فصلنامه شماره 37 (بهار 1398)
چکیده
در سراسر جهان مسئله ردیابی کالا و خدمات در زنجیره تأمین پدیدهای شناخته‌شده و موردتوجه است. در همین راستا به‌منظور تحقق ردیابی کالا و خدمات صحیح در تمامی زنجیرههای تأمین سازمان جهانی GS1 استانداردی جهانی مربوط به ردیابی منتشر کرده که در زنجیره تأمین صنایع مختلف در حال استفاده است.از سویی دیگر با توجه به حجم زیاد محصولات وارداتی و تولیدی در ایران، وجود یک سامانه ردیابی برای تأیید اصالت و کیفیت کالا به‌منظور شناسایی کالاهای جعل و تقلبی و جلوگیری از ورود آنها به زنجیره و شناسایی تأمین‌کننده‌های معتبر کالا امری حیاتی است. در این مقاله هدف معرفی سامانه تأیید اصالت کالا (External Traceability System) و مزایای استفاده از آن است.این سامانه توسط شرکتهای توزیع برق استانهای مختلف کشور ازجمله مشهد، یزد در حال استفاده میشود و استانهای اصفهان، مازندران، کرمان و دیگر استانها نیز درحال‌توسعه‌ی این نرمافزار میباشند.
- مقدمه
تأمین کالای اصیل و باکیفیت که مورد تأیید ناظرین کنترل کیفیت واقع‌شده باشد، برای تمام عاملین زنجیرهتامین در صنایع مختلف اهمیت بسیاری دارد. از طرفی جلوگیری از ورود کالای تقلبی، جعل و بیکیفیت از دغدغههای این افراد نیز است که گاهی هزینههای سنگینی را محتمل میشوند.
چالشهای موجود در صنعت
عدم توانایی…
- شناسایی کالاهای اصل و باکیفیت از کالاهای جعلی و قاچاق
- تفکیک شرکتهای معتبر از شرکتهای نامعتبر
- شناسایی مبدأ محصولات
- تأیید کیفیت و اصالت کالا از مرجعی مطمئن
به‌طور کل چالش اصلی عبارت است از تأمین قطعات و کالای باکیفیت از شرکتهای معتبر و تأییدشده
راه‌حل: سامانه ردیابی، رهگیری و تأیید اصالت کالا (ETS)
- شناسایی مبدأ کالا
- قابلیت استعلام و جستجوی تأیید اصالت و کیفیت کالا
- شناسایی تأمین‌کنندگان و یا تولیدکنندگان معتبر
- ارائه کد سریالی منحصربه‌فرد بر اساس GS1
- انجام فرآیندهای کنترل کیفیت کالا
- توانایی رهگیری و ردیابی کالا در طول زنجیره تأمین
مزایا برای تأمین‌کننده
- تخصیص شماره‌سریال منحصربه‌فرد برای تک‌تک محصولات تولیدی و شناسایی منحصربه‌فرد آنها
- توانایی اخذ تأیید اصالت و کیفیت کالا از ناظرین کنترل کیفیت مربوطه
- حفاظت از برند و اعتبار کسب‌وکار خود
مزایا برای توزیع‌کننده
- شناسایی و تفکیک آسان کالاهای اصل و تقلبی
- شناسایی تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان معتبر
- تفکیک کالاهای دارای تأیید ناظر از کالاهای بیکیفیت
مزایا برای مصرف‌کننده
- اسکن بارکد محصولات و دریافت کاتالوگ و مشخصات فنی محصول
- ردیابی اصالت و کیفیت محصول
- توانایی استعلام اطلاعات کالا (اعم از تولیدکننده، توزیع‌کننده و غیره) از طریق اسکن بارکد با اپلیکیشن موبایل
- یکپارچگی زنجیره تأمین و بهرهگیری از فناوری اطلاعات
- سیستم ارتباط با شرکتهای توزیع و پخش برای سفارش دهی
مزایا برای حوزه لجستیک و تدارکات
- تغییر فرآیندهای مدیریت موجودی و کنترل انبار از حالت سنتی به حالت هوشمند
- اطلاع آنی و آنلاین بخش سفارش از میزان موجودی لحظه‌ای تمامی کالاها در انبار و اطلاع از نزدیک شدن به نقطه سفارش جهت به‌روزرسانی انبار
- اطلاع لحظه‌ای و آنلاین مسئول انبار و وضعیت سفارش‌های در حال تحویل و زمان دقیق تحویل
مزایای استفاده از استانداردهای GS1 در زنجیره تأمین قابل‌ردیابی
- استفاده از بستر فناوری اطلاعات:
با استفاده از سیستم‌های هوشمند به‌جای استفاده از سیستم‌های سنتی، تبادل الکترونیکی داده و اطلاعات به‌طور دقیق و به‌سرعت صورت میگیرد، خطاهای انسانی کاهش مییابد و درنتیجه کارایی و بهرهوری افزایش و هزینهها نیز کاهش مییابد.
- یکپارچگی و سهولت:
تمامی اعضای زنجیره تأمین به‌صورت کاملاً یکپارچه باهم در ارتباط هستند و اطلاعات، به‌صورت الکترونیکی بین بخشهای مختلف تبادل میشود.
- دقت و شفافیت اطلاعات:
همه فعالیتها در سیستم به‌صورت خودکار ثبت می‌گردد و تاریخچه رخدادها قابل‌بررسی و بازیابی است، به همین دلیل، امکان نظارت دقیق و کنترل کامل محصول برای تأمین‌کننده، توزیع‌کننده و مصرف‌کننده فراهم است.
کاربرد استانداردهای GS1 در سامانه ETS
قابلیت ردیابی و ضمانت اصالت کالا
بارکدهای GS1، محصول، تجهیزات و تأمین‌کننده را دقیقاً شناسایی میکند. با اسکن کردن بارکدها اطلاعات صحیح به‌صورت خودکار به سیستم اطلاعاتی واردشده و کاتالوگ الکترونیکی محصول را به همراه سوابق آن (اعم از نام تولیدکننده، نام توزیع‌کننده و نام سازمان کنترل‌کننده کیفیت) ارائه میکند.
افزایش امنیت با سامانه تأیید اصالت کالا
با استفاده از سامانه ETS تمامی محصولاتی که تأمین‌کننده تولید کرده و به آنها شماره‌سریال (SGTIN) تخصیص داده است، توسط سازمان مربوطه ازنظر کیفیت کنترل میشوند و اطلاعات و ویژگیهای فنی محصولات را تأیید میکنند و در صورت عدم‌تأیید مواردی خاص با بیان ذکر علت، کد کالای تأیید نشده را به کارتابل تأمین‌کننده بازمیگردانند تا برای آن تصمیماتی اتخاذ شود.
افزایش کارایی و صرفه‌جویی اقتصادی
شناسایی کالایهای اصل و باکیفیت از کالاهای جعل و تقلبی تنها از طریق اسکن بارکد کالاها، باعث کاهش بسیاری از هزینههای عملیاتی و افزایش کارایی در سراسر زنجیره تأمین خواهد شد.
ایجاد زبان مشترک
بارکدهای GS1 زبان مشترکی را در کل زنجیره تأمین بین تمام سیستم‌های اطلاعاتی، از تولیدکننده تا مصرف‌کننده نهایی، ایجاد میکند.
شناسایی منحصربه‌فرد
بارکدهای GS1 بر روی تمامی سطوح بستهبندی محصول، از کوچکترین تا بزرگترین واحد آن، نصب میشود و کالا را به‌گونه‌ای منحصربه‌فرد شناسایی و امکان ردیابی آنها را فراهم میکند. اسکن خودکار، این اطمینان را ایجاد میکند تا اطلاعات به‌گونه‌ای دقیق در دسترس باشد. همچنین مدیریت مؤثر زنجیره تأمین و فراخوانی و ردیابی کالاها را موجب میشود.
معرفی کدهای بین‌المللی GS1 استفاده‌شده در سامانه ردیابی کالا
- اختصاص كد GTIN به نوع اقلام تجاری
- اختصاص كد SGTIN به اقلام تجاری تولیدشده
- اختصاص كد GLN به تأمین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان و ناظر کنترل کیفیت
- نتیجه‌گیری
با بهرهگیری از سامانه ETS و تخصیص شماره‌سریال منحصربه‌فرد به تک‌تک محصولات و الصاق بارکد بر روی آنها میتوان این محصولات را در سراسر زنجیره تأمین از تأمین‌کننده تا مصرف‌کننده توسط اسکن بارکد ردیابی کرد. زمانی که محصول فرآیندهای مربوط به کنترل کیفیت را طی میکند تمامی سوابق این فرآیند در اطلاعات محصول ذخیره میشود و کالا پس از اخذ تأیید کنترل کیفیت، آماده عرضه به بازار توسط توزیع‌کننده و یا تأمین‌کننده است. مصرف‌کنندگان کالا اعم از فروشگاههای سطح بازار و یا سایر توزیع‌کنندگان قادرند از طریق اسکن بارکد (با استفاده از اپلیکیشنهای موبایل: استعلام و اسکن بارکد) به‌تمامی اطلاعات محصول مانند نام تولیدکننده، نام ناظر کنترل کیفیت، نام توزیع‌کننده و کاتالوگ فنی، دست یابد.
درنتیجه زنجیره تأمین به‌صورت کاملاً یکپارچه با استفاده از سیستم ETS با بهرهگیری از بستر اینترنت و فناوری اطلاعات، از مبدأ تولید محصول تا مصرف‌کننده، قابل‌ردیابی است.
صاحب امتياز