ماهنامه شماره 16 (آذر ماه 1395)

مقدمه

اینترنت، فن‌آوری اطلاعات (IT) و ارتباطات الکترونیکی، نه‌تنها فرصت‌های گسترده‌ای را در محیط رقابتی کسب‌و‌کار به وجود آورده است، بلکه تغییرات قابل‌توجهی نیز در فعالیت‌های کسب‌و‌کار ایجاد نموده است؛ بنابراین، در متون علمی، حرف “E” را می‌توان در مقابل واژگان مفاهیم مورداستفاده قرارداد اگر آن مفهوم نیاز به استفاده از اینترنت دارد و یا الکترونیکی است به‌عنوان‌مثال در بین استانداردهای GS1 نیز E-com و EDI. در این مطالعه، “E” مخفف مفاهیم مربوط به اینترنت به‌منظور اشاره به تجارت الکترونیکی، خرده‌فروشان الکترونیکی، مشتریان الکترونیکی و غیره است. به‌جای آن‌ها، از کلمات تجارت الکترونیکی E-commerce، خرده‌فروشان الکترونیکی E-retailers و یا E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) و مشتریان الکترونیکی E-customers استفاده می‌شود.

در حال حاضر، تجارت و بازاریابی الکترونیکی کسب‌و‌کار به کسب‌و‌کار (B2B)، کسب‌و‌کار به مصرف‌کننده (B2C) و مصرف‌کننده به مصرف‌کننده (C2C) کانال کاملاً مستقیم و فرصت‌های فروش جدید نه‌تنها برای خرده‌فروشان بلکه همچنین برای مشتریان ایجاد کرده است. خرده‌فروشی الکترونیکی (e-tailers) مانند:

ciceksepeti.com،hepsiburada.com، bimeks.com،teknosa.com،gittigidiyor.com، dell.com، ebay.com، amazon.com و غیره. بازارهای بزرگی را برای فروش محصولات تولیدی خود به‌طور مستقیم به مشتریان ایجاد کرده‌اند که با دور زدن واسطه‌های سنتی در سراسر جهان نیز انجام‌شده است. بااین‌حال، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، یکپارچه‌سازی زنجیره تأمین و فن‌آوری تدارکات در کسب‌و‌کارشان است. همان‌طور که تعداد خرده‌فروشان E-tailers وارد شونده به تجارت الکترونیک B2C یا C2C، در حال رشد است اهمیت فعالیت‌های زنجیره تأمین نیز افزایش می‌یابد.

اینترنت و IT بسیاری از فعالیت‌های کسب‌و‌کار از تأمین‌کنندگان به مشتریان را شکل می‌دهند و به تأمین‌کنندگان، تولید‌کنندگان، تدارکات، ارائه‌دهندگان خدمات و مشتریان در بازار الکترونیکی اجازه می‌دهند به جستجو، سفارش و فروش محصولات و خدمات بپردازند و یا درمیان اعضای زنجیره تأمین ارتباط مؤثری برقرار کنند. به همین دلیل است که عملکرد هر عضو (تأمین‌کنندگان، تولید‌کنندگان، انباردارها، فروشندگان و مشتریان و غیره) بر عملکرد کلی زنجیره تأمین تأثیر می‌گذارد، یکی از نکات کلیدی این است که تمام مراحل و زنجیره تأمین باید به‌عنوان یک سیستم در نظر گرفته شود؛ بنابراین، کمپانی‌های شرکت‌کننده در زنجیره تأمین مستلزم یک سیستم برای کنترل کل زنجیره تأمین هستند. اینترنت یکی از مؤثرترین ابزار برای ارائه ارتباطات درمیان مردم است و E-SCM یکی از سیستم‌ها جهت نظارت و کنترل بر تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین است؛ بنابراین، اینترنت تمام فعالیت‌های کسب‌و‌کار را تغییر داده است.

تجارت الكترونيك بر پایه استانداردهاي GS1 باعث صرفهجوييهای هزينهاي قابل‌توجهی در يك زنجیره‌تأمین مي‌شوند كه ريشه در كاهش استفاده از كاغذ در زنجیره‌تأمین (همچون: ثبت سفارش‌ها، صورتحساب‌ها، اسناد ارسال و تحويل) و همچنين كاهش اشتباهات عمدي و سهوي که ساليانه ميليونها دلار هزینه‌بر خرده‌فروشی تحميل ميكند، دارد.

هدف از این مطالعه، بررسی این مسئله است که اینترنت و استانداردهای GS1 در حوزه تبادل الکترونیکی داده‌ها چگونه زنجیره تأمین خرده‌فروشی الکترونیکی E-Tailing را از دیدگاه پنج نیروی پورتر تحت تأثیر قرارداده است. بر این اساس، (1) تأثیر اینترنت بر فعالیت‌های کسب‌وکار، E-SCM، صنعت E-Tailing (خرده‌فروشی الکترونیکی) و پنج نیروی تجزیه‌وتحلیل پورتر به‌طور جامع توضیح داده‌شده است و (2) اثرات E-SCM در صنعت E-Tailing، (خرده‌فروشی الکترونیکی) تجزیه‌وتحلیل و موردبحث قرارگرفته است.

بررسی مقاله

1- اینترنت و فعالیت‌های کسب‌وکار

اینترنت تغییرات اساسی را در بسیاری از فعالیت‌های کسب‌و‌کار ایجاد نموده است. ازیک‌طرف، اینترنت، ارتباط بین اعضای زنجیره تأمین را تسهیل و زیرساخت‌های ارتباطی فراگیر و همچنین فرصت‌های کسب‌و‌کار عظیم را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، اینترنت، قدرت شرکت‌ها و مزیت رقابتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است. اینترنت در فعالیت‌های کسب‌وکار، از ارتباطات تا خدمات پس از فروش اثرات بسیار مهمی دارد. به‌خصوص، اینترنت فعالیت‌های بازاریابی، خرده‌فروشی، خرید و تبلیغات محصولات و خدمات را متحول کرده است. شرکت‌ها از فن‌آوری اینترنت برای رسیدن به تأمین‌کنندگان، تولید‌کنندگان، تدارکات ارائه‌دهندگان یا مشتریان خود و ارائه امکان تماس در 24 ساعت شبانه‌روز و 7 روز هفته استفاده می‌کنند. GDSN^[1] يك شبكه جهاني و بر پایه استانداردهاي GS1 است كه هماهنگي مداوم و امن دادهها را فراهم می‌کند و به طرفين تراكنش تجاري اين امكان را ميدهد كه دادههاي يكسان و سازگار با سيستم خود را به‌صورت هم‌زمان در اختيار داشته باشند و از تغييرات داده‌های موجود در پايگاه دادههاي سيستم طرف مقابل به‌صورت آني مطلع شوند. طبقهبندي جهاني محصولات، پیش‌نیاز اساسي اين استاندارد است كه مديريت مؤثر به اشتراک‌گذاری دادهها را امکان‌پذیر ميكند. در اين شبكه، كيفيت داده‌ها مدنظر قرار دارد و از منابع دادهاي مورد تأييد براي ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده مي‌شود.

نمونه‌هایی از مزایای اخیر که شرکت‌ها با استفاده از اینترنت و IT به آن دست‌یافته‌اند عبارت‌اند از: (1) پاسخ و دسترسی سریع به اطلاعات (2) خدمات بهتر به مشتری (3) افزایش رقابت، (4) کاهش داده‌ها و پاسخ ورودی داده‌ها به‌این‌ترتیب، اینترنت تبدیل به یک ابزار مناسب و مؤثر برای برقراری ارتباط در زمان واقعی با همه اعضای زنجیره تأمین است. علاوه بر این، ذائقه و انتظارات مصرف‌کنندگان كنوني با مصرفكنندگان قبل از 2010 خيلي متفاوت شده است. مصرفكنندگان كنوني انتظار دارند كه اطلاعات در مورد كالايي كه خريد می‌کنند بايد کاملاً در دسترسشان باشد و به اشتراک‌گذاری اطلاعات را يك حق براي خود ميدانند. اين تغييرات پويا و روزافزون در انتظارات مشتريان به معني آن است كه خرده‌فروشان بايستي کاملاً چابك بوده و در هرزمانی آماده تغيير باشند. ضمن اينكه تغييرات زنجیره‌های تأمین نيز براي مواجهه با اين توسعهها اجتناب‌ناپذیر است.

GS1eCom بستري است كه در آن‌طرف‌های تجاري در سراسر صنايع و مکان‌های جغرافيايي باهم همكاري نمايند. اين چشم‌انداز GS1 را به‌عنوان يك سازمان جهاني مديريت کننده چارچوب بنيادي لازم براي تقويت تجارت جهاني مطرح كرده است.

مأموریت GS1eCom فراهم نمودن و مديريت زبان کسب‌وکار/تجارت جهاني مشترك است كه در قالب eCom فني، متناسب با جامعه هدف و خدمات پشتيباني به‌منظور تسهيل ارتباط بين شركاي تجاري ارائه‌شده است. مجريان می‌توانند اقدام به استفاده مستقيم اين قالب با شركاي تجاري خود و يا ترجمه مشخصات ارائه‌شده توسط سازمان‌های عضو نمايند.

برنامه GS1eCOM به شرح زير است:

طراحي زبان تجاري مشترك جهاني (GS1 BMS) براي همسويي با استانداردهاي معنايي UN/CEFACT دفتر جهاني GS1 و سازمان‌های عضو مشاركت فعالي در توسعه و نگهداري استانداردهاي UN/CEFACT دارند تا نيازهاي كاربران در تدوين استانداردها محقق شوند.

پشتيباني از شرکت‌ها براي استفاده از زبان تجاري مشترك جهاني از طريق:

• فراهم‌سازی مشخصات ترجمه بين زبان مشترك جهاني و ديگر زبان‌ها
• ارتقاي دستورالعملهاي مستندسازي و پيادهسازي
• تقويت فرهنگ داده‌های جهاني GS1 به‌منظور ارائه تفسير يكسان از فرآيندها و داده‌های تجاري
• تداوم در حفظ و نگهداري EANCOM و GS1 XML

براي بخش‌هاي جديد و فضاهاي خالي (مثل دولت الكترونيكي و آموزش و يادگيري)، بخصوص دولت الكترونيكي، استاندارد UN/CEFACT XML به‌عنوان يك گزينه مرجح است. استاندارد XML مبتني بر UN/CEFACT در بخش‌های موجود مثل خردهفروشي نيز قابل توسعه است.

از سویی دیگر GS1 استانداردهایی را برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات کسب‌وکار طراحی نموده است. این استانداردها هنگامي مورداستفاده قرار می‌گیرند كه نياز باشد دادهها به‌طور خودكار بين دو يا چند كاربر نهايي تراكنش پيدا كنند. در چنين شرايطي، كاربران نهايي درگير بايد درك مشتركي از ساختار و معناي اطلاعات کسب‌وکار داشته باشند و اين منجر به پيدايش استانداردهايGS1 محتواي اطلاعات کسب‌وکار را تعريف مينمايد، ميگردد. علاوه بر اين، كاربران نهايي بايد روشي موردتوافق براي برقراري ارتباط دادهها بين خودشان داشته باشند و اين منجر به پيدايش استانداردهاي GS1 براي ارتباط اطلاعات کسب‌وکار ميگردد. درنهایت، طبيعت باز زنجيره تأمین موجب می‌گردد كه يك كاربر نهايي ممكن است هميشه از قبل نداند كه اطلاعات کسب‌وکار مربوطه را كجا پيدا نمايد و اين منجر به پيدايش استانداردهاي تبادل GS1 براي خدمات كشف و داده در سراسر زنجيره تأمین ميگردد.

در يك محيط بينالمللي، اين استانداردها بايد نياز جريان بدون درز دادهها در سراسر جهان با لزوم احترام به حاكميت ملي و مقررات محلي را برآورده نمايند. اين امر منجر به اصول فدراسيون مرتبط در سراسرجهان شده است كه به اطلاع‌رسانی در خصوص طراحي خدمات GS1 كمك مينمايد.

استفاده از اینترنت مشتریان الکترونیکی را قادر می‌سازد به‌آسانی، به اطلاعات در مورد محصولات و خدمات دسترسی پیدا کنند، اطلاعات عمودی (به‌عنوان‌مثال، مقایسه محصول در سراسر تأمین‌کنندگان) با کمترین هزینه، به نحو احسن روی صفحه‌نمایش ارائه‌شده و به‌راحتی یک قیمت پایین برای یک‌قلم از اقلام مشخص‌شده فراهم می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، چند ویژگی جذاب در اینترنت در خرید نیز وجود دارد ازجمله، صرفه‌جویی در زمان – و پول، راحتی و یا دسترسی آسان، توانایی و امکان نمایش طیف گسترده‌ای از گزینه‌های قابل انتخاب و جایگزین برای E-Customer (مشتری الکترونیکی) روی صفحه و در دسترس بودن اطلاعات برای خرید و یا سفارش و غیره. تأثیر اینترنت بر فعالیت‌های کسب‌و‌کار را نیز می‌توان به‌طور جداگانه در تجارت، بازاریابی، صنعت خرده‌فروشی و فعالیت‌های SCM مورد تحلیل قرارداد.

یکی از اثرات عمده اینترنت و IT در فعالیت‌های کسب‌وکار، حوزه‌های تجارت و بازاریابی است. ظهور اینترنت و کاربردهای آن در تجارت و بازاریابی علاقه زیادی درمیان کارآفرینان، مدیران و دانشگاهیان ایجاد نموده است؛ بنابراین، اینترنت، مفاهیم تجارت الکترونیک و بازاریابی الکترونیکی را به وجود آورده است. این مفاهیم جدید موردتوجه خاص خرده‌فروشان و یا کارآفرینان جدید قرارگرفته است زیرا دارای پتانسیل رشد در بازار بوده و بر فعالیت‌های کسب‌وکار، تبلیغات، بازاریابی مستقیم، فروش، خرید، تدارکات و خدمات نه‌تنها در بازارهای B2B و B2C، بلکه همچنین در بازارهای C2C تأثیر می‌گذارد. توسعه سریع تجارت الکترونیک، در صنعت در حال ظهور E-Tailing نیز دیده می‌شود. E-Tailing را می‌توان به‌عنوان فروش محصولات و خدمات با استفاده از اینترنت تعریف کرد. روندهای اخیر در صنعت E-Tailing بر خرده‌فروشان سنتی فشار آورده است، چراکه E-Tailing فرصت بازاریابی کم‌هزینه‌تری است؛ بنابراین، صنعت خرده‌فروشی در قرن 21 دستخوش تغییرات عمده‌ای شده است. همان‌طور که انتظار می‌رود هرچقدر رقابت بین فروشندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) به‌شدت بیشتر و بیشتر شود، حاشیه سود نیز سخت‌تر خواهد شد. E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) شامل سه تسهیل‌کننده اصلی در فعالیت‌های مصرف هستند. به‌ویژه ازجمله، امکان جستجو محصول (که اغلب به‌عنوان ارزیابی محصول و یا تسهیل جمع‌آوری اطلاعات به آن اشاره‌شده است)، یک تابع خرید آنلاین و محصول قابلیت تحویل. فروشگاه الکترونیکی را می‌توان به‌عنوان یک وب‌سایت تجاری که در آن مصرف‌کنندگان می‌توانند خرید کنند تعریف‌شده است. فروشگاه‌های الکترونیکی قادر به دور زدن واسطه‌های سنتی، دلالان و خرده‌فروشان هستند و طول کانال توزیع را کوتاه می‌کنند. علاوه بر این، تولید‌کنندگان محصولات و خدمات نیز از فروشگاه‌های الکترونیکی برای اتصال مستقیم به مشتریان الکترونیکی خود استفاده می‌کنند، و عمده‌فروشان و خرده‌فروشان را دور می‌زنند. به‌این‌ترتیب، فروشگاه الکترونیکی نسخه اینترنتی فروشگاه است که فروشگاه را بر روی اینترنت راه‌اندازی می‌کند و از طریق فروش مستقیم محصولات به مشتریان الکترونیکی درآمد کسب می‌نماید. برای کارآمد بودن فروشگاه‌های الکترونیکی در صنعت (خرده‌فروشی الکترونیکی) E-Tailing، آن‌ها نیاز به استفاده از فناوری اطلاعات و E-SCM دارند.

2- فن‌آوری اطلاعات و مدیریت زنجیره تأمین

توانایی در پیش‌بینی، آشنایی سریع با نیازهای مشتری و افزایش رضایت مشتری برای حفظ یک مزیت رقابتی و بقای یک شرکت ضروری هستند. یکی از راه‌ها برای به دست آوردن مزیت رقابتی مؤثر SCM کارآمد است که یک منبع اصلی مزیت رقابتی را فراهم می‌کند. انجمن جهانی زنجیره تأمین، SCM را به‌عنوان یکپارچه‌سازی فرآیندهای کلیدی کسب‌و‌کار از مشتری نهایی تا منبع اصلی تعریف می‌کند که مواد، محصولات، خدمات و اطلاعاتی را فراهم می‌کند که برای مشتریان و سایر ذینفعان ارزشمند است. به‌طور خلاصه، هدف از SCM ایجاد ارزش برای تمام اعضای زنجیره تأمین است.

مدیریت زنجیره تأمین شامل فعالیت‌هایی مانند یافتن منابع مواد اولیه، برنامه‌ریزی تولید و سیستم‌های توزیع فیزیکی است؛ بنابراین، هدف از مدیریت زنجیره تأمین باید ایجاد کانال ارتباطی بین مشتریان نهایی، کانال‌های توزیع، فرآیندهای تولید و فعالیت‌های تدارکاتی باشد. بااین‌حال، شرکت‌ها باید راه‌های جدیدی را برای انجام کسب‌و‌کار به‌منظور دستیابی به مزیت رقابتی، توسعه دهند و به‌منظور بهبود اثربخشی کارایی زنجیره تأمین خود در فن‌آوری، سرمایه‌گذاری نمایند. علاوه بر این، پیچیدگی SCM نیز شرکت‌ها را مجبور به استفاده از سیستم‌های فناوری اطلاعات نموده است، چراکه تنها سیستم SCM در عصر اطلاعات کافی نیست. بر این اساس، به‌عنوان یک ابزار مهم برای افزایش شایستگی تدارکات و رقابت به رسمیت شناخته‌شده است. زیرا تأثیر فوق‌العاده‌ای در دستیابی به SCM مؤثر دارد. جریان اطلاعات لازم در داخل و بین شرکت‌ها و گروه‌ها که ما را قادر به چنین عملی می‌سازد نمی‌تواند بدون پشتیبانی از سیستم‌های اطلاعاتی مرتبط انجام شود. یکی از عواملی که ما را قادر به دستیابی به این هدف می‌سازد استفاده مؤثر از فناوری اطلاعات به‌منظور افزایش رقابت SCM و لجستیک، است. ازاین‌رو، مدیران شرکت‌ها باید بدانند که بدون حمایت از سیستم‌های فناوری اطلاعات، ارائه اطلاعات برای گرفتن بهترین تصمیمات در زنجیره تأمین دشوار است و شرکای زنجیره باید از IT در فعالیت‌های SCM خود بهره‌مند شوند. درنتیجه، اینترنت و IT نه‌تنها به‌عنوان یک سلاح رقابتی در زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک، بلکه به‌عنوان عامل اصلی مؤثر بر عملکرد زنجیره تأمین موردبررسی قرار گرفتند.

سیستم‌های IT از قبیل سیستم برنامه‌ریزی مواد موردنیاز (MRP)، برنامه‌ریزی منابع تولید (MRPII)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)، مدیریت روابط تأمین‌کننده (SRM)، بارکد گذاری، شناسایی فرکانس رادیویی (RFID)، تبادل الکترونیکی داده‌ها (EDI)، اینترنت، تجارت الکترونیکی، نرم‌افزارهای زنجیره تأمین الکترونیکی و غیره نقش مهمی را در SCM و لجستیک ایفا می‌کنند.

به‌کارگیری مشخصه GS1 و سیستم‌های بار کدینگ بین‌المللی طي سي سال اخير در صنعت خردهفروشي منافع زيادي را براي مصرفكنندگان در سرتاسر جهان فراهم آورده است.GS1 درواقع يك سيستم جهاني را مديريت ميكند كه به همه شرکت‌ها در سرتاسر جهان اين امكان را می‌دهد تا موارد زير را به صورتي يكسان و با زباني مشترك ايجاد كنند.

• اقلام تجاري (شامل محصولات و خدمات)
• سرمايههاي ثابت
• واحدهاي لجستيكي
• مرسولهها
• مکان‌های فيزيكي
• مکان‌های مجازي (ميل باکس‌ها يا سایت‌های شرکت‌ها)

GS1 سيزده سال پس از اسكن اولين باركد، در سال 2003 اقدام به طراحي استانداردي جديد مبتني بر كد الكترونيكي محصول (EPC) نمود كه استفاده از فناوري RFID را پشتيباني ميكند و شفافيت جهاني اقلام (EPCIS) را در شبكههاي تجاري پرسرعت و سرشار از اطلاعات امروزي ممكن می‌سازد.

موسسه EPCglobal در زمينههاي زير فعاليت ميكند:

تحقيق و توسعه با همكاري 6 لابراتوار شناسايي هويت خودكار

توسعه استانداردها در فرآيندهاي سخت‌افزاری و نرمافزاري

مديريت شبكه EPCglobal، سيستم شمارهگذاري، سرويس نام‌گذاری اشياء، خدمات تائید صلاحيت ترويج و هدايت كاربرد، بازاريابي، آگاه‌سازی، توسعه کسب‌وکار، پشتيباني اجرا و استقرار استانداردهاي EPCglobal در دو زمينه زير توسعه داده‌شده‌اند:

تگ‌های EPC/RFID: شناسايي و ضبط خودكار هويت يكتاي اشياء (محموله/واحد بار، مكان، محصول يا هر آيتم فيزيكي كه در عمليات تجاري نقشي به عهده دارد.)

(EPC Information Services (EPCIS: به اشتراک‌گذاری اطلاعات اشياء در سراسر زنجيره تأمین استانداردهاي EPC به‌طور مستمر درحال‌توسعه و به‌روزرسانی هستند. براي مثال GS1 در سال 2013 اقدام به انتشار نسل دوم استاندارد EPC كه طيف وسيعي از ویژگی‌های جديد براي بهبود امنيت و جلوگيري از جعل را شامل مي‌شود، نمود.

EPCglobal شبكه نوآوري GS1 را نيز ميزباني ميكند. اين شبكه روحيه نوآورانه EPCglobal را در طيف گسترده‌تری از راه‌حل‌های فناوري و چالشهاي کسب‌وکار تقويت ميكند. درواقع EPCglobal همانند ديگر استانداردهاي 1GS، راه‌حل‌هایی براي پاسخ به سه نياز اصلي زنجيره تأمین شناسايي، ضبط و تبادل اطلاعات اقلام فراهم ميكند.

بنابراین، حتی اگر هر سیستم اهداف و منافع خاص خود را داشته باشد، این برنامه‌ها لینک ارتباطی و جریان اطلاعات را برای حفظ هماهنگی فعالیت‌های زنجیره تأمین فراهم می‌کند و به ادغام و یکپارچه‌سازی توابع زنجیره تأمین با ایجاد دسترسی به پایگاه داده‌ها و منابع اطلاعاتی دیگر برای اعضای زنجیره تأمین کمک می‌کند.

مقالات و تحقیقات بسیاری در IT روی SCM وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، مقالات را بازبینی کرده‌اند و چارچوبی برای شناسایی مفاهیم و کاربردهای IT در SCM ارائه کرده‌اند. بررسی انتقادی مقاله آن‌ها، به شناسایی استراتژی‌های اصلی، فن‌آوری‌های توانمند ساز و عوامل بحرانی موفقیت برای استفاده از IT در SCM کمک می‌کند. با توجه به تحقیقات آن‌ها، مسائل عمده‌ای که باید در هنگام تلاش برای افزایش نقش IT در یکپارچه‌سازی زنجیره تأمین و بررسی آن به آن توجه داشت عبارت‌اند از: (1) برنامه‌ریزی استراتژیک IT در SCM، (2) شرکت‌های مجازی و SCM (3) تجارت الکترونیک و SCM، (4) زیرساخت‌های IT در SCM، (5) مدیریت دانش و فناوری اطلاعات در SCM و (6) پیاده‌سازی فناوری اطلاعات در SCM. به‌منظور افزایش نقش IT در SCM، همه شرکت‌ها باید تمام مسائلی که توضیح داده شد را در نظر بگیرند. به‌طور خلاصه، IT یکی از قدرتمندترین ابزارها در قرن 21 است. علاوه بر این برکنار، IDE، ERP و MRP I-II و برخی از نرم‌افزارها و سیستم‌های خاص، IT همچنان به ارائه ابزارهای جدید برای اعمال در فعالیت‌های زنجیره تأمین شرکت‌ها ادامه می‌دهد مانند E-SCM که به مدیریت و اشتراک‌گذاری جریان اطلاعات در تمام شرکای زنجیره تأمین می‌پردازد.

3- مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی و تدارکات

همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، SCM، یکی از مهم‌ترین مفاهیم در محیط به‌شدت رقابتی کسب‌و‌کار است زیرا شامل برنامه‌ریزی و مدیریت تمامی فعالیت‌های درگیر دریافتن منابع و تدارکات، تبدیل و تمام فعالیت‌های مدیریت تدارکات است. نکته مهم دیگر این است که همچنین شامل هماهنگی و همکاری با شرکای کانال، است که می‌تواند تأمین‌کنندگان، واسطه‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات شخص ثالث (3PL) و مشتریان باشند. در اصل، SCM مدیریت عرضه و تقاضا را در داخل و در سراسر شرکت ادغام می‌کند.

بسیاری از شرکت‌ها در چالش با این سؤال هستند که اینترنت و کسب‌و‌کار الکترونیکی چگونه بر فعالیت‌های زنجیره تأمین آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این می‌تواند اثر حذف برخی از واسطه‌ها (ازجمله عمده‌فروشان یا خرده‌فروشان) باشد، اما آن همچنین، ظهور بازیکنان جدید مانند آمایش گران را ترویج می‌دهد که نقش آن‌ها انطباق زنجیره‌های لجستیک سنتی با الزامات کسب‌و‌کار الکترونیکی است. اینترنت در زنجیره تأمین به مدیران، توانایی چالاک بودن در مدیریت شبکه تأمین خود را اعطا کرده است. این شامل توانایی در: (1) تنظیم سریع سطوح موجودی، (2) اضافه کردن یا کاهش حامل‌ها در زمان موردنیاز، (3) افزایش سرعت در واکنش به مشکلات خدمت‌رسانی به مشتریان، (4) مدیریت مؤثر امکانات راه دور، (5) کاهش سطح کاغذبازی (6) تنظیم توان مواد در صورت لزوم، (7) پیگیری دقیق‌تر محموله‌ها، (8) استراتژی‌های خرید با هزینه مناسب، (9) بهبود برنامه‌ریزی تولید و (10) کاهش افزونگی عملیاتی در سیستم‌ها است. به‌طور خلاصه، سیستم E-SCM شرکت‌های زنجیره تأمین را قادر می‌سازد، بر موجودی خود نظارت داشته باشند، استفاده از حمل‌ونقل و دارایی‌های انبار خود را بهبود ببخشند و از موازی کاری و تلاش‌های دوباره در انجام فعالیت‌های لجستیک مختلف برای شرکت‌های مشتری خود جلوگیری کنند.

E-SCM به‌صورت کنترل جریان مواد و اطلاعات، فرآیندهای ساختاری و زیرساخت‌های مربوط به تبدیل مواد به ارزش‌افزوده، محصولات و تحویل محصولات تمام‌شده از طریق کانال‌های مناسب به مشتریان و بازار به‌منظور به حداکثر رساندن ارزش و رضایت مشتری تعریف‌شده است. E-SCM امکان تبادل بیشتر اطلاعات در طول زنجیره تأمین را فراهم می‌کند و شرکت‌ها می‌توانند از سود حاصل از سطوح پایین‌تر موجودی، پاسخ سریع‌تر به مشکلات، سطوح کیفیت بالاتر، رضایت بیشتر مشتری و ارائه محصول متنوع‌تر بهره ببرند. بااین‌حال، تمام این منافع تا زمانی وجود دارد که همه شرکت‌ها در زنجیره تأمین، حاضر به تبادل آن اطلاعات و استفاده از نرم‌افزارهای زنجیره تأمین الکترونیک باشند به‌عبارت‌دیگر، E-SCM زیرساخت‌های به اشتراک‌گذاری داده‌ها را بکار می‌گیرد که ترکیبی از اینترنت و فعالیت‌های زنجیره تأمین است و تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین از تهیه تا تدارکات را مدیریت کرده و پلت فرم زیرساخت‌های نرم‌افزاری برای مدیریت تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین را فراهم می‌کند.

يك تولیدکننده، خرده‌فروش و يا ارائه‌دهنده خدمات حمل‌ونقل، نياز به اطلاعات دقيقي در خصوص محل محموله هاي كالاي خود در هر زمان، زمان و مكان رسيدن آن‌ها و زمان و مهلتي كه براي رسيدن به نقطه خاصي دارند، دارد. استفاده از استانداردهاي GS1 به آن‌ها كمك مينمايد كه اطلاعات دقيق و به‌روزی در مورد همه اين مسائل به دست آيد به‌نحوی‌که آن‌ها می‌توانند تصميمگيري خوبي براي کسب‌وکار خود داشته باشند.

پنج فرآيند کسب‌وکار در بخش حمل‌ونقل و تداركات وجود دارد كه استفاده از استانداردهاي GS1 منجر به افزايش بهرهوري، سرعت و دقت در آن‌ها ميگردد:

مديريت تحويل: در هريك از مراحل حمل‌ونقل و دريافت كالاي رسيده از كارخانه يا انبار و انتقال به مغازه‌ها، رستوران‌ها و بيمارستانها، يك حمل بايد دريافت، تائید، وارد انبار، تثبيت و ذخيره گردد آگاهی اوقات اين فعاليت بايد با توجه به شماره‌سریال منحصربه‌فرد كالاها انجام گردد. موفقيت هر تجارتي وابسته به اطلاعاتي در خصوص نوع و زمان رسيدن كالاها است. همچنين نياز به اطلاعاتي در خصوص زمان انتقال كالاها در مراحل بعدي و نياز به كالاي مراحل قبلي است. اين موضوع در حالتي كه تكنيكهاي «بازپرسازي مستمر» براي مديريت موجودي مورداستفاده قرار ميگيرد، يا زماني كه از روش‌های انتقال محموله در اندازه كوچك و سريع و يا زماني كه از انبارهاي فرا بارانداز استفاده ميگردد، بسيار حياتي است. هر کسب‌وکاری نيازمند فرايندهاي كارآمد و دقيق حمل‌ونقل و دريافت است. بايد راه روشني براي شناسايي پالت‌ها، محمولهها و به اشتراک‌گذاری اطلاعات اعلامیه‌های ارسال و وصول با شركاي تجاري وجود داشته باشد. استانداردهاي GS1 كمك می‌نماید كه اين الزامات برآورده شوند.

مديريت حمل‌ونقل: تقاضا براي تحويل مكرر، محمولههاي كوچك و توزيع دقيق در مناطق متراكم شهرها در حال افزايش است. اين حمل‌ونقل بايد با كمترين هزينه ممكن و روشي پايدار در كل فرايندهاي حمل‌ونقل‌ها اتفاق بيافتد. براي اين منظور هماهنگي در حمل‌ونقل و تحويل داراي اهميت بالايي است. شرکت‌های باربري و حمل‌ونقل و همچنين شرکت‌های PL3 نياز به اشتراک‌گذاری اطلاعات حمل‌ونقل، ظرفيت و … با يكديگر دارند. هماهنگي بين اجزاء در اين زنجيره داراي پيچيدگي بسيار بالايي است. استانداردهاي GS1 در اين زمينه بخصوص، مدل قابليت همكاري لجستيك) (GS1 LIM، موجب سادگي اين فرايند خواهند شد. اين استاندارد كمك می‌نماید كه هر كس در اين فرايند حمل‌ونقل و تحويل، اطلاعات را به اشتراك بگذارد و اطلاعات دريافتي را با فرايندهاي خود متصل نمايد.

مديريت انبار: مديريت انبار مسئله بسيار مهمي ازنظر خيلي از توليدكنندگان و فروشندگان است. از طرف ديگر آن‌ها به‌طور فزايندهاي به دنبال برونسپاري مديريت انبار و مراكز توزيع خود به ارائه‌دهندگان خدمات لجستيك (LSP ها) هستند.LSP ها امروز محصولات را از منابع مختلف جمع‌آوری و سپس آن‌ها را براي مقصدهاي يكسان بستهبندي مينمايند و يا آن‌ها را براي مقاصد مختلف مرتب می‌نمایند. گاهي اوقات، ذخيرهسازي به‌طورکلی اتفاق نمی‌افتد و كالا بلافاصله نقل‌مکان می‌نماید. درمجموع چه در نزد LSP ها و چه خود توليدكنندگان و توزیع‌کنندگان، مديريت انبار به‌منظور شناسايي و انتقال سريع كالاها و كاهش موجودي اهميت بالايي دارد. استانداردهاي GS1 به هماهنگي بين شرکای درگير در اين زنجيره به‌منظور شناسايي سريع و انتقال و بستهبندي كالاها كمك می‌نمایند. همچنين اطلاعات واقعي و دقيق با سرعت در اختيار همه شرکای قرار خواهد گرفت.

مديريت دارايي: بسياري از توليدكنندگان، شرکت‌های حمل‌ونقل و LSP ها از تريلرها، كانتينرها، ظروف پلاستيكي، پالت‌ها و ساير وسايل براي انتقال كالا از يك مكان به مكان ديگر در حوزه خود يا در طول زنجيره تأمین استفاده می‌نمایند. مديريت و پيگيري وسايل و تجهيزات حمل‌ونقل و تداركات موضوعي چالش‌برانگیز و مهم است. بخصوص، زماني كه از سیستم‌های پيشرفته در اين حوزه استفاده گردد و حضور افراد كمتر باشد، اين موضوع داراي اهميت ویژه‌ای است. اگر اين وسايل در مكان نامناسبي قرار داده شوند، ممكن است اشتباهاتی به وجود آيد و حمل‌ونقل كالاها را دشوار و يا حتي غیرممکن سازد كه درنهایت منجر به تأخیر در تحويل و هزينههاي اضافي خواهد شد. استانداردهاي GS1 نه‌تنها قطعات خاص تجهيزات را شناسايي مينمايد، بلكه آن‌ها در سایت‌های مختلف براي اطمينان از اينكه در زمان مناسب در جاي مناسب قرار دارند پيگيري و رديابي مينمايد.

مديريت رويهها در مرزها: مديريت جريان كالا در طول مرزهاي زميني و دريايي چالشي بزرگ است. با توجه به گسترش اهميت دولت‌ها و تجارتها به مباحث امنيتي در اين حوزه، اين موضوع اهميت روزافزونی يافته است. هر كانتينر و يا پالت واردشده به يك مرز، به‌طور بالقوهاي ميتواند تهديد ايمني براي مصرف‌کننده به دليل جعل و تقلب، قاچاق، آلودگي و تروريسم باشد. در اينجا، موضوع غربالگري و بازرسي محمولهها براي مقامات گمركي داراي اهميت بالايي است و چالش بزرگي محسوب ميگردد. استانداردهاي GS1 اطلاعات شفافي در خصوص محصولات براي كمك به مقامات مرزي به‌منظور سرعت بخشيدن به ارزيابيهاي خود فراهم می‌کنند. آن‌ها می‌توانند دادهها را از هر نقطهاي در زنجيره تأمین كالا مشاهده و از آن براي تصميمگيري سريع و با اطلاعات كافي استفاده نمايند و بتوانند تشخيص دهند كه در چه مواردي بايد تمركز بيشتري داشته باشند. در اين خصوص، GS1 رابطه بلندمدتي با سازمان جهاني گمرك (WCO) دارد. از سال 2005، GS1 و MO هاي آن با دولت‌ها و سازمان جهاني گمرك براي توسعه اينكه چگونه استانداردهاي GS1 ميتواند به مديريت فرآيندهاي مرزي كمك نموده و مراحل آن را پشتيباني نمايند، همكاري ميكنند. امروز، در اكثر نقاط از حاشيه اقيانوس آرام تا آمريكاي شمالي، اكثر دولت‌ها و سازمان‌ها در حال همكاري با شركاي صنعتي و GS1 MO محلي خود برای پیاده‌سازی استانداردهاي GS1 و گرفتن نتايج مطلوب در اين حوزه هستند. يكي از استانداردهاي مشهور GS1 كه در مديريت حمل‌ونقل و لجستيك كمك مينمايد «كدهاي شناسايي GS1 در حمل‌ونقل و لجستيك» است كه در مديريت هر يك از 5 فرايند فوق بسيار تأثیرگذار است.

كليات كدهاي شناسايي GS1 در حمل‌ونقل و لجستيك

سيستم GS1 گستردهترين سيستم استاندارد مورداستفاده در حوزه زنجيره تأمین در دنيا است. اين سيستم شامل استانداردها، دستورالعملها، راه‌حل‌ها و سرویس‌های موجود در فرايندها است. سيستم GS1 يك سيستم يكپارچهاي از تمام استانداردهاي جهاني است كه به‌منظور شناسايي دقيق و جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با مکان‌ها، محصولات، داراييها و خدمات مورداستفاده قرار ميگيرد. استانداردهاي شناسايي GS1 كه به‌عنوان كدهاي شناسايي GS1 نيز شناخته می‌شوند، می‌توانند با حفظ امنيت در شناسايي محمولهها و با به‌کارگیری فنّاوری‌هایی مانند باركدها، تگ‌های RFID و پیام‌های الكترونيكي و اتصال جريان فيزيكي كالاها و خدمات به جريان اطلاعاتي، ايجاد ارزش نمايد.

صنعت حمل‌ونقل و لجستيك دربردارنده چندين روش حمل كالا از قبیل جادهاي، ريلي، هوايي و دريايي است. همچنين اين صنعت شامل بخش‌های متنوع و گسترده‌ای ازجمله فرستنده و گيرنده كالا، حمل‌کننده كالا، وسايل حمل‌ونقل و همچنين نهادهاي اداري شامل گمرک‌ها و سازمان بندرها است. تلفيق اين بخش‌ها می‌تواند سبب ساده‌سازی فرآيند شناسايي حمل‌ونقل و دارایی‌های مرتبط با آن از طريق كدهاي شناسه GS1 و به اشتراک‌گذاری اطلاعات بين حملكنندهها و ديگر تأمین‌کنندگان گردد.

استانداردهای GS1 به‌منظور مدیریت زنجیرههای تأمین کدهای شناسه مختلفی را معرفی نموده است که در جدول زیر آن‌ها را مشاهده میکنید.

GLN	كد شناسه جهاني مكان
GRAI	كد شناسه جهاني دارايي بازگشت‌پذیر
GIAI	كد شناسه جهاني دارايي خاص
SSCC	شماره‌سریال كانتينر حمل‌ونقل
GINC	كد شناسه جهاني محموله
GSIN	كد شناسه جهاني حمل

4- نقش زنجیره تأمین الکترونیکی و مدیریت تدارکات در صنعت E-Tailing

در دهه 1990، شرکت‌ها، لزوم نگریستن به فراتر از مرزهای شرکت خود، به تأمین‌کنندگان و تأمین‌کنندگان و مشتریان خود به‌منظور بهبود ارزش کل مشتری را به رسمیت شناختند. تأمین‌کنندگان، تولید‌کنندگان، عمده‌فروشان، توزیع‌کنندگان، مشتریان و ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک قسمتی از زنجیره تأمین هستند E-SCM به ارتباط بین آن‌ها از منظر روش‌های بالا بردن ارزش‌افزوده و یا ارائه خدمات از طریق اینترنت می‌نگرد؛ بنابراین، اینترنت و E-SCM که مدیریت تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین را فراهم می‌کنند به‌طور قابل‌توجهی، شرایط رقابت در بسیاری از صنایع ازجمله صنعت E-Tailing را تغییر داده‌اند.

E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) باید صدها نفر از توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان و روابط مشتریان الکترونیکی را مدیریت کنند. عناصر بسیار مهم برای پیاده‌سازی موفق استراتژی‌های E-Tailing به نظر می‌رسد بر اساس مشتری و تدارکات قرارگرفته باشد. علاوه بر این، تدارکات نیروی محرکه برای E-Tailing سودآور است. برای بسیاری از E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، تحویل محصولات سفارش داده‌شده، باعث ایجاد دو مشکل عمده می‌گردد. از یک‌سو خرده‌فروشان باید به وظایف لجستیک مانند برداشت، بسته‌بندی و حمل‌ونقل بار توسط مشتریان از فروشگاه‌های فیزیکی را برآورده سازند. از سوی دیگر، مشتریان ممکن است هزینه‌های تحویل را قبول نکنند.

لجستیک با ارضای نیازهای مشتری در ارتباط است و به یک کانال بازاریابی نیاز دارد. به‌عنوان‌مثال، دو بخش اساسی فعالیت‌های ورودی و خروجی لجستیک در یک کانال بازاریابی، تهیه مواد و قطعات از تأمین‌کنندگان و توزیع فیزیکی محصولات نهایی به مشتریان هستند. مدیریت تدارکات بخشی از SCM است که برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی و کنترل کارآمد، جریان مؤثر روبه‌جلو و معکوس و ذخیره‌سازی محصولات، خدمات و اطلاعاتی که نقطه مبدأ و نقطه مصرف را به‌منظور برآورده کردن نیازهای مشتریان به هم وصل می‌کند را به عهده دارد.

E-SCM و سیستم تدارکات در صنعت e-Tailing، بسیار مهم هستند. فروشگاه‌های الکترونیکی، از سیستم‌های اطلاعاتی بسیاری از طراحی وب‌سایت تا جریان اطلاعاتی استفاده می‌کنند. سیستم‌های اطلاعاتی فروشگاه‌های الکترونیکی، به مشتریان اجازه می‌دهد سفارش‌ها خود را ارسال کنند و تأمین‌کنندگان می‌توانند سفارش را از طریق وب‌سایت دریافت نمایند. به‌عنوان‌مثال، هنگامی‌که مشتریان الکترونیکی از فروشگاه الکترونیکی مانند Hepsiburada.com، خرید می‌کنند، زنجیره تأمین شامل فروشگاه الکترونیکی، تأمین‌کنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک است. پس از انتخاب محصول، مشتریان اقدام به سفارش و پرداخت محصول می‌کنند. فروشگاه الکترونیکی، سفارش محصول را به تأمین‌کنندگان خود و ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک ارائه می‌کند. مشتریان ممکن است به وب‌سایت فروشگاه الکترونیکی برای بررسی وضعیت سفارش‌ها خود مراجعه نمایند. این مسئله شامل فرآیندهای اطلاعات، محصولات و جریان‌های مالی در مراحل مختلف زنجیره تأمین صنعت e-Tailing است.

همان‌طور که در شکل 1 دیده می‌شود، اهمیت مدیریت تدارکات الکترونیکی در مدل‌های تجارت الکترونیک به دیدگاه‌های B2B،B2C و C2C تقسیم‌شده است. صنعت E-Tailing با یک ساختار پیچیده نه‌تنها شامل بسیاری از روابط میان تأمین‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان، تولید‌کنندگان ارائه‌دهنده صدها تن از محصولات در تجارت الکترونیک B2B، بلکه همچنین شامل بسیاری از روابط میان E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) و مشتریان الکترونیکی در تجارت B2C و درنهایت بسیاری از روابط بین مشتریان الکترونیکی در تجارت C2C است. از همه طرف، ارائه‌دهندگان خدمات تدارکات و انتقال‌دهندگان محموله نقش مهمی درمیان معاملات دارند. E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) چنین محصولاتی که در حالت دیجیتال (به‌عنوان‌مثال نرم‌افزار، موسیقی و غیره) منتقل نمی‌شوند، باید محصولات سفارش داده‌شده را در خانه‌های مصرف‌کنندگان نهایی الکترونیکی خود ارائه کنند. این سرویس نسبتاً پیچیده و گران‌قیمت است به‌احتمال‌زیاد یک مانع بزرگ برای e-Tailing به شمار می‌رود.

شکل 1- روابط بین شرکای زنجیره تأمین صنعت e-Tailing

علاوه بر این، شکل 1 اهمیت جریان اطلاعات مناسب را نشان می‌دهد. برای اجرای جریان اطلاعات مناسب از مشتریان به تأمین‌کنندگان، درمیان تأمین‌کنندگان و درمیان مشتریان، به اینترنت و به تمام اطلاعات به‌صورت آنلاین نیاز است. موفقیت e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) به ارتباط بین تأمین‌کنندگان و تدارکات ارائه‌دهنده خدمات، بستگی دارد. سیستم E-SCM دارای پتانسیل برای ایجاد یک جریان بهتر زنجیره تأمین اطلاعات است. به‌عنوان‌مثال، در عملیات لجستیک فروشگاه الکترونیکی، مقدار زیادی از جریان اطلاعات با توجه به دامنه گسترده محصول، پایه گسترده عرضه و نیاز به نظارت بر انبار تأمین‌کنندگان محصولات مختلف تولید می‌شود؛ بنابراین، یکپارچه‌سازی سیستم اطلاعات الکترونیکی در صنعت e-Tailing یک مسئله مهم است زیرا برنامه‌های کاربردی زنجیره تأمین e-Tailing را با یکدیگر ترکیب می‌کند. علاوه بر این، شکل 1 همچنین نشان می‌دهد که ارائه‌دهندگان خدمات تدارکات، به‌خصوص حاملان محموله، بخش جدایی‌ناپذیر زنجیره تأمین e-Tailing می‌باشند. به‌عبارت‌دیگر، ارائه‌دهندگان خدمات تدارکات و حاملان محموله، پلی میان تولید‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان، e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) و مشتریان هستند.

در زیر کدهای مرسوله و محموله از استاندارد شناسایی GS1 و کاربرد آن‌ها در بخش لجستیک آمده است:

کدهای شناسه واحد لجستیک (SSCC)

واحدهاي لجستيك به كالاهاي بسته‌بندی گفته می‌شود كه براي انبار يا حمل‌ونقل آماده‌شده‌اند. هم‌زمان با حمل اين واحدها در زنجيره تأمین، يك سري عمليات انجام ميشود كه در حقيقت اطلاعات مربوط به آن را تعريف ميكند. كل فرآيند زنجيره تأمین شامل توليد، توزيع، حمل‌ونقل و گسترش آن‌ها به فروشگاهها سبب ايجاد اطلاعات مربوط به واحد لجستيك ميشوند. در كل زنجيره تأمین، اجزاء مختلف اطلاعات به‌طورکلی شناخته‌شده هستند و در طول آن اطلاعات توسط تأمین‌کننده، حمل‌کننده و مشتري اعمال می‌گردد.

در اين مورد از شماره‌سریال كانتينر حمل‌ونقل (SSCC) استفاده می‌شود كه به كد شناسه GS1 براي واحدهاي لجستيك در سيستم GS1 اطلاق می‌شود.SSCC ميتواند شامل هر تركيبي از اقلام بسته‌بندی‌شده باهم براي حمل‌ونقل باشد. در بعضي موارد، مالك يك برند ممكن است كه به واحد لجستیک به‌عنوان یک‌قلم تجاري اشاره كند. در این‌گونه موارد، ميتوان واحد لجستيك را توسط GTIN شناسايي كرد ولي GTIN نبايد جايگزين SSCC به‌عنوان كد شناسه لجستيك براي حمل‌ونقل شود. SSCC شماره 18 رقمي است كه از عدد توسعه، پيشوند GS1 كمپاني، مرجع سریال و رقم چك تشکیل‌شده است.

شماره پياپي كانتينر (ظرف) ارسالي (SSCC) ميتواند هر واحد لجستيكي را چه به‌صورت استاندارد حاوي يك نوع كالا باشد و چه به‌صورت مخلوطي از چند نوع كالا باشد، شناسايي كند. توجه داشته باشيد كه حتي اگر دو واحد لجستيكي شامل اقلام تجاري يكسان هم باشند نياز به شماره SSCC جداگانه دارند. شماره SSCC با استفاده از پيامهاي مبادله الكترونيكي دادهها (EDI) ارسال‌شده و در تمام عمليات حمل‌ونقل براي شناسايي استفاده می‌شود.

پویش کردن شماره‌ی SSCC بر روي واحدهاي لجستيكي ارتباطي بين حركت فيزيكي آن‌ها و اطلاعات جاري مرتبط ايجاد ميكند. اين ارتباطات امكانات و تسهيلاتي را جهت انجام كار در محدوده وسيعي از موارد كاربردي از قبيل بندرگاه، مسيريابي محموله و دريافت خودكار محموله فراهم ميآورد.

شماره SSCC در نماد باركد EAN/UCC-128 با شناسه كاربردي 00 رمزنگاري ميشود. اگر اين شناسههاي كاربردي در پايگاه داده‌ها ذخيره يا به‌وسیله EDI(مبادله الكترونيكي دادهها) ارسال شوند، باارزش رمزي 7405 به‌کاربرده می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر شناسه كاربردي 00 معنا و مفهوم شماره‌های باركد پس از خود را تعريف می‌کند. درحالی‌که ارزش رمز 7405 زماني مفهوم را تعريف ميكند كه اطلاعات با EDI يا EANCOM ارسال گردد. اولين رقم در شماره 18 رقمي SSCC، رقم توسعه نام دارد كه براي افزايش ظرفيت شماره و به‌وسیله شركتهايي كه آن را اختصاص دادهاند صادر ميشود.

بر روي برچسب EAN/UCC فقط وجود شماره SSCC الزامي است كه با مبادله الكترونيكي دادهها (EDI) ترکیب‌شده و جهت برآورده کردن نيازهاي زنجيره تأمین استفاده ميشود؛ اما بعضی‌اوقات در تجارت به ساير اطلاعات باركد شده بر روي واحدهاي لجستيكي نياز است. ساير اطلاعات باركد شده ميتواند شامل اندازهها، ابعاد خارجي، وزن كل يا حجم واحد لجستيكي، براي كالاي بسته‌بندی‌شده و همچنين اندازههاي ناخالص باشد.

يك برچسب لجستيكي كه سبب تسهيل حركت و جابجايي كالاهاي مصرفي می‌شود عبارت است از: شناسه كاربردي 00 و به دنبال آن شماره SSCC، شماره جهاني قلم تجاري (GTIN) با شناسه كاربردي 02، تعداد يا مقدار قلم تجاري با شناسه كاربردي 37، شماره بهر با شناسه كاربردي 10 و بهترين تاریخ‌مصرف با شناسه كاربردي 15.

شناسه‌های به‌کاررفته جهت رديابي محصولات شامل شناسه‌های كاربردي 10، 21 و 250 هستند. شناسه كاربردي 10 كه شماره بهر را مشخص ميكند قادر است به كنترل كيفيت، فراخواني محصولات و توانايي رديابي در استانداردهايي مانند ISO9000 كمك كند. شناسه كاربردي 21 شماره‌سریال يك واحد تكي از يك محصول است كه جهت ره‌گیری اقلام تكي (مانند دستگاه خودرو، دستگاه تلفن همراه و …) به كار ميرود و درنهایت شناسه كاربردي 250 شماره‌سریال ثانويه است كه جهت كاربردهاي خاص از آن استفاده می‌شود؛ مانند شماره شاسي اتومبيل يا شماره‌سریال باتري يك لپ‌تاپ.

بعضي از شناسههاي كاربردي به ما كمك ميكند تاريخهاي مربوط به اقلام داخل واحد لجستيكي را دريابيم.

تاریخ‌ها معمولاً با شش رقم مشخص ميشوند و بيانگر سال، ماه و روز (yymmdd) هستند. شناسه كاربردي 11 تاريخ توليد، شناسه كاربردي 13 تاريخ بستهبندي، شناسه كاربردي 15 بهترين تاریخ‌مصرف و شناسه كاربردي 17 تاريخ انقضاء را مشخص می‌کند.

ضبط و ثبت و نظارت بر جابجايي واحدهاي لجستيكي بخش مهمي از مدیریت‌زنجیره‌تامین را تشكيل ميدهد.

برچسبهاي لجستيكي به رديابي واحدهاي لجستيكي كمك ميكند. در بيشتر موارد شرکت‌ها بايد واحدهاي لجستيكي را در هر توقف تا رسيدن به مقصد دوباره برچسب‌گذاری كنند. اين موضوع سرعت كار را كم می‌کند و ناکارآمدی‌هایی ايجاد كرده و سبب ايجاد خطاهايي ميگردد كه منجر به اغتشاش اطلاعات ميشود. اين امر هزينههاي زيادي را به زنجيره تحميل می‌نماید. به همين منظور مشخصات برچسب لجستيك GS1 ساختار و جانمايي برچسب‌های لجستيك را تشريح ميكند.

پالت‌ها شامل اقلام تجاري انباشته‌شده مانند جعبه‌ها و صندوق‌ها می‌باشند. كاربرد مورد تأکید برچسب لجستيكي و SSCC به ساختار و محتويات پالت بستگي دارد. بر اين اساس پالت‌ها به سه دسته تقسيم می‌شوند.

1. پالت‌های همگن كه شامل يك نوع اقلام تجاري ميباشند. در مواردي كه نياز به كنترل بچ، تاريخ انقضا و يا ويژگيهاي ديگر محصول باشد، پالت همگن بايد حاوي محصولات با اطلاعات مرتبط يكسان باشد. كليد شناسه پيشنهادي: يك SSCC تكي.
2. پالت مختلط كه شامل بيش از يك نوع اقلام تجاري است. در برخي از موارد نيز پالتهاي شامل یک‌قلم تجاري اما با ویژگی‌های محصول مختلف متغير، در يك پالت مختلط در نظر گرفته می‌شوند. كليد شناسه پيشنهادي: يك SSCC تكي.
3. پالت انباشته‌شده كه به گروهي از پالتها گفته ميشود كه براي حمل‌ونقل بسته‌بندی‌شده‌اند. هر پالت بايد با يك SSCC منحصربه‌فرد مشخص شود. اگر اين گروه به‌عنوان يك واحد حمل شناسایی‌شده و با استفاده از تسمه يا وسايل مشابه بسته‌بندی شود، اين گروه بايد به‌عنوان يك واحد لجستيك تنها در نظر گرفته و SSCC جديد به گروه پالت انباشته اختصاص داده شود.

کدهای شناسایی گروهبندی حمل‌ونقل (GINC و GSIN):

GS1 دو گروه‌بندی جابه‌جایی و محموله را براي پشتيباني مديريت كارآمد حمل‌ونقل تعريف كرده است. در عمل اين دو كلمه مترادف يكديگر می‌باشند. جابه‌جایی نمايانگر تحويل نقطه‌به‌نقطه كالا از تأمین‌کننده به مشتري است. این‌یک گروه‌بندی منطقي از يك يا تعداد بيشتري از واحدهاي لجستيكي كه هر يك با يك SSCC مجزا مشخص‌شده‌اند، است. GSIN حمل كالا را شناسايي كرده و توسط فروشنده كالا تخصيص داده ميشود. حملكننده كالا يك يا چند واحد لجستيكي را جمعآوري كرده كه آن را به دست گيرنده برساند. GSIN به اين گروه از واحدهاي لجستيكي براي اهداف ذيل تخصيص داده می‌شود:

• شناسايي و برقراري ارتباط تحويل كالا به خريدار
• استفاده در انبارداري شخص ثالث و ارائه‌دهندگان خدمات حمل‌ونقل با توجه دستورالعملهاي حمل و نگهداري
• خدمت در معاملات بین‌المللی به‌عنوان مرجع محموله منحصربه‌فرد UCR1 براي فرآيندهاي صادرات و واردات

همه طرفين درگير در زنجيره حمل‌ونقل ميتوانند GSIN را به‌عنوان يك كليد براي بازيابي دادههاي مربوط به يك گروه به شرح زير استفاده نمايند:

• خريدار يا گيرنده – به‌منظور صحهگذاري اگر تحويل و خريد با توجه به يك سفارش خريد صورت گرفته باشد.
• حمل‌ونقل – براي پردازش اقلام با توجه به دستورالعملهاي حمل
• مقامات گمركي – براي بازيابي اطلاعات ترخيص كالا براي صادرات و يا واردات.

كليد GSIN يك مرجع در بسياري از پيامهاي الكترونيكي كه حاوي اطلاعات مربوط به معامله براي همه طرف‌های درگير در زنجيره حمل‌ونقل است، می‌باشند. بنابراين، منحصربه‌فرد بودن و يكپارچگي اين كليد بسيار مهم است. همچنين GSIN تمامي نيازمنديهاي سازمان جهاني گمرك (WCO) و مرجع محموله‌های منحصربه‌فرد (UCR) را برآورده ميسازد. به همين دليل، مقامات گمركي GSIN را براي حداقل ده سال نگهداري می‌نمایند. ازآنجاکه حمل‌ونقل به يك معامله تجاري مرتبط است، GSIN بايد در فرآيند حمل‌ونقل از منبع به شركت حملكننده و مشتري ثابت باقي بماند. در اين راه، GSIN سفارش خريد را به اعلاميه ارسال متصل مينمايد. اگر سفارش خريد را نتوان به‌طور كامل در يك جابجايي تكي انجام داد در آن صورت بايد چند تحويل تعريف گردد و براي هر تحويل بايد با يك GSIN متفاوت مشخص شود.

كد شناسايي جهاني محموله (GINC)، محمولهاي را شناسايي ميكند كه شامل گروهي از كالاها است كه به يك حمل‌کننده تحويل داده می‌شود تا آن را در يك مسير مشخصي جابه‌جا كند. كد كالا بايد توسط حملكننده كالا يا توسط فرستنده كالا، البته با اجازه حمل‌کننده كالا اختصاص داده شود.

تحلیل نیروهای پنج‌گانه پورتر و اثرات اینترنت روی زنجیره تأمین e-Tailing

پورتر به بررسی «چگونه اینترنت ساختار صنعت را تحت تأثیر قرار می‌دهد» پرداخته است. با توجه به تحلیل او، اینترنت، اثرات مثبت و منفی زیادی روی بسیاری از صنایع دارد. به‌عنوان‌مثال، از یک‌سو، اینترنت می‌تواند بهره‌وری و سودآوری یک صنعت را بهروش‌های مختلف افزایش دهد، اندازه کل بازار را با بهبود موقعیت شرکت نسبت به جایگزین‌های سنتی آن گسترش دهد، از سوی دیگر، تکنولوژی اینترنت برای خریداران دسترسی آسان‌تر به اطلاعات در مورد محصولات و تأمین‌کنندگان فراهم می‌کند، درنتیجه قدرت چانه‌زنی خریدار را تقویت کرده و منجر به به دست آوردن سود کمتر می‌شود. در این مرحله، مقالات مربوط به تحلیل «چگونه E-SCM بر ساختار صنعت e-Tailing تأثیر می‌گذارد» با تحلیل «نیروهای پنج‌گانه پورتر» موردبررسی قرار می‌گیرد.

1- تحلیل نیروهای پنج‌گانه پورتر

پورتر (1980) تحلیل ساختاری پویا و متمرکز یک صنعت را که در مقالات به نام «تحلیل نیروهای پنج‌گانه پورتر » شناخته می‌شود، ارائه نمود. این تجزیه‌وتحلیل یک مدل ساده اما قدرتمند برای تعیین سطح رقابت در یک صنعت است. از منظر چارچوب نیروهای پنج‌گانه پورتر، قدرت و صلابت یک شرکت با موقعیت رقابتی آن تحت نیروهای پنج‌گانه تعیین می‌شود. مدیران و دانشگاهیان می‌توانند از تحلیل نیروهای پنج‌گانه پورتر، برای تعیین سطح رقابت و جذابیت صنعت تحلیل‌شده استفاده کنند، موقعیت صنعت را ارزیابی کنند و استراتژی‌های لازم برای به دست آوردن یک مزیت رقابتی را ایجاد نمایند.

رقابت صنعت تحت تأثیر نیروهای پنج‌گانه است و قدرت جمعی این نیروها پتانسیل سود نهایی یک صنعت را تعیین می‌کند. اگر هر نیرو دارای قدرت بالاتری باشد، شرکت‌ها قیمت محصولات را مشخص نمی‌کنند و به‌راحتی، سود بالاتری دریافت می‌کنند. در مقابل، اگر هر نیرو دارای قدرت کمتری باشد، شرکت‌ها می‌توانند قیمت محصولات را تعیین کرده و به‌راحتی به سود بیشتری برسند. در این معنا، قدرت کمتر هر نیرو برای شرکت‌ها خوب است و قدرت بالای آن‌ها برای مشتریان نهایی و یا کاربران نهایی مطلوب است. همان‌طور که در شکل 2 دیده می‌شود، نیروهای پنج‌گانه تحت پوشش این تحلیل: شدت رقابت، قدرت عرضه‌کننده، قدرت خریدار، تهدید کالاهای جایگزین و خطر پتانسیل تازه‌واردان است.

قدرت تأمین‌کننده اشاره به قدرت تأمین‌کنندگان در تعیین و هدایت کردن قیمت مواد اولیه، تجهیزات، ابزار و یا ورودی شما دارد. اگر تأمین‌کنندگان می‌توانند قیمت محصولات را تغییر داده و به‌راحتی موجب افزایش قیمت می‌شوند، دارای قدرت هستند. تأمین‌کنندگان بر رقابت در صنعت از طریق قدرت چانه‌زنی خودکنترل دارند. چند تأمین‌کننده، هیچ جایگزینی برای محصولات بالا ندارند و هزینه‌ها را از منبع افزایش قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان کنترل می‌کنند.

تهدید تازه‌واردان، به شرکت‌های رقیب جدیدی که می‌توانند به‌راحتی وارد بازار شوند اشاره دارد. تازه‌واردان به صنعت می‌توانند رقبای موجود را تهدید کنند زیرا آن‌ها ظرفیت تولید اضافی را وارد بازار می‌کنند. مفهوم کلیدی در تجزیه‌وتحلیل تهدید تازه‌واردان موانع ورود است. اگر یک شرکت برای ورود به یک صنعت جدید مشکل و یا یک نقطه‌ضعف رقابتی پیدا کند، موانعی برای ورود وجود دارد. هر صنعت دارای ویژگی‌های خاص خود است که ممکن است ورودی‌های جدید را محدود و از ورود آن‌ها جلوگیری کند. برخی از عوامل مشترک در بالا بردن موانع ورود عبارت‌اند از: روابط بلندمدت با مشتریان، سرمایه موردنیاز، اقتصاد ناشی از مقیاس، تمایز هزینه سوئیچینگ و سیاست‌های دولت. اگر رقبای جدید به‌سرعت می‌توانند وارد این صنعت شوند و نرخ رشد صنعت پایین باشد، قدرت شرکت‌ها تضعیف می‌شود. در مقابل، نرخ رشد بالای صنعت و موانع ورود به صنعت به نفع شرکت‌های موجود در صنعت است.

تهدید کالاهای جایگزین اشاره دارد به این‌که تا چه حد محصولات مختلف به‌جای محصولات شرکت شما مورداستفاده قرار می‌گیرد و یا توسط صنایع دیگر ارائه می‌شود. تعداد محصولات جایگزین و هزینه تعویض آن‌ها بر رفتار جایگزینی تاثیردارد. اگر هزینه سوئیچینگ به محصولات جایگزین برای مشتری و یا شرکت کم باشد، خطر جایگزین بسیار بالا خواهد بود. در مقابل، اگر جایگزینی آسان نیست، باعث تقویت قدرت شرکت در این صنعت می‌شود.

شکل 2- مدل نیروهای پنج‌گانه پورتر

قدرت خریدار اشاره به قدرت مشتریان در کاهش قیمت‌های شما دارد. میزان آسان بودن کاهش قیمت‌ها برای خریداران، قدرت چانه‌زنی خریداران را نشان می‌دهد. این قدرت توسط تعداد خریداران، اهمیت فردی هر یک از خریداران در یک صنعت، هزینه تعویض از یک منبع به تأمین‌کنندگان دیگر و غیره هدایت می‌شود. اگر یک شرکت، با تعداد کمی خریدار قدرتمند در ارتباط است، این خریداران قدرتمند قادر خواهند بود به‌راحتی خواسته‌های خود را تحمیل کرده و این شرکت را کنترل کنند.

قدرت خریدار باقدرت خرید خریداران از منبع مشابه در مقادیر بزرگ، محصولات استاندارد و یا تمایز نیافته، هزینه‌های تعویض پایین، خطر یکپارچگی رو به کاهش و مهم نبودن خرید برای خریداران، افزایش می‌یابد.

شدت رقابت اشاره به قدرت رقابت در یک صنعت دارد. از عوامل اصلی که باعث افزایش رقابت درمیان رقبای صنعت می‌شوند می‌توان به تعداد رقبا، تعداد رقبای معادل، بالا بودن هزینه‌های ثابت تولید، تمایز کم، هزینه تعویض پایین، رقبای فرهنگی متنوع، رشد آهسته صنعت، غلظت، هویت نام تجاری، پیچیدگی اطلاعاتی، تنوع رقبا، سهام شرکت‌ها و موانع خروج اشاره کرد؛ بنابراین، این عوامل بر رقابت درمیان شرکت‌های موجود در صنعت تأثیرمی گذارند.

2- نتایج تحلیل

همان‌طور که در جدول 1 دیده می‌شود، چگونه E-SCM بر ساختار صنعت E-Tailing تأثیر می‌گذارد در پنج بعد و به شرح زیر خلاصه و تحلیل می‌شود؛

قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان: قدرت تأمین‌کنندگان زمانی بالاتر است که e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) تعداد جایگزین کمتری برای تهیه از آن‌ها داشته باشند. بااین‌حال، E-SCM گزینه‌های بسیاری از تأمین‌کنندگان را فراهم می‌کند. E-SCM، از یک‌سو، می‌تواند به E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) دسترسی به تأمین‌کنندگان متفاوتی بدهد و از سوی دیگر، E-SCM تمایل دارد به تمام تأمین‌کنندگان دسترسی برابری به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، فراهم کند و یک کانال برای تأمین‌کنندگان برای رسیدن به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) مختلف ایجاد می‌کند؛ بنابراین، E-SCM وابستگی به کانال‌های موجود برای توزیع را کاهش می‌دهد، قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان را کاهش می‌دهد و تمایل به بالا بردن قدرت چانه‌زنی e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) بیش از تأمین‌کنندگان دارد.

تهدید کالاهای جایگزین: تهدید محصولات یا خدمات جایگزین در بازار الکترونیکی بالا است، زیرا تعداد زیادی تأمین‌کننده و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) جایگزین وجود دارد. تعداد بزرگ‌تر و جایگزین محصولات نزدیک‌تر گرایش e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) را به ​​سوئیچ بین تأمین‌کنندگان افزایش می‌دهد؛ بنابراین، E-SCM هزینه سوئیچینگ منابع را کاهش می‌دهد. پیشرفت E-SCM تهدیدات جایگزین جدیدی برای تأمین‌کنندگان ایجاد می‌کند. این مسئله منجر به تقویت قدرت e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) در صنعت E-Tailing می‌شود، اما از سوی دیگر، قدرت تأمین‌کنندگان را تضعیف می‌کند.

قدرت تهیه‌کننده	–	E-SCM می‌تواند برای E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) دسترسی به تأمین‌کنندگان متفاوتی را فراهم نماید. E-SCM تمایل دارد به تمام تأمین‌کنندگان دسترسی برابر به e-tailers(خرده‌فروشان الکترونیکی)، بدهد. E-SCM برای تأمین‌کنندگان کانالی برای رسیدن به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) مختلف فراهم می‌کند. E-SCM، تمایل به افزایش قدرت چانه‌زنی e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) بیش از تأمین‌کنندگان دارد.
تهدید کالاهای جایگزین	+	E-SCM تعداد تأمین‌کنندگان جایگزین را افزایش می‌دهد. E-SCM تهدید E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) جدید را ایجاد می‌کند. E-SCM هزینه سوئیچینگ منابع را کاهش می‌دهد. E-SCM یافتن تأمین‌کنندگان جدید را ساده‌تر می‌سازد.
تهدید ورودی‌های جدید	+	E-SCM موانع ورود بازیکنان جدید را کاهش می‌دهد. E-SCM باعث ورود راحت‌تر به بازار الکترونیکی می‌شود. E-SCM تفاوت درمیان رقبا را کاهش می‌دهد. نگه‌داری از برنامه‌های کاربردی اختصاصی E-SCM برای تازه‌واردان به آن‌ها دشوار است.
قدرت E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)	+	E-SCM تأمین‌کنندگان قوی را حذف می‌کند. E-SCM هزینه‌های سوئیچینگ تأمین‌کنندگان را کاهش می‌دهد. E-SCM قدرت چانه‌زنی را از تأمین‌کنندگان به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) انتقال می‌دهد. E-tailers می‌توانند با تأمین‌کنندگان خود را به‌راحتی کار کنند.
شدت رقابت	+	E-SCM به‌طورکلی صنعت را کارآمدتر می‌سازد. E-SCM می‌تواند اندازه صنعت E-Tailing را گسترش دهد. E-SCM تفاوت درمیان رقبا را کاهش می‌دهد. E-SCM جغرافیای بازار را وسیع‌تر نموده و تعداد رقبا را افزایش می‌دهد.

جدول 1- اثرات E-SCM در صنعت E-Tailing

خطر ورود e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) و تأمین‌کنندگان جدید: E-SCM موانع ورود را کاهش می‌دهد و ورود به بازارها را آسان‌تر می‌سازد. افزایش تأمین‌کنندگان باعث انتقال قدرت به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) می‌شود. هیچ مانعی برای ورود تأمین‌کنندگان به زنجیره تأمین e-tailing وجود ندارد؛ بنابراین، به دلیل راحتی افزایش تعداد تأمین‌کنندگان e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، سطح رقابت میان آن‌ها در هر زمان افزایش می‌یابد. E-SCM هزینه‌های سوئیچینگ تأمین‌کنندگان را کاهش می‌دهد. E-SCM تفاوت درمیان رقبا را کاهش می‌دهد. نگه‌داشتن برنامه‌های کاربردی اختصاصی E-SCM برای تازه‌واردان دشوار است؛ بنابراین، تهدید ورود تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) جدید در همه زمان‌ها بالا خواهد بود.

قدرت چانه‌زنی e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی): قدرت E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) هنگامی بیش از تأمین‌کنندگان است که e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) تعداد انتخاب‌های بیشتری نسبت به تأمین‌کنندگان داشته باشند. علاوه بر این، E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) ممکن است خود را به پایین بکشند تا به‌راحتی با تأمین‌کنندگان کار کنند. از دیدگاه زنجیره تأمین E-Tailing، E-SCM قدرت چانه‌زنی را به e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) انتقال می‌دهد. E-SCM قدرت چانه‌زنی e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) را نسبت به تأمین‌کنندگان سنتی بهبود می‌بخشد.

شدت رقابت: شدت رقابت، یکی از عوامل عمده رقابت در صنعت E-Tailing است. فروشگاه‌های الکترونیکی بسیاری در حدود یک اندازه و با تمایز اندکی میان محصولات و خدمات وجود دارد. به دلیل عدم وجود هرگونه مانعی برای ورود به بازار و حضور تعداد زیادی از تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، رقابت در سطح بالاتری درمیان آن‌ها و همچنین با یکدیگر وجود خواهد داشت. E-SCM به‌طورکلی صنعت را کارآمدتر می‌سازد.

به‌طور خلاصه، E-SCM بازار را ازلحاظ جغرافیایی وسیع‌تر می‌سازد، جذابیت صنعت E-Tailing را افزایش می‌دهد، اندازه صنعت E-Tailing را گسترش می‌دهد و تعداد تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) را افزایش می‌دهد. در تعداد زیادی از سطوح ملی و جهانی، صدها نفر از تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) واقع‌شده است. در عرصه بین‌المللی، به‌ویژه در ایالات‌متحده و کشورهای اروپایی نیز رقابت با توجه به ورود به صنعت E-Tailing افزایش‌یافته است. درنتیجه رقبای بسیاری در صنعت E-Tailing وجود دارد و البته، بازار به‌شدت رقابتی است، چراکه تمام تأمین‌کنندگان باید برای دستیابی به یک e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) مبارزه کنند و تمام e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) باید برای دستیابی به مشتریان مشترکی مبارزه کنند. بااین‌حال، e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) می‌توانند آزادانه، در هر زمان و با هزینه کم و یا صفر، تأمین‌کننده خود را تغییر دهند و این‌یک چالش بزرگ برای تأمین‌کنندگان برای گرفتن e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) است. پس از تجزیه‌وتحلیل وضعیت فعلی و بالقوه آینده‌ی نیروهای پنج‌گانه رقابتی، مدیران تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) می‌توانند برای گزینه‌های موجود، جهت تحت تأثیر قرار دادن این نیروها در جهت منافع کسب‌و‌کار خود به جستجو بپردازند.

شبکه GDSN بر اساس استانداردهای وضع‌شده سعی دارد تا خرده‌فروشان را به تأمین‌کنندگان مختلف در سرتاسر جهان بر اساس نیازشان متصل نماید. در زیر شکل نحوه تعامل بین خرده‌فروشان و تأمین‌کنندگان در شبکه GDSN را مشاهده می‌کنید.

شکل 3- معماري شبكه جهاني هم‌زمان‌سازی اطلاعات

در مقالات قبلی در مورد این استانداردها به‌تفصیل توضیح داده‌شده است. بامطالعه آن‌ها بهتر می‌توانید درک کنید که این شبکه چگونه به یک زنجیره تأمین الکترونیکی کمک می‌نماید و خرده‌فروشان و تأمین‌کنندگانشان چگونه از این شبکه بهره می‌برند.

 نتیجه

در این مقاله اثر اینترنت و تبادل داده‌های الکترونیکی بر مدیریت زنجیره تأمین، برخی از استانداردها و راه‌حل‌های GS1 در این حوزه ارائه شد و توسط مدل پورتر این تأثیرات موردبررسی قرار گرفت.

نیروهای پنج‌گانه پورتر، مدلی است که برای بررسی صنعتی که در آن تولیدکننده، شرکت و یا سیستم برای ایجاد مزیت رقابتی عمل می‌کند و نیز برای بررسی تأثیر رقابت و تحلیل جذابیت شرکت استفاده می‌شود. با درک درستی از تأثیر اینترنت روی SCM (E-SCM) و صنعت E-Tailing، مدل 5 نیروی پورتر، بینشی را به صنعت E-Tailing فراهم می‌آورد که نشان می‌دهد چگونه نیروهای قدرت منبع، قدرت خریدار، تهدید جانشینی، تهدید ورود e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) و تأمین‌کنندگان جدید و رقابت داخلی روی سطح تکمیل زنجیره تأمین E-Tailing تأثیر می‌گذارد.

سازگار با تحلیل نیروهای پنج‌گانه پورتر، با تغییر در شرایط رقابتی تمام صنایع، اینترنت در صنعت خرده‌فروشی نیز تغییر ایجاد کرده است. این تغییرات خرده‌فروشان سنتی، تأمین‌کنندگان و عملیات زنجیره تأمین آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده است و در فلسفه E-SCM مدیریت فعالیت‌های خرید e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) ضروری است. بااین‌حال، E-SCM بر روی صنعت E-Tailing، اثرات مثبت و منفی زیادی دارد.

سیستم‌های E-SCM مفید هستند برای (1) شروع آسان تر کسب‌و‌کار جدید (2) افزایش تعداد تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، (3) مدیریت ساده‌تر فعالیت‌های زنجیره تأمین، (4) فراهم نمودن امکان ارتباط مؤثر میان تأمین‌کنندگان، e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، ارائه‌دهندگان خدمات تدارکات و حمل‌ونقل (5) توانمند کردن شرکای زنجیره تأمین به ردیابی پیوسته کالاها و به اشتراک‌گذاری اطلاعات از طریق اینترنت در زنجیره تأمین، (6) اجازه می‌دهد یک کسب‌و‌کار به‌طور خودکار به مقابله با مشکلات در زنجیره تأمین بپردازد (7) افزایش میزان پاسخگویی تأمین‌کنندگان و E-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی)، (8) هماهنگ کردن اطلاعات درمیان تأمین‌کنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات تدارکات، عمده‌فروشان، خرده‌فروشان، مشتریان و شرکای دیگر، (9) اتوماسیون کردن تمام فعالیت‌های زنجیره تأمین به‌منظور کاهش هزینه‌های خرید و افزایش سود و (10) افزایش قدرت e-tailers (خرده‌فروشان الکترونیکی) در زنجیره تأمین e-Tailing. بااین‌حال، سیستم E-SCM ممکن است تحت تأثیر تأمین‌کنندگان قرار بگیرد. اثرات منفی E-SCM در صنعت e-Tailing عبارت‌اند از (1) کاهش مزایای رقابتی از تأمین‌کنندگان، (2) فراهم کردن امکان تغییر حوزه رقابت به‌سوی قیمت، (3) افزایش فشار برای تنزیل قیمت درمیان تأمین‌کنندگان و E tailers، (4) کاهش هزینه‌های سوئیچینگ تأمین‌کنندگان و موانع و درنهایت (5) کاهش قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان.

به‌عنوان یک نتیجه، ازیک‌طرف، E-SCM حجم کسب‌و‌کار تأمین‌کنندگان را گسترش داده است و کسب‌و‌کار آن‌ها را با باز کردن فروشگاه‌های الکترونیکی آنان افزایش داده است. از طرف دیگر، E-SCM، باعث افزایش سطح رقابت درمیان تأمین‌کنندگان و کاهش قدرت تأمین‌کنندگان خود شده است.

همچنین استانداردهای GS1 جهت هم‌زبانی بین طرفین تجاری برای مدیریت بهتر زنجیره تأمین الکترونیکی وضع‌شده‌اند و راه‌حل‌هایی ارائه نموده‌اند که موجب نظم و یکپارچگی ارتباطات مشتریان و تأمین‌کنندگان می‌شود و بهتر است جهت افزایش کارایی مدیریت یک زنجیره تأمین الکترونیکی از این استانداردها استفاده نمود.