ماهنامه شماره15(آبان ماه 1395)

مقدمه

دسترسی به اطلاعات در هر جا و هرمکانی توسط فناوری نوین اینترنت اشیا می‌تواند امکان‌پذیر باشد. امروزه به لطف اینترنت اشیا، مدیریت و کنترل تجهیزات به‌سادگی و بدون صرف هزینه‌های اضافی و صرفه‌جویی در زمان امکان‌پذیر است. خودرو، مراقبت‌های بهداشتی و سلامتی، مدیریت لجستیک، تولید، خرده‌فروشی، شبکه هوشمند، اندازه‌گیری هوشمند، صنعت الکترونیک و خانه هوشمند ازجمله نقاط توجه اینترنت اشیا است.

طی چند سال گذشته اینترنت زندگی ما را به‌طورکلی دچار تغییر و دگرگونی کرده است. امروزه بیش از ۱۰ میلیارد وسیله به اینترنت وصل می‌شود که ما را قادر می‌کند به‌طور مؤثرتر از زمان قبل آن کارکنیم. در ده سال آینده حدود ۱۰ الی ۲۰ میلیارد وسیله دیگر از قبیل لوازم‌خانگی، ماشین‌آلات سنگین، محصولات و حتی حیوانات نیز به اینترنت وصل خواهند شد.

برای اولین بار شخصی هلندی سیستم مانیتور کردن محصولات کشاورزی و چهارپایان را از طریق اتصال به اینترنت برای نظارت بر سلامتی آن‌ها توسط کشاورزان و دامداران، راه‌اندازی نمود. این دستگاه‌ها می‌توانند نور خورشید، گرما، آب و سطوح کود را اندازه بگیرند. ماشین‌های بدون راننده و هواپیماهای بدون خلبان زوایای دیگری از این پدیده هستند.

اینترنت اشیا، به معنای داده‌های بسیار حجیم است. آینده اشیا و حسگرهای اینترنتی فعال، نویدبخش دستاوردهای بزرگی است که به طبع آن، مزایای تجاری بزرگی به همراه خواهند داشت. درحالی‌که درگذشته به نظر می‌رسید این فناوری هرگز تحقق نخواهد یافت، اما این روزها اینترنت اشیا نشان داد که برای تغییر شکل کسب‌وکارها، پتانسیل‌های قابل‌ملاحظه‌ای دارد. واژه اینترنت اشیا نشان از یک مکانیزم ارتباطی میان اشیا و جمع‌آوری حجم بسیار وسیعی از داده‌ها را نشان می‌دهد. اینترنت اشیا آمده است تا مزایای تجاری چشم‌گیری را در اختیار سازمان‌هایی قرار دهد که در جهت پیش‌بینی فرصت‌ها و بهره‌وری‌ از اینترنت اشیا آینده‌نگرانه هستند. برخی از پیشگامان اینترنت اشیا پروژه‌هایی را در خصوص نظارت منابع، دنبال کردن الگوی مصرفی، تحویل کالاها و خدمات، راه‌اندازی کردند یا در حال پیاده‌سازی آن هستند که بدون شک، نتایج مثبتی را به همراه دارد.

مفهوم دقیق اینترنت اشیا

در بخش قبلی مقاله، به‌اختصار چشم‌اندازی از مفهوم اینترنت اشیا را معرفی کردیم؛ اما در این بخش می‌خواهیم، اینترنت اشیا را از دیدی ریز‌تر، بررسی کنیم. اینترنت اشیا از درون، اکوسیستم گسترده‌ای از اشیا فیزیکی متصل به اینترنت است که نه‌تنها قابلیت شناسایی خود رادارند بلکه توانایی برقراری ارتباط با داده‌های تولیدشده توسط دیگر اشیا موجود درون یک شبکه را نیز دارند.

این پدیده در ابتدا، موردتوجه شرکت غیرانتفاعی Auto-ID قرار گرفت. این شرکت متشکل از کسب‌وکارهای خصوصی و مؤسسات آکادمیک بود که به‌منظور ردیابی محصولات از طریق تگ‌های RFID که دارای EPC^[3] بودند، یک زیرساخت شبیه وب^[4] را ایجاد کرد. پس‌ازآن، EPCGlobal، به‌منظور تجاری‌سازی تکنولوژی EPC راه‌اندازی شد. اینترنت اشیا، از طریق وب فعال^[5]، اشاره به محصول یا خدماتی دارد که می‌تواند از طریق وب در ارتباط باشد. محصولات وب فعال معمولاً از طریق مرورگرها یا از طریق برنامه‌های کاربردی مختلفی که وب محور هستند، توانایی یکسان‌سازی داده‌ها رادارند. امکان دستیابی به اطلاعات مربوط به اشیایی مانند وسایل نقلیه، تجهیزات راه و ساختمان، کنتورهای برق و گاز، لوازم‌خانگی، دستگاه‌های خودکار فروش و غیر  را فراهم می‌سازد و این امر منجر به ایجاد شبکه‌ای از اشیا هوشمند می‌شود. شبکه‌ای که این پتانسیل را دارد تا به‌طور فعال، در پروسه‌های تجاری مختلف حضورداشته باشد. استفاده از انقلاب اینترنت اشیا، مستلزم ایجاد شبکه سراسری، حسگرهای کم‌هزینه و میکروالکترونیک است که تقریباً امکان اتصال به اینترنت را برای تمامی اشیا فراهم آوردند. گوشی‌های هوشمند باقابلیت اسکن بارکدها یا برچسب‌های RFID، این توانایی رادارند تا به بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین نقش در زمینه برنامه‌های کاربردی تجاری اینترنت اشیا تبدیل شوند. به گفته استفن مایلز، مشاور و عضو گروه پژوهشی آزمایشگاه‌های Auto-ID و مرکز نوآوری زیست پزشکی در MIT که هر دو در حال کار روی پروژه‌های اینترنت اشیا هستند، حتی گوشی‌های ساده این توانایی رادارند تا از واردکردن دستی داده‌ها با شناساگرهای سریال بندی شده پشتیبانی ‌کنند. به‌گونه‌ای که بتوان به‌صورت انفرادی، هر یک از اشیا را ردیابی کرد. ظهور دستگاه‌های همراه و کاهش پی‌درپی قیمت مؤلفه‌هایی چون رابط‌های Wi-Fi، تراشه‌های GPS و غیره موجب شد تا مؤسسه گارتنر پیش‌بینی کند اینترنت اشیا تقریباً هر صنعتی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. البته این مؤسسه تحقیقاتی اعلام کرد که اینترنت اشیا، تنها در صورت تحقق سه رویکرد دسترسی همگانی به آن، کم‌هزینه بودن و سهولت استفاده از آن به‌صورت گسترده و عمومی تحقق خواهد یافت.

محورهای تحقیقاتی در اینترنت اشیا

اشیا زمانی موردتوجه ما قرار می‌گیرند که به‌نوعی هوشمند شده و از حالت غیرهوشمند^[6] خارج شوند؛ اما به نظر می‌رسد همین اشیا هوشمند، در دو محور تحقیقاتی عمده نیازمند تمرکز و توجه هستند:

1. صرفه‌جویی در انرژی
2. یکپارچگی مؤلفه‌های هوشمند

با در نظر گرفتن مصرف انرژی در تمامی سطوح، از صرفه‌جویی انرژی تا مصرف آن، توسعه راه‌حل‌هایی موردنیاز است. اشیا معمولی نظیر تلفن‌ هوشمند باید قابلیت برداشت انرژی موردنیاز را داشته باشند. توسعه تکنولوژی‌های فعلی، در این زمینه کافی نیست و ظرفیت تولید انرژی و توان پردازشی موجود، برای پاسخ‌گویی به نیازهای آینده در آن‌ها بسیار پایین است. درحالی‌که ما روی فناوری‌ها و مکانیزم‌های ارتباطی اینترنت اشیا متمرکزشده‌ایم، نباید از این موضوع غافل شویم که انرژی، ستون فقرات اینترنت اشیا را تشکیل می‌دهد. توسعه منابع ذخیره‌ساز انرژی، به شیوه‌ای مؤثر و فشرده مانند باتری‌ها، سلول‌های سوختی، باتری‌های چاپی یا پلیمری و همچنین طراحی و ساخت دستگاه‌های مولد انرژی که توانایی انتقال، مهار یا برداشت انرژی را با استفاده از روش‌های تبدیل انرژی داشته باشند، یک عامل کلیدی و مهم، در گسترش سیستم‌های هوشمند بی‌سیم مستقل به شمار می‌رود. بااین‌حال، دومین محور توسعه تکنولوژیکی در زمینه اشیا هوشمند، یک گام جلوتر است. در سال‌های آینده، یکپارچه‌سازی تراشه‌ها و آنتن‌ها با بسترهای غیراستاندارد همانند، پارچه و کاغذ، موجب پدید آمدن تکنولوژی‌های خاصی خواهند شد. ورقه‌های فلزی و بسترهای جدید پلیمر محور با گذرگاه‌ها و مسیرهای رسانا و مواد چسبنده‌ای که سازگاری بیشتری با محیط‌های سخت و دفع سازگار با محیط‌زیست را داشته باشند، با استفاده از مواد امروزی مانند سیلیکون، چندان کارآمد نخواهند بود. با توجه به دستاوردهای شرکت‌های بزرگ به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه‌چندان دور، باید با ترانزیستورهای سیلیکونی خداحافظی کنیم. امروزه سیلیکون با محدودیت‌های مختلفی مانند گرما روبرو است. همین موضوع باعث خواهد شد تا در آینده شاهد ترانزیستورهای نانوکربنی باشیم. برای آنکه بتوانیم اتصالی مابین تراشه تعبیه‌شده روی یک مدار یکپارچه و یک آنتن به وجود آوریم، باید به‌جای مونتاژ مستقیم قطعات از Inlays RFID به‌منظور تولید تگ‌هایی با شکل‌ها و اندازه‌های مختلف استفاده کنیم. جفت‌سازی القایی یا خازنی آنتن‌های نوار مانند با طراحی خاص، از اتصال گالوانیک جلوگیری می‌کنند. همین موضوع باعث افزایش سطحی از اطمینان شده و پردازش سریع‌تر محصولات را امکان‌پذیر می‌سازد. این کار در جهت یکپارچه‌سازی فیزیکی ساختار RFID و نوع شی که باید مورد شناسایی قرار گیرد انجام می‌شود. به‌گونه‌ای که به شی‌ء مذکور این توانایی را می‌دهد تا ازنظر فیزیکی همانند یک آنتن عمل کند.

چالش‌های موردبحث

درحالی‌که پدیده اینترنت اشیا می‌تواند بسیاری از امور را برای انسان ساده سازد و کمک شایانی در زندگی روزمره باشد، ‌چالش‌های خود را نیز به دنبال دارد. اگر سازمان شما اینترنت اشیا را به‌عنوان استراتژی کسب‌وکار خود در نظر گرفته است، آگاه باشید که چالش‌های فنی و اجرایی در انتظار شما خواهد بود. در اینجا نگاهی به موانع و چالش‌های اینترنت اشیا و حجم داده‌هایی که به همراه آن‌ها به وجود می‌آیند خواهیم داشت.

یکی از این چالش‌ها که باید بسیار جدی گرفته شود، موضوع امنیت است. اگر قرار است میلیارد‌ها دستگاه درآن‌واحد باهم و با اینترنت در ارتباط باشند موضوع حفظ حریم خصوصی و اطلاعات پیش خواهد آمد.

بنا بر گزارش Ernst & Young تا سال ۲۰۲۰ تعداد ۲۰ میلیارد دستگاه به شکل وایرلس به هم متصل خواهند شد. این گزارش اشاره‌کرده ‌که اینترنت اشیا حتی تهدیدات امنیتی بیشتری را نیز به دنبال دارد، زیرا درگاه‌های ورودی چندگانه و سیستم‌های چند‌گانه را به هم مرتبط می‌کند. این موضوع منجر به آن می‌شود که مسیرهای مختلف برای هکر‌ها در راستای حمله به شبکه‌های ارتباطی متصل‌به‌هم و از طریق یافتن حفره‌های امنیتی فراهم شود.

همین‌طور گزارش Ernst & Young اشاره‌کرده ‌که با بالا رفتن حجم اطلاعاتی که تولید و ذخیره می‌شود، سرورهای محل ذخیره این اطلاعات باید همواره به‌روزرسانی ‌و امنیت آن‌ها مرتب برقرار شود. به‌ویژه آنکه با برقراری ارتباطات شخصی و پی‌درپی از طریق‌‌ سرور‌ها خطرات بیشتری نیز در کمین است و ضرورت به‌کارگیری اقدامات امنیتی دوچندان از سوی کاربران بیش از همیشه احساس می‌شود.

ازآنجاکه تلفن‌های هوشمند، یکی از اولین نمونه‌های اینترنت اشیا بوده و هستند، برخی پیچیدگی‌ها را برای متخصصان IT به وجود آورده‌اند. اگر موبایل شما به‌تنهایی از امنیت کافی برخوردار باشد، این موضع هیچ اهمیتی ندارد، زیرا وجود یک حفره امنیتی در یک دستگاه موبایل دیگر که دستگاه شما با آن متصل است، می‌تواند عملاً به معنی نفوذ به موبایل شما نیز باشد و ازآنجایی‌که امروزه دستگاه‌های تلفن همراه در سطحی وسیع به هم مرتبط هستند این موضوع بسیار جدی است.

درواقع هر چه بیشتر از دستگاه‌های مرتبط باهم استفاده کنید، راه نفوذ و ورود هکر‌ها از طریق حفره‌های امنیتی آسان‌تر خواهد بود. این در حالی است که App‌های تلفن‌های هوشمند نیز یک خطر امنیتی مضاعف را به وجود آورده ‌و هرچه تعداد بیشتری App بر روی گوشی خود داشته باشید، به این معناست که احتمالاً حفره‌های امنیتی بیشتر و حتی کدهای مخرب بیشتری بر روی گوشی خوددارید.

علاوه بر این هم‌اکنون حجم بسیار بالایی از سیستم‌های تکنولوژیک از آدرس‌های IP استفاده می‌کنند تا قادر به دسترسی از خارج شبکه باشند. به‌این‌ترتیب، نه‌تنها یک اداره یا نهاد به‌تنهایی می‌توان هدف یک حمله سایبری قرار بگیرد، بلکه از این طریق کل یک زیر‌ساخت همچون شبکه حمل‌ونقل هوایی یا شبکه انتقال برق و سایر سیستم‌های اتوماسیون می‌تواند موردحمله و سوء‌استفاده قرار بگیرد.

نمونه این نوع از حمله سایبری هرچند هنوز به شکل گسترده دیده نشده است، ‌در گزارش‌های مختلف از سوی شرکت‌های امنیتی همچون کسپرسکی بار‌ها اشاره‌شده ‌که تلاش‌های جدی از سوی هکر‌ها برای نفوذ به این زیر‌ساخت‌ها کشف و خنثی‌شده است. هیچ نیازی به توضیح فاجعه‌ای که از قبل نفوذ یک گروه مخرب هکری به سیستم انتقال برق یا حمل‌ونقل هوایی به وجود خواهد آمد نیست.

از طرفی همانند هر فناوری نوینی، سازمان‌ها نمی‌توانند انتظار داشته باشند، بدون مواجه با موانع پیش رو به مزایای اینترنت اشیا دسترسی پیدا کنند. برای آنکه بتوان مشخصات فیزیکی هر شی‌ء را روی بستر اینترنت قرار داد، به حداقل اطلاعاتی همچون فهرست کردن کالاهای موجود بارکدگذاری و بررسی عددی نیاز است. به گفته داروین کولی، مدیر خدمات دارویی مرکز پزشکی Great River، این فرآیند برای این مرکز که با هزاران قلم دارو سروکار دارد نزدیک به چند ماه‌ زمان برده است. اینترنت اشیا دربردارنده مؤلفه‌های تکنولوژیکی متعددی در حوزه فناوری اطلاعات است. درنتیجه یک سازمان در بخش‌های مختلف چه در سطح داخلی سازمان و چه در سطح خارجی سازمان نیازمند تخصص‌های مختلف است.

مایک ردینگ، مدیر‌عامل Accenture Technology Labs، سازمان تحقیق و توسعه تکنولوژی در شرکت مشاوره مدیریت و برون سپاری Accenture می‌گوید: «اینترنت اشیا به‌خودی‌خود. یک تکنولوژی به شمار نمی‌رود. شما نمی‌توانید یک جعبه اینترنت اشیا را از یک قفسه برداشته و آن را خریداری کنید». هر مؤلفه تکنولوژی با خود مسائل منحصربه‌فردی به همراه می‌آورد. در سطح فرستنده و دستگاه خواننده، این به معنای سؤالاتی پیرامون قابلیت اطمینان، عمر باتری، امنیت، دسترسی و پردازش داده‌ها است. بنا بر گفته‌های مایلز، عملکرد برنامه‌های کاربردی و خدمات شبکه، یکی از نگرانی‌های موجود، پیرامون نحوه به‌کارگیری اینترنت اشیا به شمار می‌رود. به‌طور مثال، یک برنامه کاربردی سنجش و نظارت ساده برای یک سایت که دارای 100 سنسور نصب‌شده است و داده‌های به‌دست‌آمده از دورسنجی را جمع‌آوری می‌کند، ممکن است درمجموع بیش از 4 پنتا بایت داده خام در سال تولید کند. وی می‌افزاید: «از دیدگاه طراحی سیستم، چالش‌ها شامل حصول اطمینان از تصمیم‌گیری داده‌ محور مؤثر، سروکار داشتن با سطح کاملاً جدیدی از گرانولاریته داده‌ها و تعیین صاحب داده‌ها است». به‌طور مثال، طبق قانون مراقبت‌های بهداشتی فعلی ایالات‌متحده، بیماران برای دسترسی به سوابق پزشکی خود حق قانونی دارند. پرسش مایلز این است که چه کسی صاحب این داده‌هاست؟ دکتر، بیمارستان، نرم‌افزار، سخت‌افزار یا ارائه‌دهندگان خدمات؟

درنهایت باید به این نکته اشاره کرد، هرچند اینترنت اشیا دروازه بزرگ و مهمی ‌برای ورود به دنیایی باقابلیت‌های بیشتر برای بشر بازکرده، ‌درعین‌حال، تهدیداتی بزرگ‌تر از همیشه نیز متوجه زندگی ما کرده است. در این میان اولین قدم برای فرار از این تهدیدات این است که هر فرد و ‌نهادی، خود را مسئول صیانت و حفاظت از همه اطلاعات بداند. همچنین نکته‌ای که بار‌ها و بار‌ها از سوی متخصصان امنیتی به آن اشاره‌شده، یعنی اقدامات پیشگیرانه و استفاده از عقل سلیم در برقراری ارتباطات مهم‌ترین نکته برای خنثی کردن این تهدیدات است.

نقش اینترنت اشیا در صنایع مختلف

دستگاه‌های متصل به اینترنت نه‌تنها سبک زندگی، کار و تفریح افراد را دگرگون کرده‌اند بلکه در حال ایجاد تغییرات چشمگیری در صنایع هستند. با افزودن هوش بیشتر و امکان اتصال به اشیای اطرافمان هر چیزی از ابزارهای دستی تا ترموستات‌های خانگی، امکان تولید مقادیر زیادی داده فراهم خواهد شد که بدون شک شرکت‌ها می‌توانند از آن به‌عنوان اهرمی مؤثر در جهت بهبود بهره‌وری تولید، خدمت‌رسانی به مشتریان و ایجاد روش‌های کاملاً نوین کسب‌وکار استفاده کنند.

اینترنت اشیا به‌واسطه واردکردن هر شیء، مشتری و فعالیتی به دنیای دیجیتال و اینترنت محرکی برای نوآوری‌ها و فرصت‌های جدید بوده است. هم‌زمان کسب‌وکارهای پیشرو از طریق دیجیتالی کردن تک‌تک کارکنان، فرآیندها، محصولات و خدمات تغییرات شگرفی را در سازمان‌های خود اعمال می‌کنند. گسترش کاربرد دستگاه‌های متصل به اینترنت در کنار توسعه پلتفرم‌های بهبودیافته و ارزان‌تر شکل می‌گیرد و پذیرش استانداردهای رایج تنها به افزایش سرعت رشد قابلیت‌های صنایع مختلف در انطباق با اینترنت اشیا منجر می‌شود.

لجستیک هوشمند، مدیریت دانش، خانه‌های هوشمند، خرده‌فروشی‌ها، شهر هوشمند، سلامت هوشمند، مدیریت انرژی، بانکداری هوشمند و غیره جایگاه‌های در مرکز توجه مفهوم اینترنت اشیا هستند. در ادامه به‌طور مختصر برخی از این موارد بررسی می‌شوند.

اینترنت اشیا در صنعت پزشکی

شاید صنعت بهداشت نمونه ملموس و واقعی در زمینه به‌کارگیری اینترنت اشیا باشد. مرکز پزشکی Great River یک سازمان مراقبت‌های بهداشتی است که بسیاری از دستگاه‌های پزشکی خود را با استفاده از محصول مایکروسافت به نام Windows Embedded، به شبکه متصل ساخته است. این محصول خانواده‌ای از سیستم‌های عامل مایکروسافت هستند که برای استفاده در سیستم‌های نهفته طراحی‌شده‌اند. به گفته داروین کولی، مدیر خدمات دارویی این مرکز، به‌کارگیری این سیستم کل مدیریت دارویی مرکز که شامل ایستگاه‌های بیهوشی که بر مواد تحت کنترل در اتاق‌های عمل نظارت دارند، کابین‌های خودکار و ایمن که داروهای موجود در ایستگاه‌های پرستاری را ردیابی و توزیع می‌کنند، نوار گردانه مدیریت کالاهای موجود در داروخانه که میزان داروها را ثبت می‌کند و به هنگام نیاز به دارو به‌طور خودکار سفارش دهی را انجام می‌دهند را تحت پوشش قرار می‌دهد. تمامی دستگاه‌ها به سروری مرکزی که بر پایه سیستم‌عامل ویندوز سرور قرار دارد و از بانک اطلاعاتی SQL Server استفاده می‌کند، متصل می‌باشند. وی در ادامه صحبت‌های خود به نکته جالب دیگری نیز اشاره می‌کند: «هر دارو در یک بسته تک‌دوزی دارای بارکد، قرار می‌گیرد و بنابراین مرکز قادر است تمامی داروها را در هر مرحله و از طریق امکانات خودکنترل و ردیابی کند. محرک بزرگی که از سوی هیئت‌مدیره به‌عنوان یک عامل اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه پذیرفته‌شده است». خودکار ساختن توزیع داروها، موجب کار آیی بهتر و درنتیجه کاهش هزینه‌های پرسنل می‌‌شود. به‌طوری‌که این امر بسیار کارآمدتر از دویدن مردم در سرتاسر بیمارستان جهت تهیه دارو برای بیماران به هنگام تجویز دارو است. سیستم بارکد خودکار به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که می‌تواند میزان دوز درست داروی تجویزشده برای بیماران را کنترل و ردیابی کند. همین موضوع عامل مهمی در جهت امنیت داروی تجویزشده برای بیماران به شمار می‌رود. این سیستم چنان دقیق عمل می‌کند که داروسازان در مقایسه با گذشته تنها پنج‌در صد از میزان دوزهایی را که از داروخانه بیرون می‌روند بررسی می‌کنند و در مابقی حالات تمامی فرآیندها به‌طور خودکار انجام می‌شود. پیاده‌سازی این مکانیزم توانسته است زمان تحویل دارو به بیماران را تا 67 درصد کاهش دهد و در این مرکز پزشکی به‌طور میانگین زمان تحویل دارو به بیماران را از 90 دقیقه به 30 دقیقه کاهش دهد. ارائه سریع‌تر داروی درست به بیماران، بازخوردهای به‌دست‌آمده از سوی بیماران را بهبود بخشیده و میزان بستری شدن مجدد بیماران را کاهش داده است. این فناوری، هزینه‌های داروخانه را سالانه تا 300 هزار دلار کاهش داده و همچنین نزدیک به 400 هزار دلار در سایر بخش‌ها، صرفه‌جویی به همراه داشته است.

اینترنت اشیا در صنعت بانکداری

پیشرفت در دنیای دیجیتال و تکنولوژی تلفن همراه، باعث تغییر اساسی در رفتار و انتظارات مشتریان گردیده است. امروزه مشتریان نمی‌توانند به‌طور معین و مشخص از فاکتورهای مرسوم مانند سن، جنسیت و درآمد استفاده کنند. مشتریان امروز بیش‌ازاندازه آگاه، سخت‌گیر و وسواسی برای انتخاب کردن هستند. آن‌ها انتظار دارند در شرایط خاص خود بتوانند درباره کی، کجا و چگونگی درخواست‌های خود به‌صورت سفارشی تصمیم‌گیری کنند. برای بانک‌ها، اینترنت اشیاء می‌تواند سطح بی‌سابقه‌ای از بینش مشتریان را ارائه بدهد. این اراده و بینش به بانک‌ها این اجازه را می‌دهد تا بتوانند به مشتریان، افراد و کسب‌وکار‌های آن‌ها تجربه قراردادهای واقعی را از طریق مشورت و پیشنهادهایی با توجه به حوادث روزمره زندگی مشتریان بدهد. اینترنت اشیاء، عامل کلیدی است که بانک‌ها را قادر می‌سازد برای تبدیل‌شدن به بانکداری از اشیاء.

اینترنت اشیا در صنعت نفت و گاز

صنعت نفت از مؤثرترین و بزرگ‌ترین صنایع در جهان به‌ویژه در منطقه خاورمیانه است این صنعت علاوه بر منبع عمده تأمین انرژی، نقش مهمی در تأمین درآمد کشورهای نفت‌خیز و تعین میزان قدرت ملی و اعتبار بین‌المللی ایفا می‌کند استفاده از فناوری‌های نو در این صنعت به‌منظور افزایش اثرات مطلوب این صنعت همواره مدنظر مدیران ارشد بوده است. یکی از این فناوری‌ها، اینترنت اشیا است این فناوری یکی از مجموعه فناوری‌های نوین است که می‌تواند در فرآیندهای اکتشاف و تولید، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، خط لوله، حمل‌ونقل و توزیع استفاده شود. استفاده از این فناوری در صنعت نفت و گاز باعث افزایش امنیت کارکنان، شناسایی مسائل بهداشتی و ایمنی، بهینه‌سازی تولید، تحمل خطا و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

امیرحسین گرامی راد رئیس امنیت فاوای شرکت ملی نفت ایران، در نشست تخصصی فناوری سنسور نرم و اینترنت اشیا در صنعت نفت با اشاره به دستاوردهای مطلوب به‎کارگیری فناوری‎های اطلاعاتی و ارتباطاتی در پیشبرد اهداف صنایع مختلف گفت: استفاده از فناوری اینترنت اشیا در صنایع نفت و گاز جهان کلید خورده است. ازآنجایی‌که فناوری‎های اطلاعات نقش مؤثری در تسریع فرایندها، بهبود راندمان کار و کاهش هزینه‎ها دارد و ازاین‌رو استفاده از این فناوری‎ها در صنایع مختلف تا حدود زیادی راهگشاست صنعت نفت هم از این قاعده مستثنی نیست و فناوری اینترنت اشیا ازجمله فناوری‎های مدرنی است که اکنون به صنایع نفت و گاز جهان راه‌یافته است و در بخش‎های بالادست و پایین‌دست نفت استفاده می‌شود.

اینترنت اشیا در صنعت خرده‌فروشی

اینترنت اشیا بانی تغییرات گسترده‌ای به‌ویژه در صنعت خرده‌فروشی خواهد بود. هم‌اکنون خرده‌فروشانی در بازار حضور دارند که در پی هوشمندتر کردن فرآیندها و استفاده از دستگاه‌های متصل به اینترنت برای ارائه خدمات جدید تغییر شکل تجارب مشتری و ورود به بازارهای جدید از طریق ایجاد اکوسیستم‌های دیجیتال هستند. جنبش اینترنت اشیا فرصت‌هایی را در سه حوزه مهم برای خرده‌فروشان فراهم می‌کند: تجربه مشتری، زنجیره تأمین و کانال‌ها و جریان‌های درآمدی جدید. درحالی‌که اینترنت اشیا به نظر داستانی علمی-تخیلی است اما با سرعت هرچه‌تمام‌تر در حال تبدیل‌شدن به یک واقعیت است. خرده‌فروشانی که از توسعه و اجرای استراتژی اینترنت اشیا دوری می‌کنند درواقع میدان را برای رقبا خالی خواهند گذاشت و سهم بازار چشمگیری را از دست خواهند داد.

نتیجه‌گیری

در اختیار داشتن اطلاعات در مورد تولید محصولات و خدمات منجر به تسهیل زندگی بشر می‌شود. اینترنت اشیا نیز بر اساس همین هدف یعنی دریافت، ثبت و ارسال اطلاعات برای استفاده، تحلیل و بهبود محصولات و خدمات و درنهایت استفاده کاربران، مطرح‌شده و توسعه‌یافته است.

اینترنت اشیا می‌تواند توانایی انسان‌ها را در مدیریت و پردازش اطلاعات افزایش دهد. این فناوری برای ایجاد تحول در صنایع، سبک زندگی و کسب‌و‌کار انسان‌ها از ظرفیت‌های بسیار زیادی برخوردار است.

در دنیای مبتنی بر اینترنت اشیا عدم دسترسی به داده‌ها بی‌معناست و چنین بستری درنهایت به افزایش کار آیی نیروهای کار منجر خواهد شد. از سوی دیگر امکان برقراری ارتباط با مصرف‌کنندگان کالا و خدمات به‌منظور ارائه راهکارهای بهتر برمبنای نیازهای آن‌ها به بهینه‌سازی هزینه‌های زنجیره تولید و عرضه کالا و خدمات منجر می‌شود.

بااین‌حال لازم است نگرانی‌های مطرح در مورد امنیت و حریم شخصی را نیز همواره در نظر داشت. با افزایش تعداد ابزارها و وسایل متصل به اینترنت، امکان حمله به آن‌ها افزایش خواهد یافت و در چنین شرایطی ایجاد تعادل نسبی میان تأمین امنیت و استفاده از ابزارها و امکانات اینترنت اشیا به یک ضرورت تبدیل خواهد شد.

در آینده‌ای نه‌چندان دور، اینترنت اشیاء به‌طور واقعی مشتریان را قادر خواهد ساخت با استفاده از جریان ثابتی از اطلاعات برای درک بهتر و تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر کمک شایانی کند. ابداعات جدید، این اجازه را به ما می‌دهد تا نظر اجمالی‌تری نسبت به آینده داشته باشیم.

در اين مقاله توضیحات جامعی درباره مفهوم اینترنت اشیا ارائه شد. همچنین به‌طور خلاصه به بررسي نقش استفاده از اينترنت اشيا در صنایع مختلف ازجمله صنعت پزشکی، نفت و گاز، بانکداری و خرده‌فروشی و ردیابی کالاها پرداخته شد. در نوشتارهای بعدی این نقش به‌طور گسترده‌تر و در هر حوزه به‌طور جدا و به‌طور مفصل‌تر موردبحث و بررسی قرار خواهد گرفت. اولین و مهم‌ترین حوزه موردبررسی، حوزه لجستیک هوشمند خواهد بود.