RFID و کاربرد آن در علم پزشکی

  لزوم ایجاد سامانه ای جهانی برای شناسایی

RFID و کاربرد آن در علم پزشکی

ماهنامه شماره7(اسفندماه 1394)

چكيده

با پیشرفت علم و گسترش صنایع و تکنولوژی، امروزه ارتباط بین سیستم‌ها و قسمت‌های مختلف بیشتر شده است. یکی از مهم‌ترین این تکنولوژی‌ها RFID یا سیستم شناسایی از طریق امواج رادیویی است. در مورد RFID بحث‌های مهمی مطرح بوده است که یکی از مهم‌ترین آنها مدیریت حلقه‌ی تأمین (Supply Chain) است که به شرکت‌های تولیدکننده و توزیع‌کننده اين امکان را می‌دهد تا یکی از پرخطاترین فرآیندهای سازمانی خود را بهینه‌سازی و اتوماسیون كنند. همچنین اين تكنولوژي مسبب حرکتی جدید در زنجیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی است و از آنجا که جمع‌آوری اطلاعات بهداشتی، درمانی و پزشکی کاری بس پیچیده و پر هزینه خواهد بود، با این وجود در صورت موفق شدن و جمع‌آوری این اطلاعات در بانک‌های اطلاعاتی امکان تبادل این اطلاعات بین بیماران و پزشکان در هر نقطه طبق قوانین حاکم بر سیستم‌های بهداشتی و درمانی امکان‌پذیر خواهد بود. استفاده از تکنولوژی جدید RFID و تگ‌های مخصوص تهیه شده در این زمینه می‌تواند یک سیستم همکاری و هماهنگی بهداشتی در جهان ایجاد كند. RFID و Wireless ابتکاری جدید در جهت شناسایی بیمار، اشیا و دارایی‌ها هستند. این ابتکار جدید طراحي، راه حل‌های ویژه برای یکپارچه کردن سیستم اطلاعات بیمارستان‌ها است.1- مقدمه
در هر جامعه‌ای امنیت و سلامت جان انسان‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است؛ پایین بودن ضریب اطمینان از سلامت انسان‌ها باعث ضررهای اقتصادی و مالی افزایش مشکلات فرهنگی و کاهش بهداشت روانی جامعه می‌شود. می‌توان با ایجاد یک ذخیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی یا به عبارتی Collaborative medical Services که از سه قسمت عمده نیازسنجی و کسب اطلاعات افراد بیماران و سیستم‌های شناسایی از طریق امواج رادیویی یا RFID و نهایت ارتباط با مراکز بهداشتی و درمانی به ارائه راهکاری سازمان یافته دست یافت.

2- پیشینه RFID

پیشینه RFID به نیمه دوم دهه 1340 میلادی و ارتش آلمان برمی‌گردد. ارتش آلمان در شناسایی هواپیماهای خودی از هواپیماهای غیر خودی، به خصوص در شب که دید چشمی نیز محدود است، از این فناوری استفاده می‌کرد. در سال 1964، لئون تره‌مین یک وسیله مخابره صوتی جاسوسی برای شوروی سابق اختراع کرد. این وسیله مخابره امواج رادیویی بین دو وسیله را ممکن می‌ساخت. این فناوری را پدر فناوری RFID می‌دانند. نقطه عطف در تاریخچه فناوری RFID مقاله‌ای بود که هری استوک‌من در اکتبر 1948 منتشر کرد. این مقاله اهمیت کاربرد امواج رادیویی را بیشتر از پیش روشن ساخت و پیشرفت در آینده را منوط به استفاده از این فناوری دانست.
نصب این فناوری روی موجودات زنده برای اولین بار به صورت آزمایشی در حیوانات به کار رفت. سپس در سال 1998 یک پروفسور بریتانیایی آن را روی انسان آزمایش کرد که موفقیت‌آمیز بود.
در جولای سال 2004، استفاده از سیستم RFID برای شناسایی بیماران در بیمارستان و یا دسترسی بعضی از کارکنان، به پرونده بیماران مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای جلوگیری از جابه‌جا شدن لوله‌های آزمایش در کلینیک‌ها از سیستم‌های RFID استفاده شد. در اکتبر سال 2004 اولین تراشه RFID که برای کاشت تهیه شده بود، به وسیله سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شد.

3- RFID چيست؟

RFID مخفف عبارت Radio Frequency Identification و به مفهوم «شناسايي از طريق فرکانس راديويي» است. از اين فناوري در شناسايي خودكار کالاها، حيوانات، انسان‌ها و غيره استفاده مي‌شود. شيوه به‌كارگيري آن نيز به زبان ساده نصب تراشه‌اي كوچك روي اين اشياست كه فركانس راديويي اختصاصي خود را دارند و تنها با دريافت اين فركانس توسط دستگاه گيرنده و تطبيق آن در بانك اطلاعاتي شيء شناسايي شده و يا شيء مورد نظر رديابي مي‌شود.
RFID را مي‌توان نسل تكامل يافته باركد دانست، زيرا از باركد نيز براي همين نوع شناسايي استفاده مي‌شود و البته اين فناوري هنوز نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. باركد رديفي متشكل از خطوطی عمودي به ظاهر نازك و كلفت است كه معرف عددي چند رقمي با توجه به نوع بارکد بوده و در سراسر جهان به طور انحصاري نمايانگر کالايي خاص است. باركد توسط دستگاه اسکنر بارکد خوانده شده و بدين ترتيب نوع كالا توسط سيستم بدون نياز به انسان شناسايي مي‌شود. اين فرايند از خطاهاي ورود دستي اطلاعات توسط کاربر نيز مي‌كاهد. اما باركد كاستي‌هايي نيز دارد. به طور مثال، در سيستم باركد فقط کد شناسايي وارد مي‌شود و اطلاعات ديگري راجع به کالا نمي‌توان در آن جاي داد. از ديگر موارد ضعف بارکد اين که اسکنر فقط زماني قادر به خواندن صحيح آن است که دقیقاً در ديد مستقيم اسکنر قرار گرفته باشد و اگر شما بخواهيد آمار کالاهاي زيادي را مثلاً در يك انبار يا فروشگاهي بزرگ ثبت کنيد، حتماً بايد تک‌تک کالاها را روبه‌روي اسکنر بگيريد تا کد آنها اسكن شود كه كاري است بس دشوار، خسته کننده و زمان‌بر.
در RFID از تراشه‌اي به نام TAG يا همان برچسب استفاده مي‌شود، اين قطعه در واقع يک فرستنده راديويي است که از يک ميکروچيپ، يک آنتن و يک برد الکترونيکي تشکيل شده است. در اين TAG مي‌توان اطلاعاتي راجع به کالا، حيوان يا انساني که TAG روي آن نصب مي‌شود، قرار داد. اين اطلاعات مي‌تواند، اطلاعاتي ساده مثل اسم و آدرس صاحب يک حيوان و يا اطلاعات پيچيده‌اي نظير چگونگي مونتاژ يک خودرو باشد. اين اطلاعات از طريق امواج راديويي منتشر و توسط آنتن گيرنده RFID دريافت و وارد سيستم مي‌شود. حال اگر در همان فروشگاه بزرگ تعداد زيادي کالا خريداري کرده باشيد، با نزديک شدن سبد کالا به صندوق که محل نصب آنتن گيرنده RFID است، تمام کالاهاي خريداري شده به طور خودكار توسط صندوق شناسايي مي‌شود و با رسيدن شما به صندوق، فاكتور كالاها نيز آماده جهت پرداخت است. با اين كار ضمن صرفه‌جويي در زمان، از ازدحام در محل صندوق فروشگاه‌ها نيز جلوگيري مي‌شود. تمام اين موارد دست به دست هم داده و كم‌كم واژه احترام به مشتري را از حالت حرف به اجرا نزديك مي‌كند.
البته اين نمونه‌اي ساده از خدمات اين فناوري بود كه فقط براي روشن شدن قضيه گفته شد. پاسگاه‌هاي مرزهاي زميني آمريكا به اين فناوري مجهز شده‌اند و كارت شناسايي شهروندان آمريكايي نيز به طور متقابل مجهز به RFID شده‌ و ساده‌ترين تصوري كه از اين تعامل مي‌توان داشت، اين است كه با نزديك شدن شهروندان به مرز هنگام خروج يا ورود به كشور، كليه كار شناسايي و انجام امور گمركي آنها نيز انجام شده و اين افراد بدون هيچ توقفي به راحتي از مرز عبور مي‌كنند، البته اگر ورود يا خروج آنها از نظر دولت مانعي نداشته باشد!
در حالتي ديگر مي‌توان شركتي بزرگ را در نظر گرفت كه كليه كاركنان آن به RFID مجهز بوده و ضمن انجام خودكار ورود و خروج اشخاص، محل دقيق اين افراد نيز در طبقات و واحدهاي مختلف به سرعت و به راحتی قابل شناسايي است. شيوه كار نيز بدين ترتيب است كه با نصب آنتن‌هاي گيرنده RFID در نقاط مختلف شركت، به راحتي با يك جست‌وجوي ساده مي‌توان از روي آنتن دريافت‌كننده امواج شخص، محل وي را نيز تشخيص داد. همين كار را نيز مي‌توان براي شناسايي و كنترل ورود و خروج وسايط نقليه شركت انجام داد.
کنترل ترافيک شهرهاي بزرگ، کنترل ورود و خروج خودروها در پارکينگ‌ها و بزرگراه‌ها، کنترل موجودي انبارهاي بزرگ، استفاده در قفل ضد سرقت خودروها و غيره،‌ همه و همه تنها مي‌تواند مواردي از هزاران مورد كاربري RFID باشد.
كيفيت کارايي و نحوه عملکرد RFID به عوامل مختلفي از قبيل کيفيت ساخت، نوع پروتکل به کار گرفته شده، طراحي نوع آنتن، كيفيت واحد بسته‌بندي کالا (در صورت استفاده از RFID براي شناسايي آن کالا) وابسته است.

4- ساختار RFID

به طور کلی RFID از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:
• A Scanning antenna tag:  برای برقراری ارتباط و ارسال امواج رادیویی
• A Transceiver with a decoder:  برای تفسیر داده‌ها
• A Transponder the RFID tag:  برای ذخیره‌سازی اطلاعات لازم در آن که خود از دو قسمت تشکیل شده:
1- آنتن
2- تراشه

5- نحوه انجام عملیات

در ابتدا آنتن امواج رادیویی را در محدوده فرکانس مشخصی منتشر می‌کند که این امواج رادیویی دو عمل اصلی انجام میدهند:
1) وسیلهای برای ارتباط با RFID Tag (transponder) است.
2) در برخی tag ها انرژی مورد نیاز برای برقراری ارتباط را فراهم میکند.
وقتی که یک tag در میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده در اطراف reader قرار می‌گیرد، سیگنالهای فعال‌کننده که توسط آنتن فرستاده شدهاند، روی آن اثر گذاشته و این تراشه اطلاعات موجود در tag را در اختیار آنتن قرار می‌دهد. نقش transceiver در این عملیات کنترل خطوط ارتباطی و داده‌ها است. اطلاعات خوانده شده توسط reader به server محلی موجود انتقال مییابد و این اطلاعات پردازش شده و در تشکیلات داخلی یک سازمان برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
تفاوت تراشه‌هاي فعال و غيرفعال به طور عمده در رابطه با اطلاعات ذخيره شده در آنها است. در تگ‌هاي غيرفعال يک بار داده‌ها شارژ مي‌شود و بعد از آن فقط قابل خواندن هستند. ولي تگ‌هاي فعال و نيمه‌فعال مانند CD‌هايي هستند که هم مي‌شود روي آنها نوشت و هم خواند.
سازمان نظارت بر مواد غذايي و دارويي آمريکا تاکنون فقط برچسب‌هاي «غيرفعال» را براي کاشتن در بدن انسان تاييد کرده است. اين برچسب‌ها پس از قرار دادن در بدن قابل تغيير نيست و محدوده انتقال و ظرفيت محدودي دارد. اين دستگاه‌ها فقط مي‌تواند يک رمز شناسايي منحصر به فرد داشته باشد تا از حريم خصوصي افراد محافظت کند.

6- انواع RFID از نظر محدوده فرکانس

فرکانس کاری RFID در محدوده های زیر است:

•  فرکانس پایین (LF): Low Frequency ← فرکانس بین 120 تا 134 کیلو هرتز
•  فرکانس بالا (HF): High Frequency ← فرکانس 13.56 مگاهرتز
•  فرکانس بسیار بالا (UHF): Ultra High Frequency ← فرکانس بین 902 تا 915 مگا هرتز

7- انواع Tag های RFID

1- tag های Passive: این نوع tag ها هیچ منبع تولید انرژی درونی ندارند و انرژی خود را از طریق سیگنالهای RF که توسط دستگاه Reader ارسال و توسط آنتن موجود در tag دریافت میشود، تأمین میکنند.
2- tag های Semi-passive: بسیار شبیه tag های Passive است؛ با این تفاوت که باتری کوچکی در آنها وجود دارد و انرژی لازم برای فعال شدن مدار داخل آنها را فراهم میسازد.
3- tag های Active: این tag ها دارای یک منبع انرژی داخلی میباشند که توانایی انتقال اطلاعات در فواصل دورتر را فراهم میکند.
این سه نوع tag از جهات دیگری چون سایز، دامنه پاسخ‌گویی، سرعت پاسخگویی با هم تفاوت‌هایی دارند.

8- مزایای به‌کارگیری RFID

هم کدخوان‌ها و هم تگ‌ها می‌توانند دارای اندازه و شکل مختلفی باشند. با توجه به اندازه کوچک تگ‌ها و آزادی عمل جهت حرکت آنها، سازمان‌ها و مؤسساتی که علاقه‌مند به استفاده از این فناوری هستند از انعطاف بالايی در این رابطه برخوردار خواهند بود.
برخی ديگر از مزایای به‌کارگیری فناوری RFID عبارتند از:

•  تگ‌ها می‌توانند مخفی باشند و یا در اکثر مواد جاسازی شوند.
•  با توجه به این که تگ‌ها در ابعاد و اشکال مختلف ارائه می‌شوند، کاربران می‌توانند با توجه به نیاز خود یکی از آنان را انتخاب نمایند.
•  جهت خواندن کد لازم نيست که تگ در معرض ديد مستقیم کدخوان قرار بگیرد.
•  با توجه به ماهيت تگ‌ها (عدم نیاز به تماس مستقیم)، استهلاک و فرسودگی وجود نخواهد داشت.
•  امکان دست‌کاری کدهای سریال ذخيره شده در تگ‌ها وجود نخواهد داشت.
•  کنترل موجودی
•  کنترل دستيابی
•  تحليل آزمايشگاهی
•  کنترل تعداد دور: به عنوان نمونه، ثبت اتوماتیک تعداد دفعاتی که يک دونده می‌بایست طی نماید.
•  ثبت زمان و مکان تردد: به عنوان نمونه، ثبت اتوماتيک زمان و مکان گشت زنی برای برخی مشاغل خاص
•  شناسايی خودرو
•  امنيت ساختمان‌ها
•  رديابی دارایی‌ها
•  کنترل ترافيک، رديابی رانندگان متخلف و ثبت اتوماتیک تخلفات
•  سیستم‌های حمل و نقل

9- RFID و کد ميله‌ای

RFID و کد ميله‌ای دو فناوری مختلف با کاربردهای متفاوت هستند. علی رغم این که ممکن است وظايف این دو فناوری در برخی حوزه‌ها نقاط مشترکی داشته باشد، وجود برخی تفاوت‌ها نیز به اثبات رسیده است:

•  نوع فناوری استفاده شده جهت خواندن کدها: يکی از مهم‌ترین تفاوت‌های کد میله‌ای و RFID، تبعيت کدهای ميله‌ای از فناوری موسوم به ” خط دید ” است. این بدان معنی است که یک دستگاه اسکنر لازم است کد ميله‌ای را ببيند تا بتواند آن را بخواند. بنابراین لازم است برای خواندن یک کد ميله‌ای، کد مورد نظر در ديد اسکنر قرار بگيرد.
•  در مقابل، شناسايی مبتنی بر فرکانس راديويی به “خط ديد” نیاز ندارد. تا زمانی که تگ‌های RFID در محدوده قابل قبول کد خوان باشند، امکان خواندن آنان وجود خواهد داشت.
•  عدم امکان پويش کد شناسایی در صورت بروز مشکل برای برچسب حاوی کد ميله‌ای: در صورتی که برچسب حاوی کد میله‌ای خراب، کثيف و يا پاره گردد، امکان پويش کد ميله‌ای وجود نخواهد داشت. این وضعيت در رابطه با تگ‌های RFID صدق نخواهد کرد.
•  فقدان اطلاعات تکميلی: کدهای ميله‌ای استاندارد صرفاً قادر به شناسايی محصول و توليدکننده آن هستند و منحصربه‌فرد بودن کالا را تضمین نمی‌نمایند. به عنوان نمونه کد ميله‌ای که بر روی یک ظرف شیر وجود دارد همانند سایر کدهای موجود بر روی سایر محصولات مشابه همان توليدکننده است. این کار، شناسايی محصولی را که تاریخ مصرف آن به اتمام رسيده است را غيرممکن می‌سازد.
•  ماهيت خواندن کدها: امکان خواندن تعداد بسيار زيادی از تگ‌های RFID در یک زمان و به طور اتوماتیک وجود دارد. این در حالی است که کدهای ميله‌ای می‌بایست به طور دستی و يکی پس از ديگری پويش گردند.
•  استفاده آسان و قابليت اعتماد: در سیستم‌های مبتنی بر فناوری RFID، امکان خواندن تگ‌ها از مسافت بيشتری وجود دارد. همچنين درصد بروز خطا در زمان خواندن کد کمتر از کدهای ميله‌ای است.
  10- RFID در صنعت مراقبت سلامت
  ميزان بالاي خطاي پزشکي صنعت مراقبت سلامت را نيازمند به‌کارگیری فناوري عملكردي و نوآورانه‌اي به منظور بهبود سيستم فعلي نموده تا از اين طريق امکان ارتقاء کارايي و اثربخشي عملياتي فراهم شود. نهايتاً آن که خدمات مراقبت سلامت نيازمند بهبود بوده و درستي و صحت داده‌هاي مربوطه نيز بايد تضمين گردد.
  اغلب سازمان‌های ارائه دهنده مراقبت سلامت با مشكلات مربوط به شناسايي بيمار مواجه‌اند. از اين رو فناوري RFID از جمله ابزارهايي است که در صنعت مراقبت سلامت مورد توجه خاص قرار گرفته و استفاده از اين فناوري به منظور بهبود کارايي و اثربخشي خود به نحو فزاينده‌اي آغاز شده است.

11- کاربرد RFID در حل مسایل پزشکی، درمانی و دارویی

RFID به یکی کردن مردم با ابزارهای هوشمندی مانند کامپیوتر در زنجیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند. قدرت RFID در این است که به ما عملکردهای خودکار بیشتری داده و فعالیت‌های مختلف تجاری در استراتژی‌های پشتیبانی را بهبود می‌بخشد.
پیگیری از انبار داروها تا دست بیماران توسط RFID یک پتانسیل شگرف و عجیب را برای پیشرفت سرمایه بصری ارائه می‌دهد و ایمنی، امنیت و بازده عملیاتی بیشتری را برای سازمان‌ها و نهادهای مراقبت‌های بهداشتی میسر می‌سازد.
توان نجات بخشیدن با کیفیت بالا و با هزینه کمتر، مادامی که این امکانات در رقابت اقتصادی جهان همراه باشد می‌تواند معنی داشته باشد:
آنچه که در بحث استفاده از RFID بیش از هر قسمت دیگر در بخش بهداشتی مورد نظر است تگ‌های مرتبط با پزشکی است. سایر موارد مطرح شده در بخش روش کار در کاربردهای بهداشتی، درمانی و دارویی همچنان مورد نیاز بوده و می‌بایستی جهت خواندن و آماده‌سازی و ارسال تگ‌های مخصوص بکار گرفته شده در درمان مورد استفاده قرار گیرد.
برای بسیاری از افراد کاشت چیپ شناسایی با فرکانس رادیویی (RFID ) به نظر یک داستان علمی تخیلی است، اما در واقعیت این کار انجام می‌شود و اثر آن همانند نیش یک پشه است.
جوزف کرال یکی از مدیران Flanders در روز 10 ژانویه با کمک یک دکتر، چیپی را زیر پوست خود کاشته است. تنها اثر باقیمانده از آن یک نقطه کوچک قرمز رنگ است. وی طی یک سخنرانی در کنفرانس امنیتی RSA در این باره چنین می‌گوید: حس کردم یک زنبور مرا نیش زده است. آنها از یک سرنگ و بی حس کننده موضعی استفاده کردند.
کرال به عنوان یک بیمار این چیپ را دریافت کرده است. وی به دو دارو حساسیت دارد و به خاطر تصادف حین اسکی، یک صفحه کوچک فلزی زیر چشم چپ وی نصب شده است. زمانی که چیپ توسط یک reader خوانده شود، یک دکتر در بخش اورژانس می‌تواند به یک کلمه عبور 16 رقمی دست یابد که به وی اجازه خواهد داد با دسترسی به یک سایت، نام و مشخصات کرال، دکترش و غيره را بیابد. آگاهی دکترها از وجود صفحه فلزی مذکور ضروری است. چشم چپ وی برای همیشه بزرگ شده است و بدون این اطلاعات ممکن است دکتر اشتباهاً جمجمه وی را سوراخ کند.
کرال نیز ابتدا با مسائل پشت پرده این چیپ‌ها مشکل داشته اما وی ریسک‌های امنیتی این کار را قابل کنترل می‌داند. در حال حاضر چیپ تنها دارای یک عدد 16 رقمی است که کلمه عبور سایت است. در آن سایت نیز تنها اطلاعاتی قرار می‌گیرد که کاربر با آنها موافقت کرده باشد. وی همچنین اشاره می‌کند: برای خواندن اطلاعات چیپ توسط RFID باید فاصله این دو حداکثر حدود 8 سانتیمتر باشد، لذا سرقت اطلاعات از چیپ نیز به سادگی میسر نیست. با نصب یک چیپ الکترونیکی کوچک و تزریق یک آمپول، کنترل و ذخیره‌سازی اطلاعات افراد روی کامپیوتر و شبکه اینترنت و بررسی ورود و خروج افراد از یک مکان امکان‌پذیر است.
تکنولوژی که در این سیستم‌ها به کار رفته، به وسیله تراشه‌هایی موسوم به RFID انجام می‌شود که عملکردی همانند بارکدهای مورد استفاده در فروشگاه‌ها و مراکز خرید دارند، با این تفاوت که به این بارکدها یک چیپ الکترونیکی اضافه شده که اطلاعات مورد نظر را در خود جای داده و با دستگاه‌های مخصوص به خود نیز خوانده می‌شود.
امروزه زنجیره تأمین مواد، کالاها و خدمات با گسترش استفاده از تکنولوژی‌های جدید همچون تکنولوژی RFID پیشرفت‌های بزرگی را در دورانی کوتاه طی می‌کند. همچنین با استفاده از سه مفهوم زنجیره تأمین و سیستم‌های شناسایی از طریق امواج رادیویی و همچنین خدمات درمانی می‌توانیم به مفاهیمی جدید در ارایه یکپارچه خدمات درمانی برسیم و آن را زنجیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی بنامیم و حتی از آن هم فراتر رفته و در سطحی بالاتر و در یک هماهنگی و همکاری جهانی به یک سیستم همکاری‌های درمانی دست یابیم که نتیجه آن یکپارچگی خدمات پزشکی و درمانی در سطح جهانی خواهد بود. استفاده از سیستم و تکنولوژی RFID و تراشه‌های مخصوص تهیه شده در این زمینه این رویای به نظر دست‌نیافتنی را واقعیت خواهد بخشید تا بتوان یک سیستم همکاری و هماهنگی بهداشتی در سطح جهان ایجاد نمود.
تمامی شیوه‌های جمع‌آوری داده‌ها و ورود آنها به رایانه، بدون دخالت انسان را می‌توان در ذیل عنوان «شناسایی خودکار» جای داد. شناسایی خودکار خود به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود، از جمله فناوری بارکد، بیومتریکس یا فناوری مورد استفاده در شناسایی با استفاده از علایم و مشخصات جسمی مانند عدسی چشم و اثر انگشت و فناوری RFID (سیستم‌های شناسایی از طریق امواج رادیویی).
در بخش دارو، از کلیه خواص RFID تجاری استفاده می‌شود مانند کنترل اتوماتیک انبارهای تولیدکنندگان و فروشندگان و ارسال علایم رادیویی به تهیه‌کنندگان جهت ساخت داروهای جدید برای جایگزینی در انبارها. به علاوه RFID کار رهگیری دارو از کارخانه تا رسیدن به دست مصرف کننده را به انجام می‌رساند. این کار باعث اطمینان مصرف‌کنندگان از کیفیت و اصل بودن داروها می‌شود و شناسایی داروهای اصل را از تقلبی ممکن می‌کند.
همان‌طور که گفته شد، کاربرد دیگر آن در شناسایی دقیق نمونه‌ها در آزمایشگاه است.
بخش بعدی استفاده از تراشه‌های غیرفعال در مواردی همچون دسترسی سریع به بعضی از اطلاعات ضروری بیماران است که در بسیاری از مواقع در بیمارستان‌ها و برای بهبود سیستم‌های مدیریتی داخلی و کنترل مصرف داروها به کار می‌رود. استفاده از این تراشه‌ها به وسیله سازمان غذا و داروی آمریکا مجاز اعلام شده است.
بخش دیگر تگ‌هایی به ابعاد یک دانه برنج است که با یک سوزن زیر پوست کاشته می‌شود و امکان دسترسی سریع پزشکان اورژانس را به پرونده پزشکی بیماران بسیار بدحال فراهم می‌کند.
این تگ‌ها می‌توانند با کمک به شناسایی بیماران و امکان دسترسی امن به اطلاعات بالینی آنها «ایمنی و اثربخشی مراقبت‌های بیماران» را بهبود بخشند. البته بحث‌های مختلفی بر سر مجاز بودن و یا نبودن تراشه‌های نصب شده بر زیر پوست، به خصوص تراشه‌های فعال صورت گرفته است.
شاید بسیاری از این نگرانی‌ها بی‌مورد باشد ولی نمی‌توان بعضی از خطرات وجود این تراشه‌ها (تگ‌ها) را از نظر دور داشت، خطراتی همچون عکس‌العمل بدن، ناسازگاری با بافت‌ها، مهاجرت تراشه از محل کاشت، خرابی‌ تراشه، خطرات برقی و ناسازگاری با MRI.
البته انجمن پزشکی آمریکا نسبت به پیامدهای اجتماعی بالقوه مانند استفاده آن برای نظارت بر افراد که می‌تواند تجاوز به آزادی‌های فردی باشد، هشدار داده است و توصیه کرده است که این دستگاه‌ها بدون رضایت آگاهانه بیماران در بدن آنها کاشته نشود و پزشکان بر آنها نظارت داشته باشند.
یکی از کاربردهای RFID در علوم پزشکی شناسایی بیمار و برقراری ارتباط با اطلاعات ذخیره شده وی در سیستم است. یکی از این روش‌ها استفاده از دستبند RFID است. در حقیقت در این دستبند یک Tag RFID جاسازی شده است. در بیمارستان‌ها به محض پذیرش بیمار برای بیمار یک دستبند RFID صادر می‌شود و اطلاعات بیمار و اطلاعات دارویی وی و شماره رکورد دارویی وی (MRN) تبدیل به کد شده و توسط پرینتر RFID بر روی دستبند نوشته می‌شود که این اطلاعات قابیلت بازخوانی دارد.
علاوه بر دستبندها، برچسب‌هایی موجود هستند که قابلیت کاشتن در بدن را دارا هستند و این برچسب‌ها معمولاً در زیر پوست، با یک روش ساده جاسازی میشوند. البته از میان آنها تاکنون فقط برچسب‌های “غیرفعال” برای کاشتن در بدن انسان تایید شده است.
• برچسب‌های غیرفعال برای کاشتن در بدن انسان
این برچسب‌ها پس از قرار دادن در بدن قابل تغییر نیست و محدوده انتقال و ظرفیت محدودی دارد. این دستگاه‌ها فقط می‌تواند یک رمز شناسایی منحصر به فرد داشته باشد تا از حریم خصوصی افراد محافظت کند. در حال حاضر برچسب‌هایی برای این منظور ساخته شدهاند که هیچ مزاحمت و حساسیتی برای بافتهای بدن ایجاد نمیکند و از نظر بزرگی، به اندازه یک دانه برنج است. تنها مشکلی که در این زمینه وجود دارد امکان جابه‌جایی tag در داخل بدن است که این هم از طریق تزریق موادی به بافتهای اطراف tag که باعث رشد این بافتها و احاطه شدن tag توسط آنها میشود، امکان پذیر است. از آنجا که این tagها از فاصله نزدیک خوانده میشوند، در نتیجه نزدیک به سطح پوست قرار داده می‌شوند.
بدین وسیله پرسنل بیمارستان به راحتی می‌توانند به وسیله امواجRFID بیمار را شناسایی و فوراً به جزئیات اطلاعات لازم مانند دما، فشارخون، نتایج آزمایشگاهی، لیست داروها و حتی لیست حساسیت‌ها از طریق یک پایگاه مرکزی در یک ارتباط بی سیم دست یابند. به این ترتیب دستیابی به اطلاعات بیمار بسیار آسان گردیده است به طوری که مسئولین داروهای بیماران نیز دیگر نیازی ندارند که به ایستگاه پرستاری رفته و اطلاعات بیمار را بردارند که بزرگ‌ترین اهمیت را در معالجات اضطراری دارد. همچنین عملکرد پرستاران نیز مانند گذشته نیست. حال به این صورت است که هر یک از پرستاران به یک Terminal RFID همراه تجهیز شده که می‌توانند بیماران را به وسیله اسکن دستبندهایشان شناسایی کنند. به این ترتیب آنها می‌توانند به راحتی حتی هنگامی که لامپ‌ها خاموش هستند و یا اینکه بیمار پوشیده است و یا وضعیت پوششی خوبی ندارد وی را شناسایی کنند و هیچ‌گونه مزاحمتی برای بیمار نداشته باشند.
به محض شناسایی بیمار ارتباط بی سیم با پایگاه مرکزی برقرار شده و اطلاعات جزئی بیمار و وظایف لازم و اطلاعات دارویی وی بازیابی و نمایش داده می‌شود. هنگامی که پرستار وظایفش از قبیل دادن داروها و یا اندازه گیری و ضبط دمای بدن بیمار بر روی Terminal تمام شد همراه او به سادگی اطلاعات را به روز می‌کند و اطلاعات را در پایگاه مرکزی ذخیره می‌کند. اگر ارتباط بی سیم نیز موجود نباشد Terminal همراه اطلاعات وضعیت بیمار را روی حافظه خود ذخیره کرده و هنگامی که پرستار به ایستگاه پرستاری بازگشت از آنجا از طریق شبکه اطلاعات را به پایگاه مرکزی منتقل می‌کند. پزشکان تجهیز شده با RFID با نمایش اطلاعات بیماران روی صفحه‌های بزرگ به راحتی می‌توانند وضعیت بیمار را بررسی کرده و بر وضعیت بهبودی بیمار در مصرف داروها نظارت کنند.

12- حوزه های کاربردی RFID در مراقبت سلامت

•  ايمني بيمار و کيفيت مراقبت
•  استفاده در طول روند توليد دارو به استثناء زنجيره تأمین و مباحث مربوط به داروهاي تقلبی
•  مديريت ابزارها، منابع و مواد بيولوژيک
•  مديريت/ پشتيباني از بيمار و ارائه دهندگان مراقبت

13- کاربردهای اصلی RFID در حيطه مراقبت سلامت

•  رديابي
•  شناسايي و تاييد هويت
•  گردآوري و انتقال خودکار داده‌ها
•  تشخيص

کدگذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات یدکی، مدارک و اموال سازمان‌ها، سال‌هاست که در سطح شرکت‌ها و زنجیره‌های تأمین مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. با کمک این سیستم‌ها جریان اطلاعات به ویژه جریان اطلاعات محصول و موجودی‌ها تسهیل شده و تمام واحدها به ویژه در شرکت‌های بزرگ برداشت یکسان و ثابتی را از هر کد دارند که صحت اطلاعات برنامه‌ریزی را تأمین می‌کند.
شناسایی، مهم‌ترین قدم سیستم کدگذاری است چون امکان تشخیص منحصر به فرد هر قلم عرضه شده را فراهم می‌کند. شناسایی شامل بر تعیین کمترین داده‌های مورد نیاز برای مشخص کردن ویژ‌گی‌های اساسی یک قلم کالا است یعنی آن ویژگی‌هایی که یک هویت یکتا را به آن قلم کالا می‌دهد و آن را از دیگر کالاها متمایز می‌سازد.• رديابي
رديابي از عملکردهاي کليدي RFID بوده و تمرکز آن بر شناسايي فرد يا شیء در حين حرکت است. اين عملکرد هم شامل رديابي آني موقعيت است.
و هم شامل رديابي حرکت در طول نقاط ورودي خروجي رديابي کالاها به منظور رديابي مکان استقرار آنها و رديابي مواد به منظور جلوگيري از باقي ماندن وسايل در حين جراحي هم چنين رديابي نمونه‌ها، فراورده‌هاي خوني و پرونده بيماران از موارد رايج اين کاربرد RFID هستند.

•  شناسايي و تأييد هويت
  شناسايي و تاييد هويت از کاربردهاي مهم RFID در ارتباط با بيماران است. اين کاربرد به اشكال مختلف صورت می‌گیرد.
  از جمله شناسايي دقيق بیمار به منظور كاهش وقايع زيان بار، نگهداري پرونده الکترونيکي مبتني بر RFID، شناسايي نوزادان در بيمارستان به منظور پيشگيري از جابجايي و غيره.
•  گردآوري و انتقال خودکار داده‌ها
  در میان کاربردهاي مختلف RFID، گردآوري و انتقال خودکار داده‌ها عمدتاً با هدف کاهش زمان فرايند، اتوماسيون فرايند و نيز مراقبت و مميزي خودکار اقدامات و مديريت اقلام پزشکي صورت می‌گیرد. اين کاربرد به يکپارچه شدن فناوري RFID با ساير فناوری‌های کاربردي باليني و مراقبت سلامت در يک بيمارستان و توسعه بالقوه اين شبکه‌ها بين ارائه دهندگان و مکان‌ها نيز مربوط می‌شود.
•  تشخيص
  کاربرد آن در مورد بيمارستان و به ويژه وضعیت‌های تشخيصي بيماران، اطلاعات مربوط به نشانگرهاي سلامتي بيمار را به صورت در لحظه و آني ارايه می‌دهد. دامنه اين کاربرد شامل برنامه هاي مختلف، مانيتورينگ انطباق بيمار با رژیم‌های دارويي و هشدارها است هم چنين اين کاربرد به کنترل شستشوي دست کارکنان، کنترل داروهاي فاسد شدني و رسيدگي و حفاظت از فراورده هاي خوني مربوط می‌شود.
  زماني كه فناوري RFID در ارتباط با بيماران به کار می‌رود، هدف اصلي شناسایی و تاييد هويت است. در حالي که مهم‌ترین عملكرد RFID در ارتباط با كاركنان و اموال و کالاها رديابي است، هم چنين در صورت کاربرد RFID در کار آزمایی باليني، عملکرد اصلي شامل گرد آوري و انتقال خودکار داده‌هاست. گرچه اين عملكرد در مورد بيماران، کاركنان و كالاها نيز به كار می‌رود.

14- فواید و مزایا در مسایل پزشکی، درمانی و دارویی

فوایدی که RFID در توانایی شناسایی بیمار دارد مشهود است ولی به طور کلی استفاده از RFID در جهت سازماندهی مراقبت‌های پزشکی شامل فواید زیر است:

•  شناسایی سریع و دقیق بیمار در سیستم اطلاعاتی در کوتاه‌ترین زمان
•  بازیابی اطلاعات بیمار در موارد اضطراری
•  کاهش فشار کاری و تسهیل نمودن پیگیری مراقبت‌های پزشکی
•  کاهش خطاهای احتمالی و جلوگیری از کاغذبازی اداری
•  ممانعت از تشخیص اشتباه بیمار به علت شباهت ظاهری و خطاهای دارویی
•  شناسایی هوشمند و اداره کردن نمونه‌ها، خون و فرآیندهای آزمایشگاهی
•  افزایش مراقبت از بیمار با حضور به موقع همراه با رضایتمندی
•  افزایش سرویس‌های قابل توجه و کاهش هزینه‌ها
•  مدیریت داروها

مدیریت داروها در بسیاری از مراجعات در بیمارستان‌ها چالش‌انگیز است. به کمک حسگرهای RFID قادر خواهیم بود ورود و خروج دارو را چک کرد. همچنین با تقسیم‌بندی فضای محل نگهداری داروها می‌توان لیست داروها را نگه داشت و می‌توان به صورت اتوماتیک با واقعه‌نگاری از بخش‌ها به سادگی متوجه شد کدام بخش‌ها خالی و کدام پر شده‌اند. پیگیری و شناسایی در بخش‌های بزرگ‌تر مانند تجهیزات الکترونیکی پزشکی نیز با نصب RFID در دامنه گسترده تر حتی در نقاط بحرانی نیز امکان پذیر است.• شناسایی بخش‌های آزمایشگاهی و مدیریت نقل و انتقال خون
به این منظور از شیشه‌ها یا لوله نمونه برداری یا ظروف پلاستیکی که با طراحی ویژه شامل Tag های RFID است استفاده می‌شود. استفاده از این فناوری سبب دستیابی سریع و کاهش قابل توجهی در خطا هنگام نمونه‌برداری و پردازش‌های آزمایشگاهی می‌شود. به این ترتیب که اطلاعات بر روی آن ذخیره شده و پس از انجام مراحل و اسکن توسط Reader ها، داده‏های حاصل بر روی پایگاه داده مرکزی برای بیمار یا شخص اهداکننده خون انتقال می‌یابد. در این قسمت هر کدام از این ظروف شامل یک ID منحصربه‌فرد بوده که می‌توان برای تعیین مکان آن در میان صدها نمونه از ابتدا تا انتهای انجام پردازش استفاده کرد.
• نظارت بر دما در مدیریت در بخش‌های مختلف
RFID به کمک سنسورها قابلیت نظارت بر دما جهت کنترل بخش‌های مختلف را فراهم کرده است. برخی از این قبیل پردازش‌ها عبارتند از:
* نظارت بر دمای خون در محل‌های آزمایشگاهی
* نظارت بر دمای نمونه تعیین شده
* نظارت بر عملکرد زیستی و میکروب شناسی
* نظارت بر دمای داروها متناسب با حساسیت آنها به دما
هزینه کم، قابلیت استفاده مجدد، سبک و کوچک بودن Tag و سنسورهای RFID سبب استفاده فراوان از آنها گردیده است. این سنسورها در فاصله از پیش تعریف شده بر دما نظارت کرده و اطلاعات را ذخیره می‌کنند و هنگامی که به وسیله Reader اسکن می‌شوند کارمند داروخانه می‌تواند به صورت اتوماتیک به داروی حساس که به آن اشاره شده است و دارای دمای ناسازگار با دمای محیط است رسیدگی کرده و به تعویض مکان آن اقدام نماید. به این وسیله می‌توان با کنترل به موقع دما عمر داروها را افزایش داد و سالم بودن آنها را نیز کنترل کرد.

15- ایرادات و مشکلات سیستم

موضوع چیپ‏های شناسایی زیر پوستی چند سالی است که موضوع مباحثات مختلف است. مدافعان حریم خصوصی تاکید دارند که ممکن است سارقان هویت، اطلاعات خصوصی فرد را از این شناسه‏های رادیویی به سرقت ببرند. ترس از این موضوع که دولت‌ها از این جیپ‌ها بهره‏برداری کنند تا موقعیت فرد را شناسایی کنند، طرفداران آزادی را نیز به عکس‌العمل واداشته است. البته به نظر می‌رسد بعضی از این نگرانی‌ها بی مورد است اما به هر حال اعتراضات ادامه دارد.
بعضی فعالان ضد RFID نامه ای هشدار دهنده از طرف وزارت غذا و دارو یافتند که خطرات این تراشه را نوشته بود. طبق این نامه بعضی خطرات این تراشه‌ها عبارت بودند از: عکس‌العمل بدن، ناسازگاری با بافت، مهاجرت تراشه از محل کاشت، خرابی تراشه، خطرات برقی و عدم سازگازی با MRI .با این حال نگرانی اصلی، حفظ حریم خصوصی اطلاعات ذخیره شده در این دستگاه‌ها است.

16- داروهای تقلبی معضل بزرگ

یکی از بزرگ‌ترین معضلات در بخش مراقبت‌های بهداشتی و درمان بیماری‌ها، وجود داروهای تقلبی در بازار فروش داروهاست. مصرف داروهای تقلبی پیامدهای زیادی را در برخواهد داشت که ایجاد اثرات نامطلوب و عدم درمان، ایجاد عوارض مختلف و حتی در نهایت مرگ را برای بیماران دارند.
برای مثال در سال 1995، 200 نفر در کشور نیجریه در اثر دریافت واکسن مننژیت تقلبی فوت نمودند؛ و یا مصرف شربت استامینوفن که در داخل آن دی اتیل گلیکول بکار رفته بود باعث مرگ بیش از 500 بیمار که اکثر آنها کودک بودند در چند کشور از جمله هند، بنگلادش، هایتی، نیجریه و آرژانتین شده است.
علاوه بر تبعات سنگین مصرف داروهای تقلبی برای بیماران، تبعات اجتماعی توزیع و عرضه این فرآورده‌ها در جامعه نیز بسیار مهم و قابل توجه است، از آن جمله می‌توان به بی اعتمادی کادر درمان نسبت به سلامت و کارایی داروهای موجود در بازار دارویی و کاهش اعتماد عمومی نسبت به اثر بخشی و سلامت داروها و در نتیجه اثرات زیانبار اقتصادی این موضوع بر تولید کنندگان قانونی دارو، اشاره نمود.

17- شناسایی داروهای تقلبی

مسئله دارو های تقلبی و توزیع آنها پدیده ای جهان شمول و همه گیر است پس عزمی جهانی برای مبارزه با آن ضروری می‌نماید.
سازمان بهداشت جهانی به تمامی کشورهای دنیا توصیه می‌کند اقدام به تنظیم قوانین مناسب و اجرای دقیق آن نمایند تا حتی‌المقدور راه برای سو استفاده افراد سودجو از خلأ قانونی و نظارت دستگاه‌های اجرایی وجود نداشته باشد.
به علاوه هر یک از کشورهای درگیر با این معضل نیز شروع به تلاش برای کاهش عرضه داروهای تقلبی نموده‌اند. به عنوان مثال کشور نیجریه واردات دارو از 30 کشور دنیا را ممنوع کرده است و یا در پرو وزارت بهداشت فعالیت اطلاع‌رسانی را به منظور آگاه سازی مردم از خرید دارو از داروخانه‌های مجاز آغاز نموده است.
کشورهای صنعتی دنیا نیز راهکارهای گوناگونی را برای جلوگیری از ورود یا عرضه فرآورده های تقلبی تجربه نموده‌اند. بعضی از فناوری‌های مورد استفاده، ساده و قابل پیاده سازی در تمام کشورهای دنیا هستند از جمله روش ارزیابی رنگ سنجی که برای تشخیص نمونه اصل داروهای ضد مالاریا با موفقیت همراه بود و یا استفاده از هولوگرام و بارکد از دیگر راهکارهای مورد استفاده است.
سازمان غذا و داروی آمریکا نیز به کارخانه‌های داروسازی توصیه می‌کند تا از فناوری RFID استفاده نمایند.
از این روش می‌توان در زنجیره تأمین دارو به صورت گسترده استفاده کرده و علاوه بر استفاده از این روش در زنجیره تأمین دارو و استفاده از مزایای آن در شرکت‌های وابسته می‌توان مسیر حرکت داروها را ثبت کرد و بدین شکل از اصل بودن و یا تقلبی بودن داروها آگاه شد.

18- نتيجه گيری

پيشرفت علوم و تكنولوژي و همچنين وجود اينترنت باعث ايجاد پیچیدگی‌هایی و در عين حال سادگي ايجاد ارتباط و تبادل اطلاعات در زندگي انسان‌ها می‌گردد.
اين امر در مسايل دارويي و درماني افراد نيز بسيار موثر واقع خواهد بود. دسترسی به پرونده بیمار بدون در کمترین زمان، به همان نسبت که ارتباطات ما بین افراد گسترده می‌شود به همان نسبت نیز امکان تخلفات نیز بیشتر از پیش شده است. برای اجرای تکنولوژی‌های جدید باید به تمامي این مسائل رسيدگي نمود، بشر نیازمند استفاده از تکنولوژی‌های جدید بوده و باید کم‌کم خود را برای رهایی از چالش‌های به وجود آمده به علت استفاده از تکنولوژی‌های نوین آماده نماید.

لزوم ایجاد سامانه ای جهانی برای شناسایی

ماهنامه شماره7(اسفندماه 1394)

چکيده

به دلیل وجود خاصیت سیستمی در نظام های مالی، هر نوع آسیب و نقص در هر یک از اجزای دخیل در تبادلات مالی، بر سایر اجزا اثر می‌گذارد و فعالیت بهینه آنها را مختل می‌کند. وقوع بحران مالی سال 2008 لزوم ایجاد سامانه‌ای جهانی برای شناسایی یکتای واحدهای درگیر در تبادلات مالی را دو چندان نمود. در این مقاله پس از مروری مختصر بر اتفاقات مالی بحران سال 2008 در مورد لزوم ایجاد و نحوه‌ی عملکرد این سامانه جهانی توضیحاتی ارائه می‌شود.

مقدمه

در واپسین ماه‌های دوران ریاست جمهوری جورج بوش یعنی 26 سپتامبر 2008 جهانیان شاهد یکی از حوادث مهم تاریخ امریکا بودند که از آن به عنوان جمعه سیاه و یا سونامی قرن یاد می‌شود.
بازتاب گسترده اخبار مربوط به ورشکستگی بانک‌ها و موسسات مالی آمریکا همچون حادثه 11 سپتامبر سال 2001 به سرعت تمامی بازارهای مالی جهان را فراگرفت و موجب سقوط ارزش شاخص بورس وال استریت شد، به نحوی که در دو هفته نخست، بورس نیویورک 20 درصد سقوط کرد و شاخص سهام همه بورس‌های کشورهای مهم اقتصادی جهان به شدت کاهش یافت. شدت بحران مالی آمریکا که از زمان رکود بزرگ اقتصادی 1929-1930 بی سابقه بود، سبب ورشکستگی گسترده بانک ها و موسسات مالی در سراسر جهان شد که تکانه‌ای سنگین بر پیکره اقتصاد جهانی محسوب می‌شد.
بی شک به دلیل وجود خاصیت سیستمی در نظام های مالی، هر نوع آسیب و نقص در هر یک از اجزا (مانند نهاد مالی) بر سایر اجزا اثر می‌گذارد و فعالیت بهینه آنها را مختل می‌کند. اگر این آسیب و نقص آن چنان شدید باشد که کل فعالیت سیستم را مختل کند و سیستم توانایی حل آنی نقص را نداشته باشد، به بحران در سیستم می‌انجامد.
اقتصاددانان ورشکستگی بانک لهمان برادرز را نقطۀ آغاز دومینوی ورشکستگی و بحران فعلی اقتصادی می‌دانند. این بانک بزرگ آمریکایی که در سال 1850م. تأسیس شده بود در سال 2008 به طور داوطلبانه به دلیل عدم توانایی در بازپرداخت بدهی‌های خود اعلام ورشکستگی کرد. این بانک از مهم‌ترین بانک های سرمایه‌گذاری و وام‌دهنده آمریکا بود که در طول دوران فعالیت خود در مقاطع زیادی سبب ارتقاء رشد اقتصادی آمریکا شده بود.
بحران اقتصادی از آمریکا و با ورشکستگی بانک لهمان برادرز در سال 2008 آغاز شد و به سرعت به سایر کشورها تسری یافت و خیلی زود با ورود به یونان، کل اروپا را فراگرفت.
در ادامه مروری سریع بر تحولات بحران مالی 2008 در جهان می‌اندازیم.

1- در بحران مالی 2008 چه بر سر جهان آمد؟

آغاز هزاره سوم میلادی با افت نسبی شاخصهای رشد اقتصادی به ویژه سرمایهگذاری- که در دوره ریاست جمهوری کلینتون در امریکا رونقی یافته بودند- همراه بود. واکنش بانک مرکزی امریکا برای امیدوار و خوشبین نمودن مردم و ادامه رشد سرمایهگذاری، چیزی جز کاهش دستوری نرخ بهره به نازلترین سطحِ ممکن نبود. در واقع بانک مرکزی امریکا سریع‌ترین و راحتترین گزینه را برای مقابله با رکود برگزید. در شرایط وجود مخاطره و با توجه به کاهش شدید نرخ بهره، بازار املاک و مستغلات امریکا مورد توجه سرمایهگذاران واقع گردید و سیل اعتبارات راهی آن شد. شرایط جدید باعث شده بود تا قشر کم درآمد امریکا نیز فرصت خریداری واحدهای بهتر مسکونی را بدست آورند .
با این حال وام گیرندگان آمریکایی با فرمول‏هایی برای بازپرداخت بدهیهای خود روبرو می‏شدند که به نظر آنها عجیب می نمود چرا که متناسب با زمان تغییر می کرد. در سال‏های اول دریافت، بهره وام کم بود و وام گیرندگان مسکن می‏توانستند بدهی خود را پرداخت کنند. با بالا رفتن نرخ بهره وام، بسیاری از وام گیرندگان آمریکایی دیگر قادر به پرداخت بدهی‏های خود نبودند و بسیاری از آنها مجبور شدند دارایی ها از جمله مسکن خود را واگذار کنند که یکی از تبعات این مسئله کاهش قیمت مسکن در آمریکا بود. این مسئله به سرعت در کنار سایر مشکلات اقتصادی، رتبۀ اقتصادی آمریکا را تحت تأثیر قرار داد و متعاقباً بر بازارهای بورس جهان نیز تأثیر منفی نهاد.
زمانی که وام گیرندگان نتوانستند بدهی‌های خود را به دلایل مختلف ( از جمله بالا بودن نرخ بهره آن) پرداخت کنند، کل سیستم اقتصادی دچار مشکل شد.
متعاقباً بسیاری از بانک‌های آمریکایی اعم از گلدمن ساش، جی پی مورگان، مریل لینچ و لهمان برادرز با بحران عظیم اقتصادی روبرو شدند که در نهایت در 15 سپتامبر 2008 با ورشکستگی لهمان برادرز ضربۀ بزرگی بر اقتصاد آمریکا وارد شد. واشنگتن می توانست با کمک به لهمان، از سقوط این بانک مهم جلوگیری کند، اما ترجیح داد که این حادثه به مدل و الگویی برای سایرین تبدیل شود. با این حال با درخواست بانک مرکزی آمریکا طرح پلسون- رییس بانک مرکزی آمریکا- که کمک 700 میلیارد دلاری دولت برای نجات بانک‌ها و بازارهای مالی بود در کنگره تصویب شد. در 6 اکتبر 2008 بازار بورس پاریس و داو جونز شاهد سقوطی بزرگ و تاریخی بودند که به”دوشنبه سیاه” معروف شد. دولت فرانسه برای کاهش تبعات منفی بحران اقتصادی، مبلغ 10.5میلیارد یورو به 10 بانک بزرگ خصوصی کشور ترزیق کرد. ایسلند و بانک‌های آن که به تازگی دولتی شده بودند، بُعد دیگری از بحران اقتصادی بود که البته این کشور توانست به شکل معجزه آسایی خود را از غرق شدن در بحران نجات دهد.
با تسری بحران اقتصادی به کشورهای اروپایی، بسیاری از شرکت‌های مهم تلاش کردند تا بازارهای امن‌تری را برای سرمایه‌گذاری بیابند و از این رو استفاده از مواد اولیه از جمله نفت و مواد غذایی رو به افزایش نهاد و قیمت ها بالا رفت. این موضوع سبب تبدیل شدن بحران مالی به بحران اقتصادی شد. مصرف به دلیل قیمت بالای اقلام در کشورهای توسعه یافته کم شد. بخش اتومبیل‌سازی از مهم‌ترین صنایعی بود که در جریان بحران اقتصادی به شدت آسیب دید؛ به گونه‌ای که جنرال موتورز دقیقاً سه ماه بعد از شرکت کریسلر – در ژوئن 2009- در آستانۀ ورشکستگی قرار گرفت. این بحران به اروپا نیز سرایت کرد. به طوری که سارکوزی، رئیس جمهور وقت فرانسه از اعطای اعتبار7.8 میلیارد یورویی به رنو و پژو خبر دارد.
آرام آرام تعداد کشورهای بیمار رو به افزایش می رفت. در سال 2008 ایرلند، ژاپن، سوئد، هنگ کنگ، سنگاپور، ایتالیا، فرانسه، آلمان، ایالات متحدۀ آمریکا، انگلستان و اسپانیا وارد بحران شدند. سیر صعودی بیکاری نیز به وضعیت موجود اضافه شد. در فرانسه، نرخ بیکاری در سپتامبر 2008 از مرز 7.9% عبور و به 10% در دسامبر 2009 افزایش یافت. نرخ بیکاری در آمریکا نیز از 5% در سال 2008 به 10% در پایان سال 2009 رسید.
اما وضعیت یونان در میان کشورهای بحران زده به مراتب بدتر بود. آمار بیکاری یونان که در سال 2008 رقم کمتر از 8% را نشان می داد، در ژوئیه 2012 به بالای 24% رسیده است و این آغاز بحران دولت‌ها بود.
یونان بین سال‌های 2000 تا 2007 با رشد 4.2 درصدی در میان کشورهای ناحیۀ یورو، بهترین شاگرد اروپا بود و توانست از ورود خود به پول واحد اروپایی بهره‌برداری زیادی کند و وام‌های زیادی از بازارهای بزرگ بین‌المللی دریافت نماید. بانک آمریکایی گلدمن شاس از جمله مهم‌ترین وام‌دهندگان به آتن بود که بعدها زمینۀ کسر بودجۀ این کشور را فراهم آورد.
دو صنعت مهم یونان ( توریسم و صنعت دریایی) که نقش اصلی و مهمی را در اقتصاد این کشور ایفا می‌کرد، در آغاز بحران به شدت آسیب دیدند، به طوری که در سال 2009 درآمدهای ناشی از این صنعت به میزان 15% کاهش یافت. بدهی بالای دولت به بحران موجود اضافه شد و میزان آن به بیش از 100% تولید ناخالص داخلی افزایش یافت. وضعیت یونان تا بدانجا پیش رفت که در بهار 2010 اعلام شد، یونان در حال احتضار است.
اکنون در بهار 2016 تا حد زیادی از شدت وخامت حال اقتصاد جهانی و به تبع آن مردم این کره خاکی کاسته شده است اما بحران سال 2008 آسیب‌های مهمی بر پیکره‌ی جهانی وارد کرده است. خردمندی آن است که اکنون که تلاطم‌های اقتصاد جهانی کاسته شده است در فکر چاره‌ای برای کاهش مخاطرات ناشی از بحران‌های مالی بود. باید توجه داشت که ‌اکنون که بازار سرمایه کاملاً جهانی شده و شبکه‌ای عظیم و تو در تو از ارتباطات گسترده مالی بین کشورها ایجاد شده است، طبیعی است که بحران در یکی از کشورهای صنعتی به سرعت به سایر کشورها سرایت کند. لذا مقابله با بحران‌های مالی مستلزم همکاری‌های بین‌المللی به ویژه اتخاذ سیاست‌های هماهنگ اقتصادی در کشورهای مختلف جهان است.

2- چرا ما نیازمند سامانده‏ی جهانی شناساگر واحدها هستیم؟

هنگامی که در سال 2008 «لهمان برادرز» که از بزرگترین و با سابقه دارترین بانک‌های امریکا بود اعلام ورشکستگی نمود، نهادهای تصمیم‌گیر، قادر به برآورد سریع عمق فشارهای مالی شرکای لهمان برادرز و یا کشف سریع و کامل میزان شبکه‌ی عظیم شرکای مرتبط با یکدیگر و لهمان برادرز نبودند. وقوع بحران مالی و مسائل و فجایع ناشی از آن، لزوم ایجاد شناساگرهایی برای بیان ارتباطات مالی موجود در شبکه جهانی را مشخص نمود. با ایجاد این شبکه، شرکت‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر در باب مقررات مالی بهتر می‌توانند ماهیت واقعی ریسک‌های موجود در سیستم‌های مالی را تشخیص دهند.
هنگامی که صنایع مختلف با این سیستم جهانی مطابقت یافتند، ایجاد گزارشات مالی چه با هدف مدیریت ریسک و چه با اهداف داخلی شرکتها (جهت بررسی و تصمیم گیریهای مختلف) راحت‌تر و در دسترس‌تر خواهد بود. مسلماً این سیستم جهانی قابلیت تنظیم مقررات برای پایش و تحلیل تهدیدات مالی را افزایش می‌دهد و مدیران مالی را برای ارزیابی میزان ریسک شرکت یاری می‌دهد. همچنین امکان بهبود تحلیل ریسک و تنظیم مقررات، کاهش ریسک شرکتی و بهبود مدیریت ریسک داخلی و توسعه‌ی نظم بازار را نیز فراهم آورد.
شرکت‌های خصوصی در طول 20 سال گذشته تلاش‌های بسیاری برای ایجاد «سامانه‌ی جهانی شناساگر واحدها» انجام داده اند. با این حال بخش‌های خصوصی نتوانستند به سطح مورد نیاز از هماهنگی برای ایجاد این سامانه دست پیدا کنند. بعد از وقوع بحران مالی 2008 و ایجاد کمیسیون مشترک بین «شورای ثبات مالی» و «گروه 8» زمینه برای از بین رفتن موانع پیش روی ایجاد این سامانه‌ی جهانی (LEI) فراهم گردید.
در واقع سامانه جهانی شناساگر واحدها که از این پس LEI خوانده می شود کد مرجعی برای شناسایی یکتای واحدهای قانونی مختلف درگیر در تبادلات مالی است. در حال حاضر راه‌های متفاوتی برای شناسایی این واحدها وجود دارد اما یک سامانه‌ی جهانی متحد برای شناسایی این واحدها وجود ندارد. LEI طراحی شده است که حلقه‌ی واسط بین داده‌های مالی باشد. در واقع LEI نخستین شناساگر جهانی و یکتای واحدها است که قابلیت مدیریت ریسک و تنظیم مقررات برای شناسایی دقیق و لحظه به لحظه‌ی بخش‌های درگیر در مبادلات مالی را فراهم می‌کند.
انتظار می‌رود ایجاد سامانه جهانی LEI دستاورد مهمی برای کاهش آسیب‌پذیری سیستم مالی جهانی باشد که فارغ از نقش مهمی که در کاهش سرعت گسترش بحران‌های مالی بازی می‌کند برای بخش‌های دولتی و خصوصی نیز دارای منافع فراوان بلند مدت باشد.
سامانه LEI یک کد الفبایی است که برای شناسایی یکتای واحدهای درگیر در تبادلات و فعالیت‌های بازارهای مالی به کار می‌رود. این سامانه استاندارد جهانی به وسیله گروه 20 تصویب و مطابق با استانداردهای ISO 17442:2012 در ماه می 2012 در 20 کاراکتر و در ارتباط با کارت‌های تجاری سازماندهی شد.

3- ساختار سامانه جهانی LEI چگونه است؟

لازمه‌ی موفق شدن سامانه‌ی جهانی LEI ، حمایت کمیته‌های جهانی قانون‌گذار، شرکت‌های بخش خصوصی و شرکای صنعتی آنهاست که در یک مدل فدرالی نقش خود را به درستی ایفا کنند. در واقع سامانه LEI در سه سطح طرح‌ریزی شده است. در بالاترین سطح هرم سازمانی LEI «کمیته نظارت و تنظیم مقررات» (ROC) قرار دارد که به کار قانون گذاری و نظارت می‌پردازد. کمیته نظارت و تنظیم مقررات مسئول نهایی نظارت بر سامانه ی LEI در سطح جهانی است که تنظیم مقررات و حمایت از قوانین اساسی سامانه برای دستیابی به اهداف نهایی را بر عهده دارد. قانون‌گذاران و ناظران از طریق کمیته نظارت و تنظیم مقررات به کار قانون‌گذاری و نظارت خود می‌پردازند.

در سطح آخر «واحد عملیات محلی» (LOUs) قرار دارد که وظیفه‌ی ارائه پیشنهادات محلی، اعتبار‌سنجی، حفظ و نگهداری اطلاعات، محافظت از اطلاعاتی که می‌بایست به صورت محلی ذخیره شوند و نهایتاً تسهیل استفاده از اطلاعات متناسب با زبان محلی و نوع سازمان را فراهم می‌کند. LOUs نقش زیربنایی در استفاده مفید از اطلاعات محلی، ساختار سازماندهی شرکتی و بخش‌های تجاری دارند.
واحدهای عملیات محلی در ارتباط با واحد عملیات مرکزی (COU) می‌باشند و این اطمینان را به COU می‌دهند که کلیه‌ی واحدهای درگیر در LEI هم راستا با قوانین حکومتی و استاندارها ( شامل کیفیت، اطمینان و یکتا بودن که لازمه ی یک سامانه ی استاندارد جهانی است) عمل می‌کنند.
در واقع سطح میانی سامانه جهانی LEI واحد عملیات مرکزی (COU) است که بازوی اساسی سامانه‌ی LEI می‌باشد و مسئول تضمین عملیات‌های مرتبط با یکتا بودن LEI جهانی، یکتا بودن استانداردها و پروتکل‌های جهانی، یکپارچه بودن، دسترسی آزاد به LEI جهانی و کیفیت بالای داده‌های مرجع برای استفاده‌کنندگان است.

مدل موجود برای اجرایی شدن LEI یک مدل فدرالی است. واحدهای عملیات محلی (LOU) در سامانه‌ی LEI نقش طراح کد، حافظ اطلاعات و اعتبارسنجی اطلاعات را بازی می‌کنند. واحد عملیات مرکزی (COU) تضمین می‌کند که LEI های صادر شده منحصر بفرد و دارای کیفیت بالا هستند و در راستای قوانین حکومتی و استاندارهای مربوط قرار دارند.

4- وضعیت کنونی LEI در سطح جهان

بعد از وقوع بحران مالی سال 2008 شورای ثبات مالی (FSB) شروع به ایجاد سامانه‌ی جهانی برای شناسایی واحدهای درگیر در تبادلات مالی و شناسایی وضعیت‌های مختلف آنها نمود. در سال 2013 و پس از تدوین برخی از قوانین و مقررات مربوطه، کمیته نظارت و تنظیم مقررات (ROC) انتشار نخستین REI را آغاز نمود. یک سال بعد شورای ثبات مالی در سوئیس نهادی برای ایجاد هماهنگی بین قسمت‌های مختلف درگیر در سامانه LEI ایجاد نمود. این امر سبب گسترش LEI در سطح جهان شد به نحوی که تا 30 ژانویه 2015 در سطح جهان تعداد چهارصد و نوزده هزار LEI منتشر شد.
با این وجود حدود 50 درصد از LEI های صادر شده مربوط به چهار کشور آلمان، ایتالیا، آمریکا و فرانسه می‌باشد و نقش سایر کشورهای جهان در زمینه کم‌رنگ‌تر است.
به هر حال سامانه‌ی جهانی LEI در مراحل ابتدایی رشد و نمو خود می‌باشد و انتظار می‌رود با توجه به نقشی که در آینده تبادلات مالی جهانی بازی خواهد کرد با سرعت هر چه بیشتری در سطح جهان گسترش یابد.

5- نتیجه گیری

جهانی شدن بازارها و ارتباطات گسترده شرکت‌های مختلف مالی با یکدیگر این چالش را به وجود آورده است که اختلال در عملکرد یکی از واحدهای درگیر در این تبادلات مالی سبب سرایت سریع آن به سایر شرکت‌ها و حتی کشورها شود و سیستم اقتصاد جهانی را با معضلاتی اساسی روبرو سازد. پس از اجلاس مشترک گروه 20 کشور صنعتی جهان در سال 2011 مقرر شد که سامانهی یکپارچه جهانی برای شناسایی واحدهای درگیر در تبادلات مالی ایجاد شود که وظیفه‌ی شناسایی واحدهای تجاری و تنظیم مقررات و استاندارها در تبادلات مالی جهانی را بر عهده داشته باشد که این منجر به ایجاد سامانه جهانی LEI شد.