ماهنامه شماره 21 (ارديبهشت ماه 1396)

(مطالعه موردی فروشگاه Feile Foods)

مقدمه

بحران آلودگی گوشت خوک در پایان سال 2008 باعث از بین رفتن محصولات گوشت خوک ایرلندی به ارزش یک میلیارد یورو شد و چگونگی ردیابی از مزرعه تا چنگال موردتوجه همگان قرار گرفت.

یک سال بعد GS1 ایرلند با همکاری سازمان FSAI کنفرانسی در دبی با حضور تمام شریک‌های تجاری در صنعت گوشت خوک و غذا در جهت ردیابی گوشت باهدف جلوگیری از وقوع دوباره این فاجعه برگزار کرد.

استفاده از دیتا بارهای GS1 به‌طور قابل‌توجهی قابلیت ردیابی در صنایع مختلف مانند صنعت گوشت را افزایش می‌دهد، نسل بعدی استانداردهای بارکد ردیابی و رهگیری کالاها را در زنجیره‌تامین تضمین می‌کند. وقایع اخیر ایرلند باعث ایجاد پروژه ردیابی در صنعت گوشت شد.

نحوه استفاده از دیتا بارها در صنعت گوشت ایرلند

• قابلیت استفاده در عرصه زنجیره‌تامین
• هدفمند شدن عرضه محصولات
• جلوگیری از بحران آلودگی محصولات
• استانداردسازی ردیابی در تمام مراحل زنجیره‌تامین
• قابلیت دسترسی اطلاعات در سیستم‌های IT تمام فعالان سیستم ردیابی
• توانایی شناسایی خط‌های تولیدی آلوده
• حذف هزینه اضافی نگهداری محصولات
• امکان دریافت قیمت و وزن با اسکن بارکدها
• امکان پیگیری تاریخ انقضاء
• تفاهم‌نامه همکاری بین GS1 ایرلند و گروه Globeweigh و گروه غذایی Feile جهت استفاده از دیتا بارها از مزرعه تا نقطه فروش

تأثیر استفاده از دیتا بارها در صنعت گوشت ایرلند

همکاری بین GS1 ایرلند و گروه Globeweigh و گروه غذایی Feile برای استفاده از Databar ها احراز هویت محصولات و قابلیت ردیابی مواد غذایی تازه را بهبود بخشیده است، به‌طوری‌که استفاده مشترک از دیتا بارها توسط اعضای درگیر زنجیره‌تامین باعث تغییرات اساسی در یکسو کردن تبادلات داشته است.[2]

معرفی دیتا بارها در GS1

شماره جهاني كالاي تجاري (GTIN) كه بر اساس استانداردهاي GS1 به هر نوع از محصولات يك تأمین‌کننده تخصيص مي‌يابد، نقش بسيار مهمي در انجام فرايندهاي تجاري ايفا مي‌كند. اين شماره، مطابق رويه‌هاي استانداردشده به‌صورت يك كد ميله‌اي (باركد) استاندارد درآمده و بر روي بسته‌بندي كالا يا فرم‌ها و اسناد همراه كالا (مانند بارنامه يا فاكتور فروش يا اعلاميه ارسال) چاپ مي‌شود و در فايل‌هاي كامپيوتري بين طرف‌هاي تجاري مبادله مي‌گردد. شماره جهاني كالاي تجاري علاوه بر چاپ به‌صورت باركد، همراه با اطلاعات ديگري مانند تاريخ انقضا، شماره بهر، شماره‌سریال هر عدد كالا در قالب نماد باركد خطي يا نماد ديگري موسوم به دیتا ماتریس (كد نشانده شده در يك مستطيل با خانه‌هاي تيره و روشن) نيز قابل درج است. استفاده از اين نوع نمادها بر روي داروها و اقلام بهداشتي و درماني متداول است. تبديل شماره جهاني كالاي تجاري به باركد خطي يا دیتا ماتریس و درج آن بر روي كالا يا اسناد همراه، امكان خوانش خودكار و ثبت خودکار اطلاعات را در كامپيوتر فراهم مي‌نمايد و دقت و سرعت ثبت داده‌ها را افزايش مي‌دهد.

توجه داشته باشيم كه استفاده از استانداردها و راهكارهاي بين‌المللي براي شناسه كالا و شناسه رهگيري، تنها از طريق سازوكارهاي مربوط به آن‌ها امكان‌پذير است. مزيّت بسيار مهمي كه اين كدها دارند، بين‌المللي و جهاني بودن آن‌هاست. اين مزيّت سبب مي‌شود در مورد كالاهاي وارداتي، توليدكننده خارجي هر كالا را ملزم به شناسه دار كردن كالا در منشأ نمود و نيازي به برچسب‌گذاري مجدد كالاها پس از ورود آن‌ها به كشور نباشد. در مورد كالاهاي صادراتي نيز، توليدكننده ايراني با استفاده از شناسه‌ها و كدهاي استاندارد جهاني، كالاي خود را با زبان شناخته‌شده در دنيا معرفي مي‌كند و ورود او به بازارهاي جهاني تسهيل مي‌شود.

مطالعه موردی گروه غذایی Feile

درباره Feile Foods

مواد غذایی Feile دارای مجوز رسمی از Portlaoise ایرلند جهت تولید محصولات گوشتی است، بطوریکه محصولات خود را اعم از (گوشت گاو، بره، خوک) را به‌طور عمده در آشپزخانه‌ها و بیمارستان‌ها و به‌طور جزئی در فروشگاه‌ها و بازارهای مخصوص عرضه می‌کند.

Feile Foods و GS1

با توجه به رویکرد مدیریت برای استفاده از تکنولوژی جدید، گروه مواد غذایی بر روی سیستمی جهت مدیریت محصولات با پردازش سریع و جامع در نقطه فروش برای قسمت اصلی تجارتشان که شامل محصولات قابل‌فروش در بخش خرده‌فروشی و بازارهای مخصوص با استفاده از Databar سرمایه‌گذاری کردند.

مانند بسیاری از سازمان‌ها، Feile Foods به دنبال راه‌حل‌هایی برای خودکار سازی فرآیندها در زنجیره‌تامین بود، یکی از راه‌حل‌های موردتوجه اسکن بارکد محصولات برای شناسایی محصولات بود زیرا با اسکن بارکدهای محصولات فرآیندهای دستی و اشتباهات نیروی انسانی کاهش پیدا می‌کرد.

GS1 ایرلند از سال 2004 بر روی سیستمی که باعث افزایش قابلیت ردیابی گوشت گاو در زنجیره‌تامین کارکرده بود که با توجه به بحران آلودگی در سال 2008 توجه سازمان‌ها به سمت استانداردهای GS1 جلب شود.

استانداردهای GS1 بر پایه شناسایی محصولات و ضبط خودکار داده‌ها از طریق اسکن بارکدها و به اشتراک‌گذاری تجاری از طریق تبادل داده است. در همین راستا همکاری بین GS1 ایرلند و گروه Globeweigh و گروه غذایی Feile برای پیاده‌سازی آخرین فن‌آوری بارکدها و ارزیابی عملکرد آن‌ها قوت بیشتری گرفت.

نحوه استفاده از دیتا بارها در Feile Foods

بعد از بررسی‌های لازم برای تعیین فرمتی مناسب جهت ایجاد توازن بین داده‌های محصولات و اسکن بارکدها، گروه غذایی Feile Foods فرمت 8 یا 10 قسمتی را برای اسکن بارکدها انتخاب کرد.

Feile Foods با همکاری گروه Globeweigh اقدام به چاپ بیش از 300 نوع بارکد با طراحی یکپارچه کرد، Dennis O’Brien مشاور IT، متخصص زنجیره‌تامین مدیریت این پروژه و تعامل با سازمان GS1 ایرلند را بر عهده گرفت

استفاده از بارکدها در قالب‌های متفاوت و به دست آمدن نتایج بالقوه انعطاف‌پذیری و قدرتمند بودن دیتاربارها را ثابت کرد بطوریکه Dennis O’Brien اذعان داشته که یک تغییر کوچک در بارکدها نتایج عالی را دربرمی گیرد.

تأثیر استفاده از دیتا بارها در Feile Foods

تجربه گروه مواد غذایی Feile در اجرای استانداردهای دیتا بارهای GS1 در زنجیره‌تامین فروشگاه نمایانگر موارد ذیل است:

• شفافیت در زنجیره‌تامین
• کاهش هزینه
• افزایش بهره‌وری
• توانمندسازی تأمین‌کنندگان و خرده‌فروشان
• مدیریت زمان انقضای محصولات

طبق بررسی‌های انجام‌شده در تعدادی از مناطق تحت پوشش گروه مواد غذایی Feile موارد مؤثر زیر چشمگیر بوده است:

1. جلوگیری از فروش محصولات تقلبی با بارکدهای ترکیبی GTIN و Batch های تولید
2. دسترسی به اطلاعات محصولات (تاریخ انقضاء، خط تولید و غیره)
3. شناسایی خودکار محصولات در خرده‌فروشی‌ها
4. ثبت قیمت و وزن خودکار محصولات در نقطه فروش
5. بررسی تاریخ انقضاء محصولات و اعلام به مشتریان
6. نظارت دقیق بر تاریخ بهینه استفاده از محصولات
7. ارائه فاکتور به مشتریان با ثبت قیمت و وزن دقیق
8. ارتباط با مشتریان
9. ردیابی خودکار محصولات
10. انواع دیتا بارها در GS1

دیتا بار بسیار مشابه بارکد است و تفاوت اصلی آن در حجم بیشتر اطلاعاتی است که می‌توان با کمک آن در مساحتی کمتر نمایش داد. این فناوری در ابتدا براي حل دو مشكل ارائه اطلاعاتی همچون تاريخ توليد محصولات غذايي و فضاي اندك روي محصولات دارويي پيشنهاد شد و امروزه به دليل اين دو ويژگي، استفاده از اين فناوری در حال گسترش است. دیتا بار داراي 7 فرمت متمايز است كه هر يك براي كاربردهاي خاصي طراحی‌شده‌اند و ازنظر فضايي كه اشغال مي‌كنند و نيز حجم اطلاعاتي كه در خود ذخيره مي‌كنند با يكديگر تفاوت دارند.

نتیجه‌گیری

در سال 2010، انقلاب جدیدی برای استفاده از دیتا بارها جهت شناسایی و ردیابی محصولات به وجود آمد.

GS1 در حال حاضر با تمام تولیدکنندگان بارکد خوان‌ها جهت خواندن فرمت‌های مختلف بارکد همکاری نزدیکی دارد. بطوریکه برای تشویق همه تأمین‌کنندگان و صنایع مرتبط با زنجیره تأمین برای استفاده از بارکدها، انواع فرمت‌های بارکد را در اختیار آن‌ها قرار داده است.

تکنولوژی استفاده از بارکدها پیشرفت قابل‌توجهی در پیگیری و ردیابی محصولات در زنجیره تأمین را به ارمغان آورده است.