فصلنامه شماره 37 (بهار 1398)
- مقدمه
GS1 چهار استاندارد کاربردی اصلی در حوزه‌های شناسایی، ثبت و ضبط، به اشتراک‌گذاری و به‌کارگیری دارد. تمامی موجودیت‌های یک سازمان یا صنعت به‌صورت منحصربه‌فرد با استفاده از کلیدهای شناسایی GS1 شناسایی می‌شوند، از طریق اسکن بارکد و تگ‌های RFID که بر روی این موجودیت‌ها نصب می‌شود، ثبت و ضبط مکانیزه اطلاعات صورت می‌گیرد و این امکان وجود دارد که تمامی اطلاعات جمع‌آوری‌شده در مورد موجودیت‌ها، بین سازمان‌های مختلف به اشتراک گذاشته شوند. نهایتاً بزرگ‌ترین مزیتی که استفاده از استاندارد GS1 به همراه دارد این است که ردیابی و رصد موجودیت‌ها بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده را انجام می‌دهد.
استاندارد GS1 بسته به چالش‌ها و نیازمندی‌های یک سازمان یا صنعت، راه‌حل‌های مختص آن سازمان را ارائه می‌دهد که ازجمله این سازمان‌ها می‌توانیم به سازمان آبفا و محیط‌زیست اشاره داشته باشیم. شناسایی منحصربه‌فرد تجهیزات، مکان نصب و قرارگیری آن‌ها و ردیابی این مکان‌ها و همچنین ردیابی تعمیرات و نگهداری که بر روی تجهیزات صورت می‌گیرد ازجمله کاربردهای این استاندارد در سازمان آبفا است؛ که در ادامه به‌طور مفصل به شرح این موارد می‌پردازیم.
- حوزه‌های کاربرد استانداردهای GS1 در سازمان آبفا و محیط‌زیست
- ردیابی و رهگیری مکان نصب تجهیزات
- ردیابی و رهگیری تعمیرات و نگهداری و افزایش چرخه عمر مفید تجهیز
- ردیابی گونه‌های گیاهی/جانوری، مراتع/زیستگاه‌ها
- لجستیک سبز
- مدیریت انبارداری
- چالش حجم عظیم داده‌ها
- ردیابی و رهگیری مکان نصب تجهیزات
هر تجهیز و مکان نصب این تجهیز به‌صورت منحصربه‌فرد با استفاده از کلیدهای شناسایی GS1 مورد شناسایی قرار می‌گیرد و اطلاعات مربوط به آن تجهیز و مکان به‌صورت مکانیزه ثبت و ضبط می‌شود. به‌عنوان‌مثال در زمان نصب یک تجهیز، فرد نصاب از بارکد تجهیز، بارکد مکان نصب تجهیز و حتی بارکد مربوط به خود اسکن می‌گیرد، تمامی این اطلاعات به‌صورت خودکار در یک پایگاه داده یکپارچه جمع‌آوری می‌شود و بسته به نیاز سایر سازمان‌ها و بر اساس دسترسی‌های موجود امکان به اشتراک‌گذاری اطلاعات فراهم می‌شود.
- ردیابی و رهگیری تعمیرات و نگهداری
در ادامه شناسایی تجهیز موضوع مهمی که در اکثر سازمان‌ها ازجمله سازمان آب و فاضلاب وجود دارد مبحث ردیابی و رهگیری تعمیرات و نگهداری است که بر روی تجهیزات صورت می‌گیرد. در زمان انجام تعمیرات و نگهداری بر روی تجهیز در صورت به‌کارگیری استاندارد GS1، فردی که مسئول این کار است از بارکد تجهیز، مکان تجهیز و تعمیراتی که بر روی تجهیز صورت می‌گیرد اسکن می‌گیرد تمامی اطلاعات در یک پایگاه داده جمع‌آوری می‌شود و این امکان را در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد که به‌درستی و شفافیت رصد کنند که چه تعمیرات و نگهداری بر روی کدام تجهیز صورت گرفته است، کدام قطعه بیشتر با خرابی روبه‌رو شده بود و این امکان برای سازمان‌ها فراهم می‌شود که از طریق داده‌کاوی اطلاعات جمع‌آوری‌شده در پایگاه داده‌ها، سازمان به اطلاعات مفیدی در خصوص تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه و پیش گویانه دست پیدا می‌کند و عمر مفید تجهیزات خود را افزایش دهند.
نمونه موفق
نمونه موفقی که در حال حاضر در جهان پیاده‌سازی شده است اقدام شرکت HFG آلمان است که استاندارد GS1 را در خصوص بیرینک های که بر روی تجهیزاتشان نصب می‌شوند پیاده‌سازی کرده‌اند و تعمیرات و نگهداری بیرینک های خود را به‌صورت کامل رصد می‌کنند.
- ردیابی گونه‌های گیاهی/جانوری، مراتع/زیستگاه‌ها
اما GS1 در خصوص حفظ محیط‌زیست نیز اقداماتی را انجام داده است. هم‌اکنون در سطح جهانی هرگونه گیاهی/جانوری، زیستگاه، مراتع و پارک وحش با استفاده از کلیدهای شناسایی GS1 به‌صورت منحصربه‌فرد شناسایی و اطلاعات آن‌ها به‌صورت اتوماتیک در یک پایگاه داده یکپارچه جمع‌آوری و به اشتراک گذاشته می‌شود. مزیت مهمی که استفاده از استاندارد GS1 برای سازمان محیط‌زیست به همراه دارد وجود قابلیت استعلام بین‌المللی است. بدین ترتیب هرگونه گیاهی یا جانوری به‌صورت شفاف تحت نظارت سازمان درمی‌آید و امکان بازرسی و بازدید بهتر از گونه‌های گیاهی یا جانوری که در حال انقراض هستند فراهم می‌شود.
نمونه موفق
دپارتمان کشاورزی ایالات‌متحده آمریکا (USDA) برای مانیتور کردن درختان در جنگل‌ها از این استاندارد بهره گرفته است، بدین‌صورت که از طریق نصب تگ‌های RFID بر روی درختان و اسکن گیری از این تگ‌ها یک پایگاه داده یکپارچه ازاین‌گونه‌های گیاهی ایجاد کرده است و امکان رصد درختان در جنگل‌ها را فراهم آورده است.
- لجستیک سبز
لجستیک سبز موضوع دیگری است که GS1 راه‌حل‌هایی را برای بهبود آن ارائه کرده است. جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به محیط‌زیست دغدغه کنونی در سرتاسر جهان است، یکی از این آلاینده‌ها دود خارج‌شده از خودروهای حمل است. GS1 از طریق ورود به حوزه مدیریت حمل‌ونقل و شناسایی تمام موجودیت‌ها در زنجیره تأمین نظیر وسایل حمل بار، محموله، مکان بارگیری و بارگذاری و حتی فردی که مسئولیت حمل‌ونقل را به عهده دارد، امکان رصد محموله‌ها و انتقال آن‌ها را فراهم می‌آورد و این امکان را در اختیار سازمان‌های حمل‌ونقل قرار می‌دهد که مطلع باشند در هرلحظه چه محموله‌ای در چه مکانی قرار دارد و قرار است که به چه مکانی منتقل شود و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که وسیله حمل بار در مبدأ به‌طور کامل بارگیری شود و پس از بارگذاری در مقصد، مجدداً به‌طور کامل بارگیری و به مکان بعدی انتقال یابد. نتیجتاً، علاوه بر بهینه‌سازی حمل‌ونقل، ورود آلاینده به محیط‌زیست کاهش می‌یابد و همچنین در مصرف سوخت نیز صرفه‌جویی می‌شود.
نمونه موفق
نمونه موفق که در جهان در حال پیاده‌سازی هست همکاری GS1 ایتالیا با کنسول freight leader در راستای کاهش ورود آلاینده‌ها و مدیریت حمل‌ونقل است که پایداری در سازمان را نیز به همراه داشته است.
- مدیریت انبارداری
هر سازمانی که انبار داشته باشد نیاز دارد که انبار خود را به‌صورت کارآمد مدیریت کند. یکی از چالش‌های مدیریت انبارداری به‌ویژه در انبارهای بزرگ این است که انبارداری مبتنی بر فرد است، تنها انباردار از مکان دقیق تجهیز مطلع است، درصورتی‌که انباردار سازمان را ترک کند، سازمان با چالش‌های بسیاری روبرو می‌شود. استاندارد GS1 از طریق شناسایی منحصربه‌فرد قلم کالا، انبارهای سازمان و حتی هر قفسه یا کمد در انبار یک پایگاه داده یکپارچه ایجاد می‌کند و به سازمان این امکان را می‌دهد که به‌صورت شفاف و آنلاین رصد کند که چه قلم کالایی وارد انبار شد، در چه مکانی قرار گرفت و چه قلم کالایی از انبار خارج شد، مدیریت موجودی به‌سرعت امکان‌پذیر است، از طریق اسکن بارکد اقلام موجود در انبار، انبارگردانی به‌سرعت امکان‌پذیر است و تمامی گزارش‌های موردنیاز سازمان در اسرع وقت ارائه می‌شود. به‌طورکلی، به‌کارگیری استانداردهای GS1 به‌منظور مدیریت انبار علاوه بر کاهش کارهای دستی، دقت و سرعت اطلاعات را نیز افزایش می‌دهد.
نمونه موفق
شرکت یونی لور ازجمله شرکت‌هایی است که برای مدیریت انبار خود از استاندارد GS1 بهره می‌گیرد.
- چالش حجم عظیم داده‌ها
یکی از چالش‌های عصر حاضر در سازمان‌ها انباشته شدن حجم عظیمی از داده‌ها است و به این دلیل که پایگاه داده‌ها یکپارچه نیستند امکان آنالیز این داده‌ها و دستیابی به اطلاعات موردنیاز سازمان‌ها فراهم نمی‌شود. بکارگیری استاندارد GS1، یک پایگاه داده یکپارچه ایجاد می‌کند که مباحث کیفیت داده را اجرایی کرده و به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق داده‌کاوی به اطلاعات دست پیدا کنند و دانش را در سازمان خود پایه‌گذاری کنند و بر این مبنا تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند.
- مزایای به‌کارگیری استانداردهای GS1 در سازمان آب و فاضلاب
- ایجاد زبان مشترک به‌منظور ایجاد سوابق
- ثبت و ضبط مکانیزه اطلاعات موجودیت‌ها (تجهیزات، مکان نصب/قرارگیری، تعمیرات و نگهداری)
- ایجاد پایگاه داده یکپارچه از اطلاعات
- در دست داشتن سوابق تجهیز نظیر مکان نصب تجهیز و تعمیرات و نگهداری صورت گرفته
- قابلیت ردیابی و رهگیری مکان نصب تجهیز و تعمیرات نگهداری صورت گرفته بر روی تجهیز
- افزایش طول عمر تجهیزات
- مدیریت انبار کارآمد و سریع
- ایجاد شفافیت
- در دسترس بودن اطلاعات به‌صورت آنلاین و در لحظه
- قابلیت به اشتراک‌گذاری اطلاعات بر اساس دسترسی‌ها و مجوزهای موجود
- مزایای به‌کارگیری استانداردهای GS1 در سازمان محیط‌زیست
- ایجاد زبان مشترک به‌منظور ایجاد سوابق
- شناسایی منحصربه‌فرد گونه‌های گیاهی و جانوری و زیستگاه‌ها
- ثبت و ضبط مکانیزه اطلاعات موجودیت‌ها (گونه‌های گیاهی/جانوری/مراتع/ زیستگاه‌ها)
- امکان رصد گونه‌های گیاهی و جانوری و وضعیت رشد آن‌ها
- قابلیت استعلام بین‌المللی اطلاعات گونه‌های گیاهی و جانوری
- مدیریت حمل‌ونقل و کاهش آلاینده‌های محیطی
- مدیریت انبارداری کارآمد و دقیق
- قابلیت ارائه گزارش‌های در اسرع زمان
- ایجاد شفافیت
- قابلیت به اشتراک‌گذاری اطلاعات بر اساس مجوزها و دسترسی‌های موجود
- نتیجه‌گیری
با استفاده از استانداردهای GS1 پایگاه داده یکپارچه از اطلاعات موجودیت‌ها حاصل می‌شود که منجر به شفافیت می‌گردد. سوابق تمامی موجودیت‌ها به‌وضوح از طریق شناسایی منحصربه‌فرد شکل می‌گیرد که به سازمان‌های آبفا و محیط‌زیست کمک می‌کند تا ضمن ردیابی و رصد اطلاعات، از طریق داده‌کاوی اطلاعات موجود در پایگاه داده به نتایج مفید دست پیدا کنند و بر این اساس، تصمیمات استراتژیک در راستای افزایش بهره‌وری اتخاذ کنند.
صاحب امتياز