. در این روش نیز از یک شبکه بیسیم استفاده می‌شود که با استفاده از برچسبهای RFID که در نقاط مختلف نصب‌شده و PDA مجهز به سیستم reader، موقعیت (مکان) هر بازدیدکننده مشخص است (بر اساس کد GLN ⁽و اطلاعات به‌راحتی به سمت آنان فرستاده میشود در این حالت اطلاعات در یک Server محلی نگهداری میشود و به‌راحتی قابل‌تغییر و بروز رسانی است. در این تحقیق 70% بازدیدکنندگان از کیفیت بازدید و میزان اطلاع‌رسانی کاملاً راضی بودند.
• بررسی بعدی مربوط به یک برنامه کاربردی مشخص‌کننده مکان است که به کاربران اطلاعات خاصی راجع به مکانهای خاص در پارکهای منطقه میدهد. این کار میتواند به‌طور کامل با کدهای مکان ترکیب شود. در این روش از ترکیب GPS Technology Macromedia flash و Pocket PC استفاده‌شده و اولین کاربرد ازاین‌گونه در دنیا است. در این تحقیق 147 نقطه به‌وسیله طول و عرض جغرافیایی مشخص‌شده‌اند که در پارک به‌طور پراکنده قرار دارند. هنگامی‌که کاربر درون شعاع خاصی از یک منطقه قرار میگیرد. برنامه کاربردی یک برنامه خاص را فعال میکند که اطلاعات خاصی از قبیل اطلاعات صوتی تصویری یا فیلم را اجرا میکند. نرمافزار هنگامی‌که شخص از آن شعاع خاص خارج میشود متوقف میشود. هنگامی‌که کاربر در حال حرکت است نرم‌افزار مشخصات جغرافیایی کاربر را روی یک کارت SD روی PDA ذخیره میکند. وقتی کاربر PDA را به نمایشگاه برمیگرداند اطلاعات روی DS میتواند در یک پایگاه داده ذخیره شود نرم‌افزار flash با استفاده از این اطلاعات خط سیر کاربر در پارک را روی نقشه در وب‌سایت مربوط به پارک نمایش میدهد. (بر اساس کد GLN مکان میتوان انجام داد)
• تحقیق انجام‌گرفته در مورد یک باغ گیاه‌شناسی است. GS1 میتواند در این مورد با توجه به راهحلهای خود در مورد مزرعه و گیاه نیز وارد شود. در این تحقیق به‌طور کل از برچسبها وreader های RFID و PDA و نرمافزارهای flash و XML^] استفاده‌شده است. در این روش برچسبهای RFID روی یک شاخص در کنار گیاه نصب میشود و یک دستگاه PDA که به RFID reader مجهز است در اختیار کاربر قرار میگیرد هنگامی‌که کاربر میخواهد اطلاعاتی راجع به گیاهی به دست آورد دستگاه PDA را مقابل گیاه حرکت داده و دکمه اسکن را فشار میدهد اسکنر فعال میشود و عمل انتشار امواج در مقابل برچسب RFID انجام میشود و عملیات اسکن صورت میگیرد بعد از دریافت شماره مشخصه برچسب اطلاعات مربوطه به نرمافزار XML فرستاده میشود و اطلاعات مربوطه در نرمافزار Flash بارگذاری و نمایش داده میشود. این اطلاعات شامل اطلاعات عمومی گیاه و اطلاعات و تصاویری راجع به قسمتهای مختلف گیاه، همچنین تصاویری از گیاه در فصلهای مختلف سال و موارد استفاده گیاه به‌عنوان محصولات غذایی بهداشتی و دارویی و غیره است. برای این کار میتوان به هر گیاه یک کد شناسایی GTIN تخصیص داد. همچنین برای دریافت اطلاعات تخصصیتر با استفاده از منو موجود در صفحه PDA میتواند اطلاعات موردنیاز را دریافت نماید. در هر زمان که کاربر بخواهد اطلاعات راجع به گیاه دیگری را دریافت کند کافی است که دستگاه را مقابل گیاه موردنظر گرفته و دکمه اسکن را مجدداً فشار دهد به این وسیله اطلاعات تازه روی صفحه PDA بارگذاری میشود. (بر اساس کد GLN مکان نیز میتوان محل باغ گیاه و اطلاعاتی راجع به آن نشان داده شود).
• کاربرد دیگر RFID در امنیت سیستمها مانند کنترل عبور و مرور افراد در مراکز گردشگری و تأمین امنیت مکانهای تاریخی و موزهها است. سیستم به‌صورت ماژولار جهت جمعآوری دادهای تردد و دسترسی افراد از حوزههای مختلف تعریف‌شده در سیستم، انجام پردازشهای لازم و هدایت و انتقال اطلاعات به لایه‌های بالاتر در سیستمهای مدیریت اطلاعات طراحی و پیادهسازی شده است. سرویس‌دهنده رویدادها، تمامی وقایع سیستم، اعم از تشخیص و شناسایی تگها و آلارمها، دادههای خوانده‌شده از سنسورها و سایر تجهیزات شبکه RFID را جمعآوری و ثبت مینماید. این سرویس همچنین طبق فیلترها و دستورالعملهای تعریف‌شده در سیستم، پیامها و فرمان‌های لازم را آماده و ارسال مینماید. همچنین این سرویس‌دهنده، فرمانها و درخواست‌های دریافت شده از سایر قسمتهای سیستم را تحلیل و در لایه سخت‌افزاری اعمال مینماید. وظیفه سرویسدهنده اطلاعاتی، آماده نمودن جداول و لیستهای مناسب از دادههای جمع‌آوری‌شده، پردازش اولیه، دستهبندی، بهینهسازی برای تهیه گزارشها و آمارهای مختلف، انجام محاسبات و یا استفاده در سیستمهای مدیریت مراجعات و کنترل تردد و دسترسی است.
• تگ RFID مخصوص سیستم لاندری (شستشو) جهت هتلها و بیمارستانها

با استفاده از تگ RFID مخصوص سیستم لاندری (شستشو) جهت هتلها و بیمارستانها، می‌توانید به امکانات زیردست یابید:

• عدم جابجایی لباسهای ارسالی به لاندری
• موجودی گیری سریع و دقیق از لباسهای لاندری
• سرعت و دقت در عملیات لاندری
• یکی از اولین گام‌ها برای فعال کردن یک مکان با ورود بدون کلید به اتاق هتل، نصب و راهاندازی قفل RFID است. کارکنان یک هتل میتوانند با اختصاص سیستم کارتخوان دیجیتال اتاق به مهمانان، مستقیماً آن را به دستگاه تلفن همراه آنها فرستاده و سپس مهمانان میتوانند با استفاده از دستگاه تلفن همراه خود و نگه‌داشتن آن بالای قفل، نسبت به باز کردن قفل اقدام نمایند.

بسیاری از هتلها در حال به دست گرفتن یک گام بیشتر در ارائه خدمات هتل )ورود به اتاق هتل(از طریق برنامههای تلفن همراه هستند. این کار منجر به افزایش سایر امکانات مانند اجازه دادن به مهمان جهت مشاهده اطلاعات در مورد هتل، سفارش و رزرو کتاب میشود.

• همچنین میتوان از RFID، برای مسیریابی گردشگران و توریستها استفاده نمود. با نصب بارکد GS1 و اختصاص به هر نفر میتوان آنها را ردیابی کرد. با این امکان حتی میتوان گزارش‌های خوبی از مکانهای گردش شده و میزان علاقه افراد به این مکانها استفاده نمود. این سیستم در داخل هتل و برای ردیابی مسافران نیز کاربرد دارد.