ماهنامه شماره13(شهريور ماه 1395)
1. مقدمه
پيشرفت‌هاي مستمر درزمینه ارتباطات و سيستم‌هاي اطلاعاتي و فناوري اطلاعات، باعث به وجود آمدن يك سير تكاملي براي زنجيره‌تامين و توسعه استانداردهايي براي مديريت آن شده است. امروزه مديران ارشد شرکت‌هاي توليدي از استانداردها و ابزارهاي گوناگوني جهت دستيابي به اهداف و طرح‌هاي تجاري خود که مبتني بر کسب سهم بيشتري از بازار است استفاده مي‌كنند. در اين راستا، راهبردهايي مدنظر آن‌ها خواهد بود که به ارائه محصولات باکیفیت‌تر و باقیمت پايين‌تر و دسترسي بيشتر منجر ميشود. بنابراين همواره در تلاش هستند تا با کاهش هزينه، افزايش انعطاف‌پذيري به مزيت رقابتي نسبت به ساير رقبا دست پيدا كنند. از طرفي با توجه به اوضاع حاکم بر بازارهاي امروزي که شامل افزايش انتظارات مشتريان در زمينه‌هاي قيمت، کيفيت و تنوع محصولات و تحويل به‌موقع است و نيز جريان آزاد اطلاعات که باعث افزايش دانش و بصيرت مشتريان نسبت به محصولات رقيب گرديده و با توجه به پیشرفت‌های قابل‌توجه ای در فناوري‌هاي توليد و سيستم‌هاي حملونقل و سفارش حاصل‌شده و نيز هزينه‌هاي مستقيم نيروي کار، فشار دوچندانی بر پيكره بنگاه‌ها وارد ميشود که باعث شده بنگاه‌ها جهت پاسخگويي به نيازهاي جديد و فراهم آوردن رضايت مشتريان و بقا درصحنه رقابت از یک‌سو به عقب بازگشته و با تأمین‌کنندگان در زنجيره‌تامين ارتباط پيدا کنند و از سوي ديگر به جلو حرکت کرده و با مشتريان پيوند يابند تا بتوانند به اهداف استراتژيك خود دست يابند. در اين راستا استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 و سیستم‌های اطلاعاتي مدیریت‌زنجیره‌تامین نقش بسيار مهمي را ايفا ميكند.
مدیریت‌زنجیره‌تامین به‌صورت کارآمد، بر اساس اطلاعات دقيق و انتقال و به اشتراك‌گذاري آن به‌صورت صحيح و باکیفیت بالا شکل مي‌گيرد. توسعه و ترقي در مدیریت‌زنجیره‌تامین مخصوص بنگاه‌هايي است که توانسته‌اند برنامه‌ريزي توليد و انبارداري گمراه‌کننده خود را که در اثر انتقال ضعيف اطلاعات و نيز مشکلات و خطا‌هاي موجود در آن، به وجود آمده است را حذف كنند. در دهه 1990 ميلادي، تعدادي از کارخانه‌های توليد قطعات کامپيوتري مانند P&G و HP اقدام به يكپارچه‌سازي لايه‌هاي پایین‌دستی زنجيره‌تامين با سيستم‌هاي اطلاعاتي نمودند تا توانند به هدف موردنظرشان يعني پاسخگويي سريع به تقاضاي بازار و انبارداري مطلوب توسط انتقال و تحليل صحيح و سريع اطلاعات دست يابند. انتقال و تبادل اطلاعات به‌طور کارآمد تکيه اساسي بر استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 دارد. مدیریت‌زنجیره‌تامین بر اساس استانداردهاي GS1، بر سود‌آوري بلندمدت و کلي براي تمام شرکاي زنجير تأمین به‌واسطه انتقال و تبادل دقيق و قوي اطلاعات تأکید دارد که اين خود دلالت بر اهميت اين استانداردها در مدیریت‌زنجیره‌تامین دارد. در عصر ما، اطلاعات يك عامل کليدي در تصميم‌گيري جهت بقا و توسعه بنگاه است. از طرفي دو ستون اصلي مدیریت‌زنجیره‌تامین، يكپارچه‌سازي شبکه بنگاه‌ها و هماهنگ‌سازي جريان مواد و اطلاعات مالي است. اين هماهنگ‌سازي در طول زنجيره با استفاده از پيشرفت‌هاي اخير در فناوري اطلاعات و ارتباطات به نحو مؤثری بهبودیافته است.
يكي از موضوعات مهم در زنجيره‌تامين، کاهش عدم اطمينان نسبت به تقاضا، زمان تحويل و کيفيت در طول زنجيره است.
عمده بسياري از عدم اطمينان‌ها، جريان ضعيف اطلاعات است که مي‌تواند دربرگیرنده نادرست بودن، نابهنگام بودن و مديريت نادرست اطلاعات باشد. استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، با توانمندي مديريت جريان اطلاعات ابعادي از زنجيره‌تامين مثل هزينه، کيفيت، تحويل به‌موقع کالا و خدمات و انعطاف‌پذيري و نهایتاً سود سازمان را تحت تأثیر قرار ميدهد. لازم به ذکر است که گسترش استفاده از اين استانداردها در فعاليت‌هاي زنجيره‌تامين پتانسيل ايجاد ارزش را در زنجيره افزايش داده است.
ازجمله مثال‌هاي موردي از مزاياي بالقوه استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 و نقش آن در مدیریت‌زنجیره‌تامین کمپاني سيسکو است. ين کمپاني طي گزارشي در سال 2000 ميلادي اعلام کرد که توانسته است از طريق بازسازی عمليات داخلي و يكپارچه‌سازي فرآيندها با تأمین‌کنندگان و مشتريان از طريق ابزارهاي مبتني بر وب، پانصد ميليون دلار صرفه‌جویی كند. در حال حاضر 90 درصد فروش سيسکو به‌صورت آنلاين است.
کمپاني اينتل نيز در اقدامي در سال 2001 ميلادي، صدها نفر از مسئولين دريافت و اجراي سفارش را با نرم‌افزارهای کاربردي
اتوماتيك پردازش سفارش به‌صورت آنلاين جايگزين کرد. کمپاني کلستيكا نيز، يكي از بزرگ‌ترین توليد‌کنندگان خدمات الکترونيكي، از يك نرم‌افزار تحت وب جهت ارتباط بهتر با اعضاي زنجيره‌تامين خود استفاده نمود و از اين طريق توانست با استفاده از فناوري اطلاعات پاسخگويي به مشتريان را به‌صورت مؤثری بهبود بخشد.
2. مروري بر ادبيات و مطالعات گذشته
در اين قسمت در ابتدا سعي شده است تعاريفي در مورد استانداردهاي GS1 و مدیریت‌زنجیره‌تامین ارائه شود.
2.1 مدیریت‌زنجیره‌تامین
در اين قسمت نگاه کوتاهي به تاريخچه و تعاريف مدیریت‌زنجیره‌تامین از دیدگاه‌های مختلف خواهيم داشت.
2.1.1 تاريخچه مدیریت‌زنجیره‌تامین
مدیریت‌زنجیره‌تامین نتيجه پيشرفت منطقي مديريت لجستيك است. در دهه 1960 ميلادي کارشناسان مشغول به مطالعه در مورد روابط داخلي بين انبارش و حملونقل بودند که نتيجه آن مديريت توزيع بود. در مسير تکامل اين بحث، مفهوم لجستيك مطرح شد. درواقع لجستيك از افزودن مديريت ساخت، تدارکات و سفارش‌ها به مديريت توزيع ايجاد گرديد. بحث مدیریت‌زنجیره‌تامین به‌صورت جدي در مجامع علمي از اوايل سال 1980 ميلادي موردمطالعه و بررسي قرار گرفت و بسياري از پژوهشگران، چارچوب و مدلي براي آن ارائه کردند. به‌عنوان‌مثال Forrester مدلي ارائه نمود که به‌عنوان اولين مدل قرار گرفت و اغلب آن را به‌عنوان يك الگو براي زنجيره‌تامين دانستند.
2.1.2 تعريف مدیریت‌زنجیره‌تامین
مدیریت‌زنجیره‌تامین، تعاريف متنوعي دارد.
Berry (1994)
هدف SCM تبادل اطلاعات مربوط به نیازمندی‌های بازار، توسعه محصولات جديد، کاهش تعداد تأمین‌کننده براي سازندگان و نيز فعال‌سازي و آزاد‌سازي منابع مديريتي در جهت توسعه روابط بلندمدت و بااهمیتی است که از ابتدا بر اساس اعتماد اعضاء شکل مي‌گيرد.
Kopezak (1997)
شامل مجموعه عناصر تأمین‌کنندگان، تهيه‌کنندگان خدمات لجستيك، سازندگان، توزيعکنندگان و فروشندگان است که جريان‌هاي مربوط به مواد خام، محصولات و جريان اطلاعاتي در بين اين عناصر وجود دارد.
Saunders (1995)
يك زنجيره خارجي از کل زنجيره تبادلات از مبدأ تأمین مواد خام تا درون شرکت‌هاي گوناگون است که درگير در استخراج و پردازش بر روي مواد خام، ساخت، مونتاژ، توزيع و درنهایت فروش به مشتري نهايي است.
Ellram (1991)
يك شبکه از شرکت‌هاي در تبادل باهم مي‌باشند که درنهایت محصول يا خدمت را به مشتري ارائه مي‌كنند و ارتباط دهي را از گردش جريان مواد خام تا تحويل نهايي را در برمی‌گیرد.
2.2 استانداردهاي GS1 در زنجيره تأمین
استاندارد GS1 مجموعه‌ای از استانداردها است كه امكان مديريت كاراي زنجيرههاي تأمین چند صنعتی و جهاني را فراهم ميكند، اين كار با كمك شناسايي يكتاي محصولات، واحدهاي ارسالي، اموال، مكان‌ها و خدمات صورت ميپذيرد. نظام GS1 سبب ساده شدن فرآيندهاي تجارت الكترونيكي ازجمله رديابي و رهگيري كامل امور ميشود.
استانداردهاي GS1 نيازهاي اطلاعاتي كاربران نهايي در زنجيره‌تامين بخصوص اطلاعات (مرتبط با نهادهاي دنياي واقعي) موردنیاز براي پشتيباني از فرآيندهاي كسب‌و‌كار را پشتيباني مينمايد. نهادهاي دنياي واقعي شامل مواردي از قبيل محصولات، قطعات، مواد اوليه، بسته‌بندي و غيره هستند كه بين شركت‌ها معامله ميشوند. ساير نهادهاي دنياي واقعي مربوط به شركاي تجاري شامل تجهيزات و مواد موردنیاز براي انجام فرآيندهاي كسب مانند كانتينرها، حملونقل، ماشين‌آلات؛ نهادهاي مربوط به مكان‌هاي فيزيكي كه در آن فرآيندهاي كسب‌و‌كار انجام ميشود؛ نهادهاي حقوقي مانند شركت‌ها، خدمات؛ تعاملات تجاري و اسناد؛ و غيره است. نهادهاي دنياي واقعي ممكن است در جهان ملموس وجود داشته باشد (نهادهايي كه به‌طور عام اشياء فيزيكي ناميده ميشوند) و يا ممكن است به‌صورت ديجيتالي و يا مفهومی باشند. نمونه‌هایی از اشياء فيزيكي محصول، يك كانتينر و سايت توليدي (نهاد محل) است. نمونه‌هايي از اشياء ديجيتالي شامل دانلود موسيقي الكترونيك، كتاب الكترونيكي و كوپن‌هاي الكترونيكي است. نمونه‌اي از نهادهاي مفهومي يك كلاس، يك آيتم تجاري، يك طبقه از محصول و یک‌نهاد قانوني است.
استاندارد GS1 را می‌توان با توجه به نقش آن‌ها در حمايت از نيازهاي اطلاعات مربوط به نهادهاي دنياي واقعي در فرآيندهاي تجاري زنجيره‌تامين به گروههاي زير تقسيمبندي کرد:
- استانداردهايي كه وسيلهاي براي شناسايي نهادها معرفي مينمايند كه ممكن است اطلاعات الكترونيكي باشند كه ذخيره ميشوند يا مورداستفاده كاربران قرار ميگيرند. استانداردهاي شناسايي GS1، استانداردهايي هستند كه كد شناسايي يكتايي (كليد شناسه GS1) معرفي مينمايند، كه ممكن است توسط يك سيستم اطلاعاتي قابل‌فهم بوده و معرف یک‌نهاد در دنياي واقعي مانند يك آيتم تجاري، واحد تداركات، مكان فيزيكي، سند، خدمات و يا موارد ديگري باشد.
- استانداردهايي كه وسیله‌ای براي ضبط خودكار داده كه ممكن است به‌طور مستقيم روي اشياء فيزيكي قرار گيرد، معرفي می‌نمایند. استانداردهاي ضبط داده GS1 در حال حاضر شامل باركد و RFID هستند كه امكان الصاق داده به اشياء را مهيا مي‌سازند. همچنين استانداردهايي در خصوص بارکد خوان يا تشخيص RFID، پرينتر و ساير اجزاء سخت‌افزاري مرتبط براي اتصال دادهها به كاربردهاي تجاري نيز در اين دسته قرار ميگيرند.
- استانداردهايي كه وسايلي براي به اشتراك گذاشتن اطلاعات معرفي مينمايند. استانداردهاي GS1 براي انتشار اطلاعات شامل استانداردهاي داده، تبادلات تجاري، دادههاي رويدادهاي فيزيكي و همچنين استانداردهاي ارتباطات براي به اشتراك‌گذاري اين دادهها در برنامه‌هاي كاربردي و بين شرکای تجارتي است.
به‌عنوان‌مثال، فرآيند تجاري را در نظر بگيريد كه فروش خرده‌فروشي كالاهاي مصرفي را پشتيباني ميكند.
شكل زیر نقش استانداردهاي مختلف فوق را در زنجيره‌تامين نشان می‌دهد.
شكل 1: استانداردهاي GS1
همچنين ساختار كلي استانداردهاي GS1 در خصوص شناسايي، ضبط و به اشتراك‌گذاري اطلاعات در ادامه نمايش داده‌شده است.
ارتباطات كليدي در فرآيندهاي فوق به شرح ذيل مي‌باشند:
استانداردهاي به اشتراك‌گذاري و ضبط از شناسههاي واحد براي شناسايي اقلام دنياي واقعي كه بر اساس استاندارد شناسايي GS1 تعيين می‌گردد، استفاده مينمايند.
درجایی كه اقلام دنياي واقعي در حالت فيزيكي وجود دارند حامل‌هاي اطلاعاتي (از قبيل باركد و RFID) براي انتقال و انتشار اطلاعات مورداستفاده قرار ميگيرند. در چنين موقعيتي استانداردهاي ضبط به كار گرفته ميشوند و رابطي بين شناسايي و انتشار خواهند بود.
در بعضي موارد اطلاعات اقلام شناسایی‌شده به‌طور مستقيم به اشتراك گذاشته ميشود. براي مثال دادههاي اصلي كه مبين اطلاعات اقلام تجاري است از ابتدا ممكن است به اشتراك گذاشته شود درحالی‌که درواقعيت هنوز تجارتي در خصوص آن اقلام اتفاق نیفتاده است. به‌عنوان‌مثال ديگر، می‌توان به دانلود موسيقي اشاره نمود. فايل موسيقي ممكن است به‌صورت الكترونيكي فروخته شود و دراین‌بین هيچ نيازي به انتقال فيزيكي يا ذخيره اطلاعات روي اقلام (مرحله ضبط داده) و استاندارد ضبط وجود نداشته باشد.
در كنار طبقه‌بندی كلان فوق، براي هريك از طبقهها، زیر طبقه و بخش‌های متعددي وجود دارد كه استانداردهايي توسط GS1 براي آن‌ها تهیه‌شده است. شكل زير جزئيات هر طبقه و استانداردهاي داخل آن طبقه را نشان ميدهد.
استانداردهاي GS1 براي دادههاي كسب‌و‌كار مربوط به سه دسته از اطلاعات كسب‌و‌كار است كه بين كاربران نهايي به اشتراك گذاشته ميشود:
- داده‌های اصلي: داده‌هایی مستقل و بنیادی که توسط سازمان نگهداری شده و از آن‌ها در تراکنش‌های درون و برون‌سازمانی استفاده میشود. داده‌هایی مربوط به افراد و کارکنان، محصولات، اقلام خریداری‌شده، مکان‌ها، مشتریان، تأمین‌کنندگان و غيره که سازمان در سیستم‌های اطلاعاتی خود از آن‌ها نگهداری می‌کند و قسمتي از داده‌های اصلی سازمان محسوب می‌شوند. این دادهها و کیفیت آن‌ها در انجام درست فعالیت‌های سازمان نقش بسیار مهمی دارند.
- اطلاعات تراكنش: فعاليت‌هاي فرآيندتجاري در عمليات و ميان شركاي تجاري را نشان ميدهد و فرآيندهاي متداول سفارش خريد، تحويل، صدور فاكتور، پرداخت، برنامه زمان‌بندی و سرويس‌هاي پشتيباني را شامل ميشود.
- اطلاعات رويدادهاي فيزيكي: مشاهدات حقيقي محصولات و ساير اموال كه در جهان فيزيكي صورت گرفته است را نشان ميدهد. هر مشاهده بيان ميكند كه چه چيزي، در چه زماني، كجا و چرا مشاهده‌شده است. اغلب رويدادهاي فيزيكي درنتیجه شناسايي خودكار مانند اسكن باركد يا خواندن كد الكترونيكي محصول (EPC) پديد مي‌آيند.
دادههاي تراكنشي و رويدادهاي فيزيكي، داده‌هايي هستند كه در طول زنجيره‌تامين با جابجايي كالا‌ها بين شركاي تجاري با تراكنش‌هاي در زنجيره‌تامين يك ايجاد ميگردد، حتي اگر هيچ نهادهاي جديدي در دنياي واقعي به وجود نيامده باشد. دادههاي اصلي، بيشتر ايستا بوده و در طول زنجيره‌تامين هيچ تغييري نمي‌كند و تنها در صورت ايجاد نهادهاي جديد افزايش مي‌يابد.
3. نقش و اهميت تبادل اطلاعات در زنجيره‌تامين
مدیریت‌زنجیره‌تامین هم‌زمان با گردش مواد در زنجيره، گردش اطلاعات را نيز در برمی‌گیرد. ارتباط ميان اجزا ازنظر جريان اطلاعات دوطرفه است.
تا اوايل سال 1980 ميلادي، اطلاعات در بين واحدهاي سازماني بر پايه اسناد کاغذي بود و اين اطلاعات بسياري از مواقع غیرواقعی و همراه با خطا بود. با مطرح‌شدن مفهوم زنجيره‌تامين، اعضا زنجيره‌تامين متوجه اهميت اساسي اطلاعات و فناوري اطلاعات شدند.
در عصر حاضر اطلاعات در يك زنجيره‌تامين ابزاري کليدي در تصمیم‌گیری جهت بقا و توسعه بنگاه‌ها است. از طريق تبادل اطلاعات، ارتباط بين تمامي عملیات و فرآيندها در زنجيره‌تامين برقرار ميشود که گسترش اين ارتباطات، بنگاه‌ها را در يك زنجيره‌تامين قادر خواهد ساخت به‌گونه‌ای صحيح و مطلوب تصميم‌گيري نمايند تا باعث توسعه خود و به‌طورکلی حداکثر ساختن سود‌دهي زنجيره‌تامين گردند. در يك زنجيره‌تامين تبادل اطلاعات با دو هدف زير مورداستفاده قرار ميگيرند.
1. هماهنگ‌سازي فعاليت‌هاي مرتبط با توليد، انبارداري، مکان‌يابي و حملونقل
2. پيش‌بيني و برنامه‌ريزي به‌منظور تخمين تقاضاي آينده و نحوه پاسخگويي
اطلاعات دقيق و در دسترس و به هنگام منجر به هماهنگي در فعاليت‌هاي مختلف زنجيره‌تامين و همچنين برنامه‌ريزي دقيق و کارآمد در زمينه‌هاي مختلف ازجمله برنامه‌ريزي تقاضا، توليد، خريد و برنامه‌ريزي احتياجات مواد و حملونقل ميشود. همچنين اطلاعات در برنامه‌ريزي استراتژيك که آرمان‌هاي آن در يك زنجيره‌تامين شامل توسعه به نواحي و بازارهاي جديد، ايجاد تسهيلات جديد و کسب موفقيت مطلوب در بازار است، کاربرد فراواني دارد. اطلاعات دقيق مي‌تواند تصميم‌گيري‌هاي عملياتي و برنامه‌ريزي را تا حد بالايي کارآمد نمايد، اما در مقابل ممکن است هزينه کسب اين اطلاعات و نصب سيستم‌هاي اطلاعاتي که اين اطلاعات را فراهم كند، بسيار سنگين باشد.
شكل 2: جريان اطلاعات و مواد در زنجيره‌تامين
در يك زنجيره‌تامين، کارایی و پاسخگويي بنگاه‌ها به‌دقت و صحت اطلاعاتي که با يكديگر به اشتراك مي‌گذارند، بستگي دارد. درواقع اشتراك‌گذاري و توزيع اطلاعات بايد به‌گونه‌ای متوازن و سنجيده باشد که رقبا نتوانند از اين اطلاعات به نفع خود و به ضرر بنگاه استفاده كنند و این‌یکی از نگراني‌هاي يك بنگاه است.
يكي از مهم‌ترین دغدغه‌هاي بنگاه‌ها، رضايت و خشنودي مشتري است. سرويس‌دهي به مشتري در بهترين حالت، به‌صورت مؤثر و کارا به همراه اطلاعاتي مانند وضعيت سفارش، موجود بودن کالا، زمان‌بندي تحويل و صورتحساب‌ها شکل مي‌گيرد. بنابراين اهميت تبادل اطلاعات در زمینه سرويس‌دهي به مشتريان و رضايت و خشنودي آن‌ها واضح است. از ديگر زمینه‌هایی که بيانگر اهميت تبادل اطلاعات است، نقش آن در ارتباط با برنامه‌ريزي استراتژيك و تفکيك منابع است.
بسياري از بنگاه‌ها، موفقيت خود را، در به اشتراک‌گذاری و تبادل اطلاعات با يكديگر مي‌دانند. شرکت‌هاي P&G و Wall-Mart ازجمله اين نوع شرکت‌ها مي‌باشند.
4. مشخصه‌هاي زنجيره‌تامين با رويكرد تبادل اطلاعات
همان‌طور که بيان شد، اطلاعات دقيق و به‌موقع، هماهنگي را کاراتر و تصميم‌گيري را بهتر خواهد کرد. با اطلاعات مناسب و دقيق، شرکاي تجاري در يك زنجيره قادر خواهند بود، تصميمات بهينه‌تري در مورد آنچه بايد توليد و نگهداري كنند و نيز تعيين مکان مناسب و نوع حملونقل را با توجه به پيكره‌هاي زنجيره‌تامين، اتخاذ كنند.
اطلاعات به‌طورکلی چه به‌صورت عمودي، از لايه‌هاي بالادستي تا پايين‌دستي و چه به‌صورت افقي در داخل بنگاه‌ها حائز اهميت است. چگونگي تبادل و اشتراك اطلاعات جهت هماهنگ‌سازي رفتار اقتصادي لايه‌هاي بالادستي و پايين‌دستي و رفتار عملکردي داخلي بنگاه‌ها، يكي از چالش‌هاي اساسي است که مدیریت‌زنجیره‌تامین با آن روبرو است. زنجيره‌تامين در مقايسه با بنگاه‌هاي انفرادي، به‌عنوان يك بنگاه توسعه‌یافته و گسترده با توجه به جريان اطلاعات و به‌کارگیری آن، مشخصه‌ها و ويژگي‌هايي دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره‌شده است.
1.4 پوشش گسترده
اطلاعات در زنجيره‌تامين، تمامي ارتباطات بين تأمین‌کننده‌ها، توليد‌کنندگان و توزيعکنندگان و سپس خرده‌فروشان را پوشش ميدهد.
جريان اطلاعات شامل دو جريان متفاوت عرضه و تقاضا است. مسير اطلاعات تقاضا مانند سفارش‌ها مشتري، طرح‌ريزي توليد و تدارکات و … از سمت تقاضا به سمت تأمین است و باعث برپايي لجستيك ميشود. اطلاعات عرضه مانند ليست انبارها و موجودي‌ها و رکورد‌هاي اطلاعاتي موجود در انبار، جهت فروش و ليست تحويل و … مسيري هم‌جهت با جريان مواد از سمت تأمین به تقاضا را طي ميكند. اين در حالي است كه جريان اطلاعات در داخل بنگاه‌هاي تکي و انفرادي محدود به رکورد‌هاي صورتحساب‌ها و فاکتورهاي داخلي است.
4.2 کانال‌هاي دستيابي بيشتر
ازآنجاکه کسب‌و‌کارها در زنجيره‌تامين به‌صورت يك رابطه همکاري و مجتمع و يكپارچه مي‌باشند، اطلاعات زنجيره‌تامين مي‌بايست بر کانال‌هاي بسياري حکم‌فرما باشد. اطلاعات تقاضا نه‌تنها سمت مشتري، بلکه توزيعکنندگان و خرده‌فروشان را نيز شامل ميشود.
اطلاعات عرضه نيز از تأمین‌کنندگان مختلفي است. اين جريان‌هاي اطلاعاتي و اشتراك آن‌ها در بنگاه‌ها، از طريق سیستم‌های اطلاعاتي زنجيره‌تامين بر اساس استانداردهاي GS1، امکان‌پذیر است. درحالی‌که در بنگاه‌هاي انفرادي به‌این‌علت که ديگر رابطه همکاري با کسب‌و‌کارهاي لايه‌هاي بالادستي و پايين‌دستي را ندارند و متکي به مجموعه اطلاعات خود مي‌باشند.
4.3 اطلاعات باکیفیت بالا
به علت تخصصي بودن، کيفيت اطلاعات در زنجيره‌تامين بسيار اعلي‌تر از اطلاعات در يك بنگاه انفرادي است. براي مثال، توزيعکنندگان و خرده‌فروشان، هريك مي‌توانند به‌طور ويژه و اختصاصي مسئول جمع‌آوري اطلاعات مربوط به تقاضا و تأمین‌کنندگان نيز مسئول جمع‌آوري اطلاعات مربوط به عرضه باشند. توليد‌کنندگان کالا نيز جمع‌آوري اطلاعات مرتبط با کالا را بر عهده ميگيرند.
5. بررسي اثرات استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 بر زنجيره‌تامين
استفاده از استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، پتانسيل توسعه شرکاي زنجيره‌تامين، براي همکاري با يكديگر جهت تحويل کارآمدتر محصولات به مصرف‌کنندگان را دارد. اين استانداردها به شرکاي زنجيره‌تامين اجازه ميدهد تا عملکردي به‌عنوان يك موجوديت واحد داشته باشند و به‌طورکلی يكپارچگي بين اعضا زنجيره‌تامين را بهبود مي‌بخشد.
يكپارچگي، برنامه‌ريزي و هماهنگ‌سازي بين نهادهاي زنجيره‌تامين باهدف دستيابي به راه‌حل بهينه است. در ادامه اثرات اين استانداردها بر زنجیره تأمین از سه ديدگاه همکاري، توسعه استراتژي‌هاي کسب‌و‌کار و نهایتاً جمع‌بندي مطالعات انجام‌شده بررسي ميشود.
5.1 استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 و همکاري
اصطلاح مدیریت‌زنجیره‌تامین بيانگر وظيفه يكپارچه‌سازي واحدهاي سازماني در طول يك زنجيره‌تامين و هماهنگ‌سازي جريان‌هاي مواد، اطلاعات و مالي به‌منظور برآوردن تقاضاي مشتري و باهدف بهبود رقابت‌پذيري يك زنجيره‌تامين است. بنابراين يكپارچه‌سازي شبکه‌ها و هماهنگ‌سازي جريان‌هاي مواد، اطلاعات و مالي دو جز سازنده مدیریت‌زنجیره‌تامین است. بنابراين می‌توان گفت بناي مدیریت‌زنجیره‌تامین بر دو ستون يكپارچه‌سازي و هماهنگ‌سازي استوار است.
در بحث يكپارچه‌سازي، موضوعاتي از قبيل انتخاب شرکاي مناسب جهت همکاري، همکاري بين سازماني و درون سازمان و بحث رهبري جهت هم‌راستا شدن استراتژي‌هاي شرکاي تجاري بيان ميشود. در بحث هماهنگ‌سازي جريان‌هاي مختلف در زنجيره‌تامين، يكي از موضوعاتي است که بسيار حائز اهميت است.
بحث همکاري شامل دو مفهوم متمايز همکاري داخلي و خارجي است. همکاري داخلي يك فرآيند اشتراکي دوطرفه در دو يا چند بخش که داراي درك متقابل و چشم‌انداز مشترك، منابع مشترك و اهداف جمعي هستند، است. همکاري خارجي مشابه همکاري داخلي است با اين تفاوت که تمرکز آن به‌جای بخش، بر شرکت‌ها و بنگاه‌هاي مختلف در زنجيره است. بسياري از شرکت‌ها تصور مي‌كنند با به‌کارگیری فناوري اطلاعات، به‌طور خودکار هماهنگي نيز وجود دارد. درصورتی‌که همکاري نتيجه تعاملات انساني است که توسط فناوري اطلاعات پشتيباني ميشود. استفاده از استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، روابط همکاري در دو بعد داخلي و خارجي را ارتقاء ميدهد.
بحث همکاري در زنجيره‌تامين بسيار گسترده و وسيع است. يكي از مزايايي که از طريق همکاري در زنجيره‌تامين به‌واسطه استفاده از استانداردهاي GS1 و سيستم‌هاي اطلاعاتي در انتقال و تبادل اطلاعات حاصل ميشود، تأثیر آن براثر شلاق چرمي است. (به اين معني که تغييرات کوچک در تقاضاي محصول در لايه‌هاي پایین‌دستی زنجيره‌تامين و توسط مصرف‌کننده، نوسانات بزرگ‌تری در تقاضا در مسير خود به سمت لايه‌هاي بالادستي زنجيره، تبديل ميشود.)
شرکت‌ها با مواجه‌شدن با چنين اثري و اعمال واکنش در برابر آن، در ابتدا با کمبود محصول روبرو شده و به‌ناچار براي تأمین مجبور به افزايش سطح موجودي خود مي‌باشند. اين تغييرات نقشي را ايفا مي‌كنند که در بعضي از صنايع تحت عنوان” چرخه شکوفايي تا ورشکستي تجاري”مطرح است که البته در اينجا با مقياسي بزرگ‌تر به نام زنجيره‌تامين روبرو هستيم.
واضح است که هر چه از سمت مشتري به سمت انتهاي زنجيره (تأمین‌کنندگان اوليه) نزدیک‌تر شويم، اثرات تغييرات تقاضا بيشتر و بيشتر ميشود و با نوعي تحريف تقاضا مواجه مي‌شويم. درواقع همانند يك شلاق چرمي که با ضربه‌اي اندك به ابتداي آن مي‌توان نوساني با دامنه زياد در انتهاي آن ايجاد کرد.
اثر شلاق چرمي، نتايجي از قبيل افزايش ظرفيت توليدي کارخانه‌ها، افزايش سطوح موجودي انبار، افزايش نرخ کالاهاي معيوب، افزايش هزينه‌هاي حملونقل، افزايش هزينه‌هاي نيروي کار و از دست دادن مشتري را به همراه دارد. همکاري در زنجيره‌تامين به‌واسطه استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 که باعث تبادل و توزيع دقيق اطلاعات ميشود، باعث جلوگيري از پديد آمدن اثر شلاقي ميگردد.
از ديگر نتايج همکاري که به‌واسطه اين استانداردها در يك زنجيره‌تامين ايجاد ميشود، افزايش پاسخگويي است. زيرا تبادل و توزيع اطلاعات در زنجيره‌تامين موجب ترکيب دانش جديد و درك شرايط بازار ميشود.
2.5 استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 و تأثیر آن در توسعه استراتژی‌های کسب‌و‌کار در زنجيره‌تامين
اطلاعات يك نقش بهينه و پيشرو در تمام عمليات زنجيره‌تامين بر عهده دارد. استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، روش‌هايي را که سازمان‌ها از طريق مدیریت‌زنجیره‌تامین به مزيت رقابتي دست مي‌يابند را تغيير داده است و سازمان‌ها و شرکت‌هاي موفق هميشه از اين استانداردها، جهت توسعه استراتژي‌هاي کسب‌و‌کار خود بکار گرفته‌اند که تأثیر بسزايي نيز بر کل زنجيره‌تامين داشته است.
2.5.1 ايجاد روابط جديد با مشتريان جهت شناسايي هرچه بهتر نيازهاي مشتري و بازار
استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 به مديران در يك زنجيره‌تامين، کمک مي‌کند تا بتوانند روابط جديدي از طريق جريان اطلاعات و دانش با مشتريان و تأمین‌کنندگان خود شکل دهند که اين امر باعث ايجاد يك ارتباط اطلاعاتي يكپارچه و به هنگام در سراسر زنجيره‌تامين، از تأمین‌کننده تا مشتري ميشود.
2.5.2 توسعه و گسترش كارآمد کانال فروش و بازاريابي
سازمان‌ها مي‌توانند از طريق استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، يك کسب‌و‌کار مجازي راه‌اندازي و درنتیجه يك شبکه فروش مجازي نيز ايجاد كنند.
همچنين مي‌توانند با استفاده از شرکت‌هاي موجود در اينترنت، با توزيعکنندگان نيز همکاري كرده و بدين ترتيب با انتقال قوي و مؤثر اطلاعات، کانال‌هاي فروش خود را توسعه دهند.
5.2.3 تغيير ترکيب زنجيره‌تامين و دستيابي به وحدت جريان کالا و لجستيك
امروزه با کاربرد گسترده اينترنت، تمايل به‌کارگیری محصول و خدمات، روش جريان و گردش و کاربرد آن‌ها را تغيير داده است. به‌گونه‌ای که مرز بين محصول و خدمات بيشتر و بيشتر مبهم شده است. به‌عنوان‌مثال يكي از محصولاتي که شرکت 3C بفروش می‌رساند مودم است. توسعه فناوري اطلاعات کاملاً سبک فروش سنتي را تغيير داده است، بدين ترتيب که زماني كه مشتريان مودم مي‌خرند، به‌مجرد آنکه محصول ارتقا يابد مشتريان مي‌توانند آن را مستقیماً از طريق اينترنت خريداري كنند که در اين حال از زنجيره‌تامين سنتي فروش محصول، خلاصي مي‌يابند. درواقع با استفاده از استانداردهاي GS1 مرز بين محصول و خدمات مبهم شده و بي يك وحدت و پيوستگي رسيده است.
2.5.4 بازسازي زنجيره ارزش بين شرکت‌ها
بسياري از شرکت‌ها از ابزارهاي مدرن الکترونيكي جهت تبادل اطلاعات و رساندن خدمات به مشتريان استفاده کرده‌اند. همچنين از بسياري از منابع خارجي از طريق فعاليت برون‌سپاری استفاده نموده‌اند. بنابراين آن‌ها مي‌توانند فضاي پيشرفت خود را گسترش دهند و منابع محدود خود را در جهت تمرکز بر توانمندي‌هاي اساسي خود بکار گيرند. در اين حالت استفاده از استانداردهاي يكسان براي تبادل اطلاعات، بازسازي زنجيره ارزش بين شرکت‌ها را با شکوفا شدن تجارت الکترونيكي و لجستيك طرف سوم آغاز ميكند. توليد‌کنندگان و خرده‌فروش‌ها شروع به به‌کارگیری خدمات لجستيک طرف سوم كرده تا لجستيك را برون‌سپاری كنند. نهایتاً توليد‌کننده‌ها، خرده‌فروشان و ارائه‌دهندگان خدمات لجستيك طرف سوم، يك زنجيره ارزش جديد را خواهند ساخت. امروزه رقابت در بازار از رقابت بين شرکت‌ها به رقابت بين زنجيرههاي تأمین و از رقابت بين محصولات به رقابت بين خدمات تغيير کرده است. استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 مي‌تواند يك ابزار مهم جهت بالا بردن قدرت رقابتي شرکت‌ها و ارائه خدمات بهتر به مشتريان باشد.
3.5 استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 و تأثیر آن بر مدیریت‌زنجیره‌تامین
استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، يك پشتيباني مؤثر براي مدیریت‌زنجیره‌تامین ارائه كرده است. سؤالات زيادي در مورد چگونگي اثرگذاري اين استانداردها بر مدیریت‌زنجیره‌تامین و نيز چگونگي استفاده از آن در مدیریت‌زنجیره‌تامین مطرح است. اين موضوع را مي‌توان در سه مورد زير بيان نمود.
5.3.1 قوی سازی تبادل و انتقال اطلاعات
قوی سازی تبادل و انتقال اطلاعات مي‌تواند به‌طور مؤثری باعث بهبود مدیریت‌زنجیره‌تامین شود. زماني كه اعضاي يك زنجيره‌تامين فقط بر اساس اطلاعات اعضاي کناري، در سطح پايين‌تر خود تصميم‌گيري ميكند، سيستم دچار پديده‌اي تحت عنوان بزرگنمايي تقاضا ميشود. علت همچنین رويدادي، نامعقول بودن تمامي اعضاي زنجيره نيست بلکه علت آن تصميم‌گيري معقول و طبيعي در شرايطي است که اطلاعات واضح و دقيق نيستند. چنين اتفاقي تأثیر منفي بر تمام اعضاي زنجيره‌تامين خواهد داشت. براي جلوگيري از چنين رويدادي استفاده از استانداردها جهت به اشتراك‌گذاري و انتقال دقيق اطلاعات و نيز کوتاه نمودن زمان تأخیر، يك راهبرد مهم و اساسي است.
5.3.2 کمک به ايجاد مدل کامل و جامع تقاضاي مشتريان
مصرف‌کننده نهايي يك جز مهم از زنجيره‌تامين است. يكي از ابزارهاي مهم جهت ارزيابي مدیریت‌زنجیره‌تامین، وضعيت پاسخگويي به تقاضاي مشتريان است. درك هر چه‌بهتر تقاضاي مشتريان در يك زنجيره‌تامين بسيار ضروري و مهم است. بنابراين پيش‌بيني تقاضا، در مسائل کنترل موجودي در زنجيره‌تامين، انتخاب مدل‌هاي متفاوت بر اساس شرايط و موقعيت‌هاي مختلف و ايجاد يك مدل تقاضاي مطلوب بسيار ضروري است. استفاده از استانداردهاي تبادل اطلاعات و در کنار آن استفاده از سيستم‌هاي اطلاعاتي و نيز سيستم‌هاي اطلاعاتي بين سازماني مي‌تواند به ايجاد يك مدل جامع و کارآمد تقاضا کمک كند.
5.3.3 افزايش سرعت در زنجيره‌تامين
يكي از مهم‌ترین اهداف زنجيره‌تامين، ارائه محصول درست، به ميزان درست، باکیفیت مطلوب، در زمان و مکان مناسب است.
استانداردهاي تبادل اطلاعات و سيستم‌هاي اطلاعاتي در راستاي رسيدن به اين هدف، به‌منظور بهبود هرچه بيشتر عملکرد زنجيره‌تامين، گام برمی‌دارد.
6. کاربردهاي استانداردهاي تبادل اطلاعات در مدیریت‌زنجیره‌تامین
ايجاد و به‌کارگیری سيستم‌هاي يكپارچه اطلاعاتي نيازمند استانداردهاي مشخص است. اين استانداردها مي‌تواند عمليات داخلي شرکت‌ها و نيز همکاري بين آن‌ها را در زنجيره‌تامين پشتيباني كند. سيستم‌هاي پشتيباني شده توسط اين استانداردها در حوزه‌هاي اصلي مدیریت‌زنجیره‌تامین کاربرد دارند. حوزه‌های اصلي مدیریت‌زنجیره‌تامین شامل طراحي محصولات و خدمات، توليد، بازاريابي و فروش، ارائه خدمات به مشتري و لجستيك است. درواقع استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 براي مدیریت‌زنجیره‌تامین، سيستم يكپارچه اطلاعاتي بين تمامي اعضاي زنجيره‌تامين است.
استانداردهاي فناوري‌هاي اطلاعات، جهت پشتيباني از زنجيره‌تامين را می‌توان در دو سطح مختلف طبقه‌بندی نمود.
6.1 سطح اول
در سطح اول به تکنولوژي‌هاي کدهاي شناسايي، شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها (AIDC)، تبادل الكترونيكي دادهها (EDI)، XML و اينترنت نگاهي خواهيم انداخت.
6.1.1 فناوري کدهاي شناسايي
رمزگذاري يكتاي اطلاعات‌پایه و اساس تبادل و اشتراك دادهها در بين شرکاي زنجيره‌تامين است و بدون آن، فرآيند تعيين
هويت و شناسايي خودکار و نيز تبادل الكترونيكي دادهها فراهم نمي‌شود. با اعمال يك استاندارد رمزگذاري اطلاعات به سيستم‌هاي مدیریت‌زنجیره‌تامین، جمع‌آوري خودکار اطلاعات در فعاليت‌هاي زنجيره‌تامين و تبادل دادهها و اشتراك منابع بين سيستم‌ها مي‌توانند باعث ارتقا و بهبود عملکرد زنجيره‌تامين گردند.
6.1.2 فناوري شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها (AIDC)
شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها (AIDC)، به‌عنوان يك تکنولوژي مطلوب و ایده آل جهت سروکار داشتن با اطلاعات لجستيك در فرآيندهاي مرتبط با مدیریت‌زنجیره‌تامین است. شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها، سرعت‌بالا و دقت در به‌کارگیری دادهها و کنترل به هنگام در حلقه‌هاي زنجيره‌تامين را، ايجاد ميكند. در حال حاضر تکنولوژي بارکد و تکنولوژي شناسايي با امواج راديويي (RFID) از معمول‌ترين تکنولوژي‌هاي شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها بشمار مي‌روند.
تکنولوژي‌هاي ويرايش رمز، طرح‌ريزي تبديل رمز به شکل و تشخيص سريع همگي از تکنولوژي‌هاي لازم و بکار گرفته‌شده در فناوري بارکد بشمار مي‌رود. بارکد جايگزين ورود دادهها از طريق صفحه‌کلید است و باعث بهبود دقت جمع‌آوري دادهها ميشود. در زنجيره‌تامين باوجود سرعت‌بالا و حجم گسترده جريان مواد، مشکلات گلوگاهي ورود و جمع‌آوري اطلاعات توسط تکنولوژي بارکد رفع ميشود.
تگ‌هاي RFID شامل يك تراشه کوچک و آنتن است. RFID اين قابليت را دارد که تمامي اعضاي زنجيره‌تامين شامل تولیدکننده‌ها، مراکز توزيع و خرده‌فروش‌ها را قادر مي‌سازد تا به‌طور آني به اطلاعات يك محصول خاص دسترسي پيدا کنند. کاربرد RFID در شناسايي یک‌باره صدها و هزاران کالا، به صنايع اين فرصت را ميدهد که کالاي خود را از توليد‌کننده تا انبار کالا و پس از خروج از انبار تا رسيدن به دست مشتري کنترل كند. اين موضوع خود مي‌تواند با کاهش اثر شلاق چرمي، باعث يكپارچگي زنجيره‌تامين شود.
از ديگر کاربردهاي RFID مي‌توان به کنترل ورود و خروج وسايط نقليه، انبارداري و مديريت کالا، امور خرده‌فروشي و تهيه گزارش‌‌هاي مختلف از قبيل گزارش کنترل گارانتي، گزارش مدت‌زمان باقيمانده از گارانتي کالا‌ها، ارزش بيمه‌ي کالا، استهلاك، موجودي فعلي و … اشاره نمود.
6.1.3 تبادل الكترونيكي دادهها (EDI)
فناوري تبادل الكترونيكي دادهها، يك روش انتقال و تبادل داده بين بنگاه‌هاي مختلف جهت بهبود کار آیی فعاليت‌هاي کسب‌و‌کار بر اساس دادههاي استاندارد از طريق شبکه‌هاي کامپيوتري است. تبادل الکترونيكي دادهها، يك تکنولوژي ضروري در زمینه بازپرسازي به‌ویژه در متد‌هاي پاسخگويي سريع (QR)، پاسخگويي کارآمد مصرف‌کننده (ECR)، است. درواقع EDI عبارت است از تبادل الکترونيكي اسناد تجاري از قبيل سفارش خريد، فاکتور و … بين شرکت‌ها بر اساس استانداردها و با فرمت مشخص که بر پايه اين استانداردها بناشده است. استفاده از EDI، جهت تبادل اطلاعات علاوه بر اينکه موجب انتقال اطلاعات با صحت و دقت بيشتري ميشود، همچنين فرآيند تبديل اطلاعات را به‌منظور انتقال اطلاعات، بين اعضا را حذف ميكند. تبادل الکترونيكي دادهها علاوه بر اينکه کنترل کاملي بر تبادل اطلاعات دارد باعث ميشود که فرآيندهاي داخلي شرکت‌ها بانظم بیشتري دنبال شوند.
پروژه زنجيره‌تامين Akros که به‌منظور توسعه بازار و افزايش سهم بازار در صنايع شيميايي و دستگاه‌هاي تزريق پلاستيك در آمريكاي جنوبي ايجاد شد، ازجمله زنجيره‌هايي است که از EDI سنتي و VAN، جهت ارتباط بين خود و تأمین‌کنندگان از یک‌سو و ارتباط با توزیع‌کنندگان و مشتريان از سوي ديگر استفاده کرده است.
6.1.4 فناوري XML
اين تکنولوژي امکان ايجاد يك ساختار معني‌دار و مفهومي از اطلاعات و خدمات را که بشر و کامپيوتر توانايي درك آن رادارند، فراهم مي‌سازد. اين تکنولوژي يك راه‌حل بسيار ساده را جهت انتقال اطلاعات بين توليد‌کنندگان، مصرف‌کننده‌ها، نمايندگي‌هاي فروش، توزيع و تأمین‌کنندگان فراهم مي‌آورد. EDI و XML در آينده نزديك در سيستم‌هاي هيبريدي ادغام‌شده تا بتوانند نياز شركت‌ها را در زنجيره تأمین برآورده سازند. XML/EDI در مقايسه با EDI سنتي، علاوه بر اينکه از ديدگاه پياده‌سازي بسيار ساده است، ازنظر هزينه نيز براي شرکت‌هاي کوچک و متوسط مقرون به‌صرفه‌تر خواهد بود.
6.1.5 فناوري اينترنت
توسعه فناوري‌هاي اينترنتي يك ابزار ارزان، سريع و نسبتاً مطمئن براي اعضاء زنجيره‌تامين جهت اشتراك و تبادل اطلاعات ارائه مي‌کند. اينترنت و اينترانت، امكان تبادل اطلاعات با هزينه پايين‌تر و به‌موقع و راحت را براي تمامي اعضاء زنجيره فراهم ميكند که اين خود باعث بهبود کار آیی عملکرد زنجيره ميشود. در ضمن با توسعه و بلوغ فناوري اينترنت بي‌سيم، اعضاي زنجيره‌تامين ديگر محدود به فضاي تجاري خود نيستند.
6.2 سطح دوم
در سطح دوم، نگاهي خواهيم انداخت به سيستم‌هاي اطلاعاتي و نرم‌افزارهای کاربردي متنوعي که جهت پشتيباني از توليد و دیگر زمینه‌های مديريتي بر پايه زیرساخت‌های فناوري اطلاعات طراحی‌شده‌اند. واضح است زماني که سيستم‌هاي اطلاعاتي به‌طور يكپارچه استفاده و کاربردي شوند، تنها به‌عنوان يك راه‌حل فني مدنظر نمي‌باشند، بلکه به‌عنوان جزئي از تفکرات مديريتي بايد در نظر گرفته شوند.
6.2.1 سيستم نقطه فروش (POS)
سيستم نقطه فروش، شکل پيشرفته صندوق پول‌شمار در نيمه اول قرن بيستم است. اين سيستم در خريد مستقيم کالا، اطلاعات را بازيابي ميكند و سپس از طريق شبکه‌های ارتباطي و سيستم‌هاي کامپيوتري، اين اطلاعات، به منبع معتبر جهت تحليل و ارزيابي براي بالا بردن کار آیی عملياتي پردازش‌ها ارسال ميشود. درواقع ترکيبي از نرم‌افزار و سخت‌افزار است که اطلاعات مربوط به خريد مشتريان را ذخيره مي‌کند و امکان پرداخت را فراهم مي‌سازد و در ضمن سطوح موجودي را كنترل ميكند.
6.2.2 سيستم سفارش خودکار الکترونيكي (EOS)
سيستم سفارش خودکار الکترونيكي دربرگیرنده شبکه‌های ارتباطي VAN و يا Internet و تجهيزات پايانه‌اي آنلاين جهت انجام سفارش‌ها و تبادل اطلاعات سفارش است. در مقايسه با روش‌های سنتي در اين زمينه، سيستم EOS مي‌تواند مدت‌زمان دريافت سفارش تا ارسال آن را کاهش دهد و همچنين کارایی مديريت موجودي را بهبود بخشد. توليد‌کنندگان، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان از طريق تحليل اطلاعات سفارش، مي‌توانند در مورد کالا‌هايي که فروش بيشتري نسبت به ديگر کالا‌ها دارند به داوري بپردازند که اين به تعديل طرح‌های توليد و فروش و بازاريابي کمک مي‌کند.
6.2.3 سيستم‌هاي CAM /CAE/CAPP/CAE/CAD
اين سيستم‌ها اساساً براي طراحي محصولات و توليد آن‌ها استفاده ميشود. با توسعه مديريت دادههاي محصول (PDM) جهت ايجاد يكپارچگي اطلاعات بين CAM،CAE، CAPP و CAD و نيز تبادل صحيح و سريع دادهها بين شرکت‌هاي يك زنجيره‌تامين، چرخه توسعه محصول سریع‌تر شده و هزينه نيز کاهش مي‌يابد.
6.2.4 تجارت الکترونيك E-Commerce
تجارت الکترونيكي شامل تبادل الكترونيكي دادهها (EDI)، ابزارهاي الکترونيكي پرداخت، سیستم‌های الکترونيكي سفارش، پست الکترونيكي، اينترنت، سيستم خبرنامه و اطلاعيه‌هاي الکترونيكي و… است. در بحث مدیریت‌زنجیره‌تامین تجارت الکترونيك به‌طورکلی به دو نوع بين بنگاهي (B2B) و بنگاه مصرف‌كننده (B2C) تقسيم ميشود.
7. نتيجه‌گيري
امروزه تبادل و به اشتراك‌گذاري اطلاعات در يك زنجيره‌تامين يك عامل مهم جهت تصميم‌گيري مطلوب و بهينه براي توسعه و بقا است و سه هدف هماهنگي و پيش‌بيني و برنامه‌ريزي را در برمی‌گیرد.
با توجه به اهميت جريان اطلاعات و نقش آن در زنجيره‌تامين مي‌توان گفت که زنجيره‌تامين در مقايسه با بنگاه‌هاي انفرادي سه ويژگي خاص دارند که عبارت‌اند از پوشش بيشتر، کانال‌هاي دسترسي بيشتر و کيفيت مطلوب اطلاعات…استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1، تبادل و انتقال اطلاعات را بهبود می‌بخشد و به‌طور مؤثری باعث بهبود کارایی زنجيره‌تامين ميشود.
روابط همکاري در دو بعد داخلي و خارجي را ارتقا ميدهد. استانداردهاي تبادل اطلاعات GS1 از پديد آمدن اثر شلاق چرمي نيز جلوگيري ميكند. از اثرات ديگر اين استاندارد در مدیریت‌زنجیره‌تامین می‌توان افزايش پاسخگويي، ايجاد ارتباط جديد با مشتريان جهت شناسايي نيازهاي آن‌ها، توسعه کانال‌هاي فروش، بهبود کارايي عملکرد زنجيره و بهبود موقعيت رقابتي را نام برد.
کاربردهاي ديگر اين استانداردها، در مدیریت‌زنجیره‌تامین دربرگيرنده تکنولوژي‌هايي از قبيل کدهاي شناسايي، شناسايي خودکار و جمع‌آوري دادهها مانند RFID و باركد، تبادل الکترونيكي دادهها، فناوري XML و اينترنت است.
با توجه به اهميت اطلاعات در زنجيره‌تامين، مي‌توان نتيجه گرفت که علت بسياري از نا‌کارآمدي‌هاي موجود در زنجيره‌تامين، عدم دقت و صحت اطلاعات و کفايت سيستم‌هاي اطلاعاتي که تهيه و پردازش اطلاعات را بر عهده‌دارند، است. زنجيره‌تامين چيزي جز مجموعه‌اي از چندين شرکت که جهت فراهم آوردن يك خدمت يا محصول گرد هم آمده‌اند نيست و اين مجموعه، جهت انجام فعاليت هاي خود، نيازمند ارتباط اطلاعاتي است و هر چند ارتباط بين شرکت‌ها مساله تازه‌اي نيست، اما ايجاد اين ارتباط از يك استاندارد مشترك و شناخته شده در بين شركاي تجاري براي تبادل اطلاعات، موضوعي حياتي است و استفاده از اين استانداردها مي‌تواند منجر به بهبود کارآيي کل زنجيره شود.
صاحب امتياز