شناسایی شبکه همزمان سازی اطلاعات
آشنایی با استاندارد جهانی کد الکترونیکی محصول
معرفی تکنولوژی RFID
ماهنامه شماره3(آبان ماه 1394)
|
شناسایی شبکه همزمان سازی اطلاعات |
مقدمه
هدف از تهيه مطلب پيش رو، شناسايي شبكه جهاني هم‌زمان‌سازي اطلاعات است كه در بخش اول، تعاريف و اصطلاحات استاندارد GDSN، در بخش دوم، مقدمه‌اي بر GDSN، در بخش سوم نيازها و راه‌حل‌های شبكه جهانی هم‌زمان‌سازی اطلاعات، در بخش چهارم نحوه استفاده از شبكه جهانی هم‌زمان‌سازی اطلاعات و در پايان نتيجه‌گيری ارائه خواهد شد.
بنابراين مجموعه مفاهيم مورد مطالعه در اين سند را می توان به دو دسته كلی تقسيم‌بندی نمود. در بخش اول هدف، آشنايی با ساختار GDSN و در بخش دوم آشنايی با نحوه تعامل با سيستم از ديد كاربران بيرونی است.
1- تعاريف اصطلاحات متداول GSDN
1-1 . تعاريف پايه
قلم: يك محصول يا خدمت است كه آگاهي از پيش تعريف شده‌اي از آن مورد نياز است و ممكن است قيمت‌گذاری شود، سفارش داده شود يا برای آن صورت‌حساب صادر شود. اين عمليات در هر نقطه در هر زنجيره تأمين امكان‌پذير است. هر قلم با GTIN مربوط به صورت منحصربه‌فرد شناسايی می‌شود.
نهاد: يك نهاد، محل هر موجوديت فعال قانونی، كاركردی يا فيزيكی در هر نقطه از زنجيره تأمين است كه مي‌توان اطلاعات از پيش تعريف شده‌ای را از آن بازخواني نمود. هر نهاد با GLN مربوط به صورت منحصربه‌فرد شناسايي می‌شود.
1-2 .تعاريف اطلاعات
اطلاعات اصلي: اطلاعات اصلي مجموعه اطلاعاتي است كه به تشريح ويژگي‌ها و ساختارهاي هر قلم يا نهاد درگير در فرايندهاي زنجيره تأمين مي‌پردازد. هر مجموعه را مي‌توان به طور يكتا به كمك GTIN براي اقلام و GLN براي نهادها شناخت. اطلاعات اصلي را به دو دسته اطلاعات اصلي مستقل و وابسته تقسيم‌بندي مي‌شوند. اطلاعات اصلي بستر سيستم‌هاي اطلاعاتي کسب‌وکار را شكل مي‌دهد.
اطلاعات اصلي مستقل: آن بخش از اطلاعات اصلي است كه ميان نهادهاي متعدد به اشتراك گذارده می‌شود و مبتني بر رابطه خاصي تعريف نشده است. مثال: GTIN، شرح قلم، اندازه‌گيري‌ها، قيمت‌ها، GLN و نشاني‌ها. بسياري از مخازن اطلاعات تنها به تبادل اطلاعات اصلي مستقل مي‌پردازند.
اطلاعات اصلي وابسته: آن بخش از اطلاعات اصلي است كه مورد توافق دو شريك تجاري قرار گرفته است و مبتني بر روابط فی‌مابین تعريف می‌شود. مثال: شرايط بازاريابي، تخفيف‌هاي قيمت و توافقات لجستيكي.
1-3 . تعاريف موجوديت‌ها
منبع اطلاعات: نهادي است كه به ارائه اطلاعات اصلي به گروهي از شركاي تجاري مي‌پردازد. اين نهاد متولي رسمي اطلاعات است و مسئوليت به‌روزآوری اطلاعات هر قلم يا نهاد تحت پوشش را بر عهده دارد. به منبع اطلاعات «ناشر» نيز اطلاق می‌شود. سازندگان و تأمين‌كنندگان از مصاديق منابع اطلاعات هستند.
دریافت‌کننده نهايي اطلاعات: نهاد مجاز به مشاهده، استفاده و ذخيره اطلاعات اصلي ارائه شده توسط يك منبع اطلاعات است. اين نهاد مجاز به روزآمدسازي اطلاعات اصلي در يك مخزن اطلاعات عمومي نيست. به اين نهاد «مشترك» نيز اطلاق می‌شود.
مخزن اطلاعات: منبع الكترونيكي دريافت، نگهداري و تبادل اطلاعات اقلام و نهادها در قالب استاندارد است. شركاي تجاري مختلف با بهره‌گيري از اين مخزن اطلاعات اصلي بانك‌هاي اطلاعات داخلي خود را همزمان مي‌سازند.
مخزن اطلاعات مرجع: مخزن اطلاعات منتخب منبع اطلاعات يا دریافت‌کننده اطلاعات است. منبع اطلاعات، اطلاعات خود را در اين مخزن منتشر مي‌كند تا دسترسي دریافت‌کننده نهايي فراهم شود. دریافت‌کننده نهايي اطلاعات اصلي را از طريق مخزن اطلاعات مرجع خود دريافت مي‌كند. مخزن اطلاعات مرجع مي‌تواند ملي، منطقه‌اي يا محلي باشد. اين مخزن پيادهسازي مفهوم «نقطه يگانه ورود» را ميسر مي‌سازد.
مرجع ثبت جهاني: اين مرجع پرونده جهاني ثبت اقلام و نهادها است كه تنها اطلاعات معتبر و منطبق با استاندارد را ثبت مي‌كند. كاركرد اين مرجع نظير يك دفترچه تلفن، مخازن اطلاعات در جستجوي اطلاعات را به مخازن اطلاعات حاوي اطلاعات اصلي راهنمايي مي‌كند. عمل ثبت اطلاعات در مرجع به لحاظ منطقي متمركز اما به لحاظ فيزيكي ممكن است توزيع شده باشد. (غيرمتمركز)
1-4 .تعاريف فرايندها و كاركردها
تعاملات درون‌شبکه‌ای: به منظور فراهم‌آوري اطلاعات اصلي مورد نياز كاربران در قالبي استاندارد و شيوه‌اي شفاف مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني با اتصال با يكديگر مخزن اطلاعات منطقي واحدي را ايجاد مي‌كنند. با اين مفهوم Interoperability اطلاق می‌شود. (به صورت فيزيكي جدا و به صورت منطقي يكپارچه)
هم‌زمان‌سازی اطلاعات اصلي: توزيع به موقع و تحت نظارت اطلاعات اصلي استاندارد و مورد تأیید از منبع اطلاعات به دریافت‌کننده نهايي اين اطلاعات است. اين فرايند پيش‌نياز مفهوم «تجارت الكترونيكي آسان» است. هم‌زمان‌سازی مبتني بر استانداردهاي كدينگ GS1 در سراسر زنجيره تأمين حاصل می‌شود. اين فرايند زماني كامل تلقي می‌شود كه پيام دريافتي مبني بر تأیید دريافت اطلاعات توزيع شده به منبع اطلاعات ارسال شود. در فرايند هم‌زمان‌سازی اطلاعات اصلي، منابع اطلاعات و دریافت‌کنندگان نهايي از طريق شبكه مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني به يكديگر متصل مي‌شوند. اين شبكه، «شبكه هم‌زمان‌سازي جهاني اطلاعات» نام دارد.
رويداد: به هر نوع تغيير وضعيت سيستم رويداد گويند. مثال: ايجاد يا تغييرات اطلاعات اقلام، نهادها، مجوزها، شناسنامه‌ها، پيام‌ها، تكميل اطلاعات اشتراك، توزيع اطلاعات، ارسال پيام، دريافت پيام.
اشتراك: درخواستي است كه مبني بر آن با وقوع هر رويداد مورد نظر در منبع اطلاعات يا گروه محصول مورد نظر مشترك، پيام براي وي ارسال می‌شود. اين امر منوط به ميزان دسترسي مشترك است كه از سوي منبع اطلاعات و مخزن اطلاعات مرجع كنترل می‌شود. اشتراك بر دو نوع عام و خاص است كه در نوع اول اطلاعات يك گروه از اقلام يا نهادها مورد نياز مشترك است در حالي در نوع دوم اطلاعات يك نهاد خاص كه با GLN آن يا قلم خاص كه با GTIN آن تعيين می‌شود، مورد توجه است.
بارگذاري اطلاعات: يك منبع اطلاعات مجموعه‌اي كامل از اطلاعات را به مخزن اطلاعات مرجع ارسال مي‌دارد كه تنها پس از اعتبارسنجي و ثبت در مرجع جهاني ثبت، منتشر می‌شود. بارگذاري شامل موارد زير است:
- بارگذاری اوليه: اضافه نمودن يك قلم يا نهاد جديد
- تصحيح خطاها: تغيير اطلاعات مرتبط GTIN يا GLN به منظور اصلاح خطاهای موجود
- ويرايش اطلاعات نظير اصلاح شماره تلفن يك نهاد
- حذف قلم يا نهاد منسوخ: در اين كاركرد برچسب غيرفعال بر روی سابقه اطلاعاتی مورد نظر قرار می گيرد اما به طور فيزيكی انجام نمی شود. بنابراين سازوکارهای مناسب تصفيه و آرشيو اطلاعات در مخزن اطلاعات و مرجع ثبت جهانی بايد در نظر گرفته شود.
اعتبار سنجي: به بررسي مطابقت اطلاعات جديد يا تغيير يافته با استانداردهاي اطلاعات در GDSN اعتبارسنجي گفته می‌شود كه شامل بررسي موارد زير است:
رعايت قواعد ساختاري نظير فرمت فيلدها
تكميل اطلاعات اجباري
رعايت قواعد مفهومي نظير عدم امكان تغيير پيش از افزودن، قواعد تخصيص GTIN و GLN
وارسي طبقه‌بندي اقلام
يكتايي قلم يا نهاد
ثبت: فرايندي است كه در آن تمامي اقلام و نهادهاي منتشر شده در مخازن اطلاعات GDSN در مرجع جهاني ثبت، ذخيره می‌شود.
نشر: در اين فرايند منبع اطلاعات دسترسي به اطلاعات اقلام، نهادها و شركا را به همراه اطلاعات توانمنديهاي هر نهاد براي گروه خاصي از نهادها يا تمامي نهادهاي يك بازار خاص فراهم مي‌كند.
پيام‌رساني: در اين فرايند منبع اطلاعات از طريق مخزن اطلاعات مرجع پيامي الكترونيكي را مبني بر يكي از رويدادهاي زير به مشتركين ارسال مي‌كند:
- نشر اطلاعات جديد يا تغيير اطلاعات نشر يافته پيشين
- تغيير اطلاعات قلم، نهاد يا شريك تجاري
- تغيير مالكيت اطلاعات و حقوق دسترسي
- اشتراك
- هويت‌سنجي
- نتيجه ثبت جستجو
در موارد زير پيام‌رساني به دليل معتبر نبودن اطلاعات صورت نمي‌گيرد: - بارگذاري اطلاعات
- اعتبار سنجي اطلاعات
- ثبت اطلاعات قلم، نهاد يا شريك تجاري (اين اطلاعات صرفاً ثبت شده و هنوز اعتبار سنجي نشده است.)
هويت‌سنجي: فرايندي است كه در آن هويت درخواست‌كننده اطلاعات از سوي مخزن اطلاعات مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد تا سطوح دسترسي به اطلاعات مطابق با حقوق تعريف شده از سوي منبع اطلاعات اعمال شود.
جستجو: در اين فرايند امكان دسترسي به اطلاعات بر اساس مجوزهاي كاربر و معيارهاي معين جستجو نظير گروه‌ها، GTIN، GLN و بازار هدف فراهم می‌شود.
پيام دريافت: در ازاي هر فرمان صادر شده پاسخي در قالب استاندارد به مرجع فرمان ارسال می‌شود. اين پاسخ مي‌تواند شامل موارد زير باشد:
- تأیید دريافت پيام
- موفقيت يا عدم موفقيت پردازش پيام به دليل عدم رعايت قواعد ساختاري يا مفهومي (دليل عدم موفقيت به همراه كد مربوط ارسال می‌شود.)
1-5. امنيت اطلاعات
حقوق و مجوزها: قواعد حاكم بر اين كاركرد عبارت‌اند از:
- تعيين مرجع ذی‌صلاح نگهداري اطلاعات استاندارد تأیید شده توسط منبع اطلاعات
- تعيين نحوه دسترسي مرجع ذی‌صلاح به انواع اطلاعات عام و خاص توسط منبع اطلاعات
- تعيين مشتركين و اطلاعات درخواستي توسط دريافت‌كننده نهايي اطلاعات
تشخيص هويت متقاضي و به‌روزآوری اطلاعات: اين كاركرد هويت نهاد متقاضي و صلاحيت وي را از طريق سازوکار مناسب براي به‌روزآوری اطلاعات اقلام و نهادها بررسي مي‌كند.
تعيين حقوق - تعريف نقش‌ها و وظايف در فرايند هم‌زمان‌سازی اطلاعات
- تعريف توانمندی های نهاد بر حسب تبادل اطلاعات
- تعريف حقوق دسترسی
- ذخيره، اضافه، تغيير و حذف حقوق دسترسی
اعمال حقوق دسترسی: پياده‌سازی مواردی است كه در بند «تعيين حقوق» تعيين شد.
2- مقدمه‌ای بر GDSN
در بازار پرتنش و رقابتي جهان امروز، زنجيره‌هاي تأمين به دنبال تضمين بقا و دوام خود در بازار از طريق افزايش كارايي عمليات هستند. بهبود كارايي زنجيره‌ها را در دو جريان كلي مي‌توان جستجو نمود: جريان اطلاعات و جريان كالا. بهبود جريان اطلاعات كالا متناظر با جريان فيزيكي كالا موضوعي است كه مورد توجه متوليان استاندارد GS1 است. براي بهبود جريان اطلاعات بايد دو مؤلفه اصلي آن را مورد نظر قرار داد:
1- تسهيل شناسايي موجوديت‌هاي اثرگذار بر مديريت زنجيره كه بارزترين آنها محصولات در گردش است.
2- تسهيل تبادل اطلاعات جمع‌آوري شده از محصولات ميان شركاي يك زنجيره.
استاندارد GDSN پس از پيادهسازي صحيح مي‌تواند نياز اعضاي زنجيره را در تبادل اطلاعات محصولات برطرف كند. ريشه اصلي اين نياز را مي‌توان در يكسان نبودن آگاهي شركاي تجاري از ويژگي‌هاي محصولات مورد تبادل دانست. به بيان ديگر، آخرين زمان به‌روزرسانی ويژگي‌هاي يك محصول در سيستم‌هاي عملياتي شركا يكسان نيست. از اين رو يك عضو زنجيره مبتني بر يك ويژگي محصول نظير قيمت آن اقدام به سفارش‌دهي مي‌كند و انتظار دارد تا براي سفارش خود مبتني بر همان قيمت صورت‌حساب دريافت كند. پس از گذشت زمان و واصل‌شدن سفارش در مي‌يابد كه قيمت محصول مورد سفارش با آنچه از پيش تصور مي‌شد، تغيير پيدا كرده است. پس از برگزاري جلسات حل اختلاف، روشن می‌شود كه قيمت مورد نظر خريدار مربوط به يك ماه گذشته بوده و قيمت در دو هفته گذشته تغيير پيدا كرده است. بنابراين مشاهده می‌شود كه آخرين تاريخ به‌روزرسانی قيمت محصول در سيستم خريدار حداقل مربوط به يك ماه و در سيستم تأمين‌كننده دو هفته گذشته است. حقايقي از اين دست، به ويژه با در نظر گرفتن جهاني بودن موضوع، نياز به راه حل مناسبي را براي همزمان نمودن اطلاعات ميان ذي‌نفعان يك زنجيره بیش‌ازپیش آشكار مي‌سازد. هم‌زمان‌سازي مستمر اطلاعات، يكسان بودن اطلاعات اصلي محصول را در تمامي سيستم‌ها تضمين مي‌كند كه به نوبه خود در كاهش هزينه‌هاي زنجيره‌هاي تأمين و افزايش كارايي آن سهم بسزايي دارد. با رشد روزافزون تعاملات الكترونيكي نظير تجارت الكترونيكي، اهميت هم‌زمان‌سازی دوچندان شده است. زيرا توسعه تعاملات الكترونيكي بدون توجه به ضرورت هم‌زمان‌سازي اطلاعات تنها سرعت تبادل اطلاعات ناصحيح را افزايش مي‌دهد و عملكرد زنجيره را به طور مضاعف تضعيف مي‌كند.
به طور مثال، GDSN را مي‌توان به عنوان پیش‌نیاز پيادهسازي استانداردهاي تبادل اطلاعات پوياي محصول نظير EPC دانست زيرا نبود داده‌هاي همزمان در بستر EPC و RFID تراكنش‌هاي سريع اطلاعات نامعتبر را ميسر مي‌سازد. با عنايت به آنچه بيان شد، اهميت ارائه راه‌حلي كه بتواند ناسازگاري اطلاعات را در سيستم‌هاي مختلف رفع كند مشهود مي‌شود.
GDSN به عنوان يكي از استانداردهاي GS1، همان راه‌حل مورد‌نظر است. پيادهسازي اين استاندارد شركاي تجاري را قادر مي‌سازد تا به طور مستمر، خودكار و در عين حال مطمئن، به هم‌زمان‌سازی بپردازند. اين شبكه، خريداران و فروشندگان را از طريق مخازن اطلاعات مورد تأیید GDSN به يكديگر متصل مي‌سازد.
2-1 مروری بر پيشينه GDSN
اطلاعات اصلي كالا بستر كليه سيستم‌هاي کسب‌وکار را شكل مي‌دهد. از اين رو به اشتراك‌گذاري آن از مهم‌ترين فرايندهاي زنجيره تأمين است و استمرار جريان كالا در زنجيره تأمين بدون يكپارچگي و به‌روزآوری اين اطلاعات هرگز محقق نمي‌شود. اين امر زماني كارا و اثربخش خواهد بود كه شركا تعريف دقيقي از اطلاعات داشته باشند، اطلاعات دقيق در دسترس و فرايندهاي تبادلات في‌مابين مورد توافق همگان باشد. اين نوع از اشتراك‌گذاري اطلاعات، هم‌رديف‌سازي اطلاعات اصلي يا هم‌زمان‌سازي اطلاعات اصلي خوانده می‌شود. آگاهي روزافزون از اهميت هم‌زمان‌سازی اطلاعات، منجر به توسعه ابزارهاي مربوط و مناسب در سطح كشورها شده است. به طور مثال، طراحي و پيادهسازي مخزن‌هاي ملي اطلاعات از جمله اين فعاليت‌ها به شمار مي‌آيد.
گسترش مناطق آزاد تجاري، رشد تجارت جهاني و افزايش كاربرد تجارت الكترونيكي هم‌زمان‌سازي اطلاعات را به دغدغه‌اي جهاني تبديل نموده است. گزارش گروه اطلاعات اصلي ECR در سال 1999 بيانگر تنوع مخازن اطلاعات موجود است كه مانع اصلي هم‌زمان‌سازی جهاني به شمار مي‌آيد. در راستاي رفع اين مشكل، پروژه توسعه استاندارد هم‌زمان‌سازی اطلاعات در سال 1999 در شوراي GS1 تعريف شد و نخستين ويرايش آن در سال 2000 منتشر شد. از آن زمان تاكنون، GDSN يكي از مهم‌ترين استانداردهاي صنعت به شمار مي‌آيد. تعيين فرايندها و رويه‌هاي لازم GDSN براي رفع نيازمندي‌هاي مزبور، اصلي‌ترين چالش تدوين اين استاندارد در سال 2001 مطرح شد. به منظور پاسخ به اين چالش محورهاي زير تعريف شده است:
- تشريح اصول حاكم بر هم‌زمان‌سازي جهاني اطلاعات
- تشريح فرايندهاي كاري لازم براي تبادل و به‌کارگیری اطلاعات اصلي
- تشريح نقش‌ها و وظايف موجودیت‌های فعال فرايندها
- تشريح لزوم پيادهسازي مرجع ثبت جهاني
- تشريح الزامات كسب صلاحيت‌هاي فني و مديريت فرايندها
- تشريح نحوه پيادهسازي طرح
برخي از اين چالش‌ها و راه‌حل‌هاي ارائه شده در بخش بعد ارائه مي‌شود.
بنابراین:
1 – زنجيره‌هاي تأمين به منظور حفظ بقا در بازار، به دنبال بهبود مديريت زنجيره از طريق افزايش كارايي و اثربخشي هستند.
2 – يكسان نبودن آگاهي شركا از اطلاعات اصلي موجوديت‌هاي مؤثر در زنجيره يكي از علل مهم ناكارآمدي زنجيره‌ها است.
3 – هم‌زمان‌سازی اطلاعات اصلي، چالش موجود را رفع مي‌كند.
4 – استاندارد GDSN راه‌حلي جهاني براي هم‌زمان‌سازی اطلاعات اصلي است.
3- شبكه جهانی هم‌زمان‌سازی اطلاعات: نيازها، راه‌حل‌ها
در اين بخش، موارد لازم كه جهت تحقق هم‌زمان‌سازی اطلاعات اصلي ارائه می‌شود. به اين منظور، اصول حاكم بر هم‌زمان‌سازي جهاني اطلاعات، فرايندهاي كاري لازم براي تبادل و به‌کارگیری اطلاعات اصلي، تشريح نقش‌ها و وظايف موجودیت‌های فعال فرايندها و الزامات كسب صلاحيت‌هاي فني و مديريت فرايندها بيان مي‌شود.
3-1 – اصول حاكم بر هم‌زمان‌سازی جهانی اطلاعات
- فرايند هم‌زمان‌سازی جهاني اطلاعات بر شناخت منحصربه‌فرد اقلام (GTIN) و نهادها (GLN) استوار است.
- فرهنگ اطلاعات جهاني (GDD)، اطلاعات اصلي، سلسله مراتب قلم، سلسله مراتب نهاد و بازار هدف (با {كد استاندارد ايزو جهت شناسايي محل‌ها GTIN+GLN+} كدگذاري مي‌شود.) بايد تعريف شود.
- نقطه ورود هر ناشر يا مشترك در شبكه يگانه است.
- هر ناشر يا مشترك بايد عضو يك مخزن اطلاعات مرجع باشد.
- راه‌حل‌هاي ميان مدت براي هم‌زمان‌سازی اطلاعات جهت اتصال مخازن اطلاعات غير متصل به شبكه بايد در نظر گرفته شود.
- مرجعي ثالث بايد عملكرد شبكه مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني را اداره كند.
- منبع اطلاعات مالك اطلاعات محسوب می‌شود و تنها نهادي است كه حقوق و مجوز توزيع اطلاعات و استفاده از آن را بر عهده دارد.
- منبع اطلاعات تنها مي‌تواند اطلاعات تحت تملك را به‌روزآوري كند.
- دريافت‌كننده نهايي اطلاعات نمي‌تواند اطلاعات اصلي ارائه شده توسط منبع اطلاعات را در مخزن اطلاعات عمومي به‌روزآوری كند.
3-2 – الزامات کسب‌وکار برای هم‌زمان‌سازی جهانی اطلاعات
هم‌زمان‌سازی جهاني اطلاعات مستلزم فراهم شدن بستر لازم جهت تعامل هماهنگ و يكنواخت مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني است. به اين منظور الزامات زير بايد در نظر گرفته شود:
1 – تضمين كيفيت اطلاعات در فرايند هم‌زمان‌سازی اطلاعات شامل:
- شناخت دائمی مالك اصلي سوابق
- منحصر بودن اطلاعات متصل به كليد اوليه
- به هنگام بودن اطلاعات
- تكميل بودن اطلاعات مورد نياز بازار
- مديريت اطلاعات خاص هر كشور و صنعت
- رعايت قواعد حاكم بر اطلاعات (تكميل بودن اطلاعات اجباري يا وابسته)
- انطباق كامل با مشخصات استانداردهاي GS1
- پیگیری موعدهاي مميزي ايجاد، تغييرات و حذف اطلاعات
- اعمال حقوق كاربران در به‌روزآوری و توزيع يا نمايش اطلاعات
2 – تضمين كامل و صحيح بودن تراكنش‌ها شامل:
- مديريت خطا
- حفظ سطح عملكرد مناسب
- رعايت موارد امنيتي
- مديريت ارائه ويرايش‌هاي جديد انجام تراكنش
3- فراهم‌سازی تراكنش‌های آسان و كارا برای تمامی شركای تجاری شامل:
- ايجاد نقطه يگانه دسترسي مرور و پردازش تراكنش‌ها
- به‌کارگیری روش يگانه و يكنواخت به‌روزآوری، دسترسي و بازخواني اطلاعات
- پشتيباني چند زبانی
- تعريف مجموعه قواعد مشترك حاكم بر محتواي اطلاعات و اعتبارسنجي آنها
- ارائه سطح بهينه‌اي از ميزان در دسترس بودن شبكه، توزيع و در دسترس بودن اطلاعات براي ناشران و مشتركان و امنيت اطلاعات
- بهره‌گيري از مزاياي فناوري‌هاي جديد نظيرXML وEPA
- فراهم نمودن سيستم‌هاي باز و غير انحصاري
- فراهم نمودن سازوکارهای جستجو
- ارائه راه‌حل‌هاي عملي، واقعي و باثبات
- ارائه اطلاعات اصلي به شركاي تجاري هدف (دریافت‌کنندگان نهايي اطلاعات) و تميز ميان دريافت‌كننده‌هاي اطلاعات (عام يا خاص: آيا همه فعالان بازار هدف مخاطب هستند يا تنها نهادهاي خاصي؟)
- قواعد و رويه‌هاي لازم بايد در نظر گرفته شود تا منبع اطلاعات از پذيرش يا عدم پذيرش تغيير اطلاعات توسط دریافت‌کننده آگاهي حاصل كند.
- امكانات جستجوي لازم بايد در نظر گرفته شود تا كاربر بتواند اطلاعات مورد نظر را به دست آورد.
3-3 – راه حل پيشنهادی
بررسي پيشينه توسعه مخازن اطلاعات و جريان‌هاي موجود هم‌زمان‌سازی اطلاعات و نيز الزامات کسب‌وکار پيرامون GDSN موانع متعددي در اجراي كارآمد فرايند GDSN نشان مي‌دهد كه وجود نقاط متعدد ورود به مخازن اطلاعات نامتصل و غير متعامل و تمركز بر نيازمندي‌هاي ملي و توسعه استانداردهاي گوناگون مخازن از مهم‌ترين آنها به شمار مي‌آيد. به منظور رفع اين مشكل و تحقق هم‌زمان‌سازی جهاني اطلاعات راه‌حل‌هاي زير پيشنهاد شده است:
1 – ايجاد نقطه يگانه ورود:
- ارتقا، توسعه و پيادهسازي استانداردهاي جهاني
- به‌کارگیری مفهوم مخزن اطلاعات مرجع
- پيادهسازي شبكه شفاف و متعامل كه دسترس به اطلاعات ضمن رعايت قواعد امنيتي فراهم مي‌سازد.
- توسعه استاندارد مورد توافق همگان
- توسعه استانداردهاي تفصيلي جهاني و فراهم‌سازي راهنماهايي جهت تسهيل درك مشترك از استانداردها
- ارتقا و پيادهسازي استانداردهاي GS1
- تأسیس نهاد مناسب جهت مديريت ويرايش‌هاي استاندارد
2 – تضمين سازگاری و كيفيت اطلاعات اصلی:
- منطبق نمودن مخازن اطلاعات با استانداردهاي جهاني و GS1
- اعتبارسنجي اطلاعات پيش از نشر و به‌کارگیری شيوه‌اي يكسان براي آن
- تعيين نقطه يگانه مرجع‌دهي براي هر بخش از اطلاعات اصلي از طريق ثبت تمامي اقلام و نهادها در مرجع جهاني پيش از نشر
- اطلاع‌رساني و آموزش شركت‌ها در زمينه مفاهيم استانداردهاي جهاني و هم‌زمان‌سازی اطلاعات
3 – تعيين فرايند كاری كارا جهت هم‌زمان‌سازی اطلاعات ميان تمامي بخش‌ها:
- توسعه و به‌کارگیری استانداردهاي جهاني براي هم‌زمان‌سازی اطلاعات (فرهنگ اطلاعات اصلي، كاركردهاي لازم و پيام‌هاي پشتيبان بايد در نظر گفته شود.)
- تضمين دسترسي آسان به شبكه مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني جهت فراهم‌آوري سهولت دسترسي تمامي كاربران به اطلاعات و پيادهسازي مفهوم نقطه يگانه ورود
- پيادهسازي راه حل‌ها به نحوي كه براي همگان آسان و در دسترس باشد. به طور مثال Desktop Application مناسب جهت اتصال به شبكه و جستجوي آن، مورد نياز است.
- پيادهسازي بستر مناسب براي تعامل مخازن اطلاعات
4 – ايجاد امكان جستجوی جهانی:
- فراهم‌سازي كاركرد جستجوي جهاني از طريق نقطه يگانه ورود
- ايجاد قابليت جستجوي پايه از طريق مرجع ثبت جهاني
- لحاظ نمودن يك «اشاره‌گر» به مخازن اطلاعات مرجع مربوط به منابع اطلاعات در ابزار ثبت به منظور تأمين دسترسي به اطلاعات عمومي از طريق كاركرد جستجوي پايه.
! امنيت اطلاعات در تمامي جستجوهاي پايه و پيشرفته بايد در نظر گرفته شود.
! در جستجوي پيشرفته براي آدرس‌دهي يكنواخت جهت دسترسي به اطلاعات گروه‌هاي معيني از نهادها، ممكن است نياز به طبقه‌بندي نهادها باشد.
ايجاد دسترسي به اطلاعات فروشندگان يك بازار - پيادهسازي كاركرد جستجوي جهاني
5 – توسعه راه حل استاندارد يگانه جهانی
- فراهم‌سازی چارچوب مشترك استاندارد به منظور ترغيب فراهم‌كنندگان راه‌حل جهت پياده‌سازی
- توسعه و پياده‌سازی استانداردهای جهانی هم‌زمان‌سازی اطلاعات
3-4 – فرايند هم‌زمان‌سازی جهاني اطلاعات
اين فرايند را مي‌توان از طريق تشريح ويژگي‌ها و نقش‌هاي متفاوت اما مكمل موجوديت‌ها در سناريوهاي كاري بيان نمود. اين موجودیت‌ها عبارت‌اند از:
- منابع اطلاعات
- دريافت‌كنندگان نهايی اطلاعات
- مخازن اطلاعات
- مرجع ثبت جهانی
در ادامه هر يك از اين نقش‌ها بيان مي‌شود.
3-5 – ويژگی و نقش موجوديت‌ها
منبع اطلاعات:
- منبع و مالك اطلاعات است.
- اطلاعات اصلي را در مخزن اطلاعات مرجع نشر مي‌دهد.
- مجوزها و حقوق دسترسي به اطلاعات را تعريف و به‌روزآوری مي‌كند.
دريافت‌كننده نهايی اطلاعات:
- اطلاعات به مقصد اين موجوديت ارسال می‌شود.
- مجاز به روزآمدسازي اطلاعات منتشر شده در مخزن اطلاعات نيست.
- حق دسترسي به اطلاعات منوط به سطح تعريف شده منبع اطلاعات است.
- اشتراك اقلام و نهادهاي جديد را راه‌اندازي. مديريت مي‌كند.
- هم‌زمان‌سازی اطلاعات اقلام و نهادهاي موجود راه‌اندازي و مديريت مي‌كند.
مخزن اطلاعات:
- خصوصي، منطقه‌اي يا ملي است.
- اطلاعات لازم براي فرايند هم‌زمان‌سازی را در بردارد.
- از ساختار طبقه‌بندي اقلام بهره مي‌گيرد.
- حقوق و مجوزهاي تعريف شده از سوي منبع اطلاعات را اجرا مي‌كند.
- بر اساس اشتراك‌هاي موجود، هم‌زمان‌سازی را ميان منابع اطلاعات و دريافت‌‌كننده‌ها برقرار مي‌سازد.
- اشتراك‌هاي جديد اقلام يا نهادها را به اطلاع، منبع اطلاعات مربوط مي‌رساند.
- نشرهاي اقلام يا نهادهاي جديد را به اطلاع مشتركين مي‌رساند.
- الزامات جديد هم‌زمان‌سازی را به اطلاع منابع اطلاعات و مشتركين مي‌رساند.
- اطلاعات آن به طور پيوسته با مرجع ثبت جهاني همزمان می‌شود.
- خدمات حداقلي زير را ارائه مي‌دهد:
o سوابق اطلاعات اصلي زير را اضافه، حذف يا به‌روزآوری مي‌كند.
o نشر اطلاعات جديد را مديريت مي‌كند.
o امكان چند زبانی را پشتيباني مي‌كند.
o سوابق اقلام و نهادها را پيش از نشر مطابق قواعد GS1 اعتبارسنجي مي‌كند.
o عناصر اطلاعات را مطابق فرهنگ اطلاعات جهاني (GDD) اعتبارسنجي مي‌كند.
o تكميل بودن اطلاعات از جهت وارد شدن اطلاعات موارد ضروري، وابسته يا اختياري را كنترل مي‌كند.
مرجع ثبت جهانی:
- يك خدمت عام و جهاني B2B است كه تمامي مخازن اطلاعات مستقل از موقعيت جغرافيايي، اندازه و نوع فعاليت مي‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
- توانمندي يافتن منبع فيزيكي اطلاعات را دارد.
- منحصربه‌فرد بودن اطلاعات مرتبط با كليد اوليه را تضمين مي‌كند.
- در هر جستجو مرجع ثبت مشخصات متقاضي را به مخزن مرجع منبع اطلاعات ارسال مي‌دارد.
- مرجع ثبت از لحاظ منطقي يگانه و به لحاظ فيزيكي توزيع شده يا تكثير شده است.
- مرجع ثبت جهاني پيوسته با مخازن اطلاعات و بالعكس هم‌زمان‌سازی می‌شود.
- از هر مخزن اطلاعات مي‌توان به تمامي اطلاعات مرجع ثبت دست يافت.
- حداقل محتواي اطلاعات ذخيره شده در مرجع ثبت براي هر قلم عبارت است از:
GTIN o
o شرح قلم
o منبع اطلاعاتGLN
o نام نهاد منبع اطلاعات
GPC o
o تاريخ ايجاد
o بازار هدف
o عام يا خاص بودن قلم (هدف از تعريف عام يا خاص در اینجا اعمال مجوزها يا حقوق دسترسي از سوي مرجع ثبت نيست. بلكه زماني كه يك قلم خاص تعريف مي‌شود برخي از اطلاعات آن نظير شرح قلم نبايد در دسترس همگان قرار گيرد.)
o تاريخ و زمان آخرين تغيير
o اشاره‌گر مخزن اطلاعات كه در آن اطلاعات اصلي ذخيره مي‌شود.
- حداقل محتوی اطلاعات ذخيره شده در مرجع ثبت برای هر نهاد عبارت است از:
o نام نهاد، نام استان، نام كشور
o منبع اطلاعاتGLN
o طبقه‌بندي نهاد (اين مورد هنوز فراهم نشده است.)
o نقش نهاد
o توانمنديهاي نهاد
o تاريخ ايجاد
o تاريخ و زمان آخرين تغيير
بر اساس راه‌حل‌های فوق، موارد زير را می توان استنتاج نمود:
- منابع اطلاعات و دريافت‌كنندگان نهايي اطلاعات از نقطه يگانه ورود به شبكه بهره مي‌برند.
- منابع اطلاعات و دريافت‌كنندگان نهايي دسترسي مستقيم به مرجع ثبت جهاني ندارند.
- الويت نخست در تأمين قابليت اطمينان جريان اطلاعات هم‌زمان‌سازی اطلاعات منابع و مشتركين است.
- كاركرد جستجوي جهاني و جستجوي پايه بايد در نظر گرفته شود.
- مسيرهاي جايگزين اطلاعات به منظور افزايش قابليت اطمينان شبكه بايد با در نظر گرفته شود.
3-6 – سناريوها
مبتني بر نقش‌هاي تعريف‌شده، سناريوهاي زير را مي‌توان بيان نمود:
ثبت: در اين سناريو جريان اطلاعات مابين مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني است. منابع اطلاعات و دريافت‌كنندگان دسترسي مستقيم به اين مرجع ندارد.
هم‌زمان‌سازی جهاني اطلاعات اصلي: در اين سناريو جريان اطلاعات مابين منابع اطلاعات و دریافت‌کننده نهايي از طريق ارتباطات مستقيم مخازن اطلاعات است. مرجع ثبت جهاني در فرايند هم‌زمان‌سازي فاقد نقش است.
اشتراك: مخازن اطلاعات تمامي انواع اشتراك را ذخيره و اجرا مي‌كنند. مرجع ثبت جهاني در اين فرايند فاقد نقش است.
نشر اطلاعات: در اين سناريو مخازن اطلاعات نشر اطلاعات را انجام مي‌دهند. مرجع ثبت جهاني در اين فرايند فاقد نقش است.
پيام‌رساني: در اين سناريو مخازن اطلاعات، پيام‌هاي لازم را ارسال مي‌كنند. مرجع ثبت جهاني در اين فرايند فاقد نقش است.
كاركرد جستجوي جهاني: اين كاركرد در مرجع ثبت جهاني امكان يافتن مخازن اطلاعات حاوي اطلاعات اصلي را فراهم مي‌سازد.
3-7 – الزامات تأیید صلاحيت فنی
صلاحيت، مجموعه‌اي توانمنديهاي است كه يك سازمان بايد از آن برخوردار باشد تا بتواند فعاليت‌هاي مطابق استاندارد را انجام دهد. ضرورت انجام اين امر در حوزه GDSN تضمين مطابقت مخازن اطلاعات و مرجع ثبت جهاني با اصول و قواعد GS1 و توسعه هماهنگ آن در طول زمان است. برخي از الزامات كسب صلاحيت فني مخازن اطلاعات به شرح زير است:
- مميزي رعايت موارد امنيت اطلاعات
- استفاده صحيح از فرهنگ اطلاعات
- مطابقت با استانداردها
- كاربرد صحيح فرايند هم‌زمان‌سازی
- رعايت فرمت، قواعد و محتواي پيام‌ها
- فرايند اعتبار سنجي اطلاعات و هويت سنجي كاربران
- ارائه كاركردهاي استاندارد
آگاهي بيشتر از جزييات فرايند تأیید صلاحيت منوط به عقد قرارداد با مرجع ثبت جهاني و طي گام‌هاي مربوط است.
3-8 – هم‌زمان‌سازی چگونه محقق می‌شود؟
لازمه هم‌زمان‌سازی آگاهي همزمان همه ذي‌نفعان از تغييرات است. اين آگاهي به دو شيوه قابل تحقق است:
1- همه نهادها ارتباطات دوبه‌دو داشته باشند. در اين حالت، هر نهاد براي هر نوع تغيير در اطلاعات مشترك بايد با تك‌تك شركا تماس برقرار و تغييرات جديد را اعم از ايجاد، حذف يا ويرايش اطلاع‌رساني كند. بديهي است مديريت چنين فرايندي بسيار هزينه‌زا و زمان‌بر است. به علاوه، فواصل زماني چنين به‌روزآوری اطلاعات به مجموعه منابع نهاد مالك بستگي خواهد داشت. بنابراين اين شيوه كارايي لازم را ندارد و نمي‌تواند همزمان هدف هم‌زمان‌سازی را برآورده سازد.
شكل 1- نمايش روابط بين ذي‌نفعان
2 – هر نهاد، وظيفه هم‌زمان‌سازی را به شبكه‌اي مشترك ميان تمام نهادها بسپارد. در اين حالت:
شكل 2- معماری شبكه جهانی هم‌زمان‌سازی اطلاعات
• هر نهاد براي هم‌زمان‌سازی اطلاعا%
صاحب امتياز