ماهنامه شماره 30 (بهمن ماه 1396)

1. مقدمه

RFID Radio Frequency Identification) ) به معنی ابزار تشخیص امواج رادیویی است. در حقیقت RFID یک دستگاه الکترونیکی کوچک است. برای روشن‌تر شدن مطلب میتوان گفت دستگاه RFID کاربردی شبیه بارکد و نوارهای مغناطیسی نصب‌شده روی كارت‌هاي اعتباري یا کارت های ATM دارد.  RFID برای هر شیء بر اساس استاندارد‌هاي GS1 یک مشخصه واحد ایجاد می‌کند که از دیگر اشیا قابل‌شناسایی خواهد شد. همان‌گونه که از روی بارکد یا نوار مغناطیسی میتوان اطلاعات را خواند، RFID هم می‌تواند خوانده‌شده و اطلاعات آن دریافت یا اصلاح شود. میتوان گفت RFID یک تکنولوژي جدید است که روش انجام بسیاری از امور را در مؤسسات و شرکت‌ها تغییر داده است.  RFID راهی برای رديابي جریان مواد و محصولات از ابتدا تا انتهای زنجیره تأمین است. در حال حاضر در صنعت بیشتر برای جلوگیری از سرقت، افزایش کارایی، کنترل موجودی و کاهش هزینههای بازرسی و حمل به کار میرود.

همچنین EPC-RFID مسبب حرکتی جدید در زنجیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی و صنعت بهداشت و درمان است و ازآنجاکه جمع‌آوری اطلاعات بهداشتی، درمانی و پزشکی کاری بسيار پیچیده و پرهزینه است، بااین‌وجود در صورت موفق شدن و جمع‌آوری این اطلاعات در بانک‌های اطلاعاتی، امکان تبادل این اطلاعات، بین بیماران و پزشکان در هر نقطه طبق قوانین حاکم بر سیستم‌های بهداشتی و درمانی امکان‌پذیر خواهد بود. استفاده از تکنولوژی EPC-RFID و استاندارد‌ها و راهكار‌هاي مخصوص تهیه‌شده در این زمینه می‌تواند یک سیستم همکاری و هماهنگی بهداشتی در جهان ایجاد نماید.  استاندارد‌هاي GS1 و تكنولوژي EPC-RFID ابتکاری جدید در جهت شناسایی بیمار، اشیا و دارایی‌ها می‌باشند. این ابتکار جدید  طراحی راه‌حل‌های ویژه برای یکپارچه کردن سیستم اطلاعات بیمارستان‌ها است. در حقیقت شرکت‌های مختلفی در زمینه توسعه صنعت و بهینه کردن تولیدات چندمنظوره برای مراقبت‌های پزشکی و صنایع دارویی فعالیت دارند.

1. پیشینه RFID  

     به‌این‌علت که فنآوری RFID اخیراً گسترش و رواج قابل‌ملاحظه‌ای یافته است، بسیاری از افراد تصور میکنند که این تکنولوژی جدید است. درحالی‌که RFID از حدود سال 1970 وجود داشته است؛ اما به دلیل قیمت بالای این وسیله تا سالهای اخیر در مصارف تجاری کاربرد زیادی نداشته است. طبق بررسیهای انجام‌شده مفهوم RFID از زمان جنگ جهانی دوم با کشف فنآوری تقریباً مشابهی به نام IFF که معرف Identify Friend or Foe است، مطرح گردیده است. IFF روشی برای تشخیص هواپیماهای جنگی دوست یا دشمن بود که توسط انگلیسیها کشف و استفاده شد. IFF مکانیسمی شبیه به RFID دارد. یک تکنولوژی مشابه دیگر در سال 1945 توسط “Leon Theremin” کشف شد که یک وسیله جاسوسی بود و اطلاعات صوتی را با استفاده از امواج رادیویی انتقال میداد.

اولین بار فنآوری RFID به شکل امروزی آن توسط “Mario Cardullo” کشف شد؛ اما تا سال 1970 به علت گرانی استفاده تجاری نداشته است. نصب این فناوری بر روی موجودات زنده برای اولین بار به‌صورت آزمایشی در حیوانات به کار رفت. سپس در سال 1998 یک پروفسور بریتانیایی آن را بر روی انسان آزمایش کرد که موفقیت‌آمیز بود. در جولای سال 2004، استفاده از سیستم RFID به‌منظور شناسایی بیماران در بیمارستان و یا دسترسی بعضی از کارکنان، به پرونده بیماران موردبررسی قرار گرفت. ازآن‌پس بعضی بیمارستان‌های آمریکا شروع به کاشت سیستم‌های RFID در بیماران به‌منظور مدیریت بهتر کردند.

1. ساختار  RFID

به‌طورکلی RFID از سه قسمت اصلی تشکیل‌شده است:

A Scanning antenna tag : برای برقراری ارتباط و ارسال امواج رادیویی

A Transceiver with a decoder : برای تفسیر دادهها

A Transponder (the RFID tag) : برای ذخیره‌سازی اطلاعات لازم در آن‌که خود از دو قسمت آنتن و تراشه تشکیل‌شده است.

1. نحوه انجام عملیات

در ابتدا آنتن امواج رادیویی را در محدوده فرکانس مشخصی منتشر میکند که این امواج رادیویی دو عمل اصلی انجام می دهند:

1) وسیلهای برای ارتباط با تگ RFID (transponder) است.

2) در برخی تگ‌ها انرژی موردنیاز برای برقراری ارتباط را فراهم میکند.

وقتی‌که یک تگ در میدان الکترومغناطیسی ایجادشده در اطراف reader قرار می‌گیرد، سیگنالهای فعال‌کننده که توسط آنتن فرستاده‌شده‌اند، روی آن اثر گذاشته و این تراشه اطلاعات موجود در tag را در اختیار آنتن قرار میدهد. نقش transceiver در این عملیات کنترل خطوط ارتباطی و دادهها است. اطلاعات خوانده‌شده توسط reader به server محلی موجود انتقال مییابد و این اطلاعات پردازش‌شده و در تشکیلات داخلی یک سازمان برای کاربردهای مختلف مورداستفاده قرار میگیرد.

1. انواع تگ RFID ازنظر محدوده فرکانس

فرکانس کاری RFID در محدوده‌های زیر است:

1- فرکانس پایین (LF): Low Frequency ← فرکانس بین 120 تا 134 کیلوهرتز

2- فرکانس بالا (HF): High Frequency ← فرکانس 13.56 مگاهرتز

3- فرکانس بسیار بالا (UHF): Ultra High Frequency ← فرکانس بین 902 تا 915 مگاهرتز

1.  انواع تگ‌های RFID

1- تگ‌هاي غيرفعال (Passive): این نوع تگ‌ها هیچ منبع تولید انرژی درونی ندارند و انرژی خود را از طریق سیگنال های RF که توسط دستگاه Reader ارسال و توسط آنتن موجود در تگ دریافت میشود، تأمین میکنند.

2- تگ‌های نيمه فعال (Semi-Passive): بسیار شبیه تگ‌هاي غيرفعال است؛ با این تفاوت که باتری کوچکی در آنها وجود دارد و انرژی لازم برای فعال شدن مدار داخل آنها را فراهم میسازد.

3- تگ‌هاي فعال (Active): این تگ‌ها دارای یک منبع انرژی داخلی میباشند که توانایی انتقال اطلاعات در فواصل دورتر را فراهم میکند.

این سه نوع تگ، از جهت‌هاي دیگری چون سایز، دامنه پاسخگویی، سرعت پاسخگویی باهم تفاوت‌هایی دارند.

1. RFID و کاربرد آن در صنعت بهداشت و درمان

   یکی از کاربردهاي EPC-RFID  در صنعت بهداشت و درمان، شناسایی بیمار و برقراری ارتباط با اطلاعات ذخیره‌شده بيمار در سیستم است. یکی از این روش‌ها استفاده از دستبند RFID است. در حقیقت در این دستبند یک تگ RFID جاسازی‌شده است. در بیمارستان‌ها به‌محض پذیرش بیمار، برای او یک دستبند RFID صادر می‌شود و اطلاعات بیمار و اطلاعات دارویی آن به همراه شماره رکورد دارویی (MRN) تبدیل به کد EPC بر اساس استاندارد‌هاي GS1 شده و توسط پرینتر RFID بر روی دستبند نوشته می‌شود که این اطلاعات قابیلت بازخوانی دارد.

 

شکل شماره 1: دست بند و Reader

علاوه بر دستبندها، تگ‌هايي موجود می‌باشند که قابلیت کاشتن در بدن را دارا هستند و این تگ‌ها  معمولاً در زیرپوست، با یک روش ساده جاسازی میشوند. البته از میان آن‌ها تاکنون فقط تگ‌‌های «غیرفعال» برای کاشتن در بدن انسان تأییدشده است.

شکل شماره 2: تگ‌هاي غیرفعال برای کاشتن در بدن انسان

این تگ‌ها پس از قرار دادن در بدن قابل‌تغییر نیست و محدوده انتقال و ظرفیت محدودی دارد. این دستگاه‌ها فقط می‌تواند یک كد شناسایی منحصربه‌فرد داشته باشد تا از حریم خصوصی افراد محافظت کند. در حال حاضر تگهایی برای این منظور ساخته‌شده‌اند که هیچ مزاحمت و حساسیتی برای بافتهای بدن ایجاد نمیکند و ازنظر بزرگی، به‌اندازه یک‌دانه برنج است. تنها مشکلی که در این زمینه وجود دارد امکان جابه‌جایی تگ در داخل بدن است که این هم از طریق تزریق موادی به بافتهای اطراف تگ، باعث رشد این بافتها و احاطه شدن تگ توسط آنها میشود، امکان‌پذیر است. ازآنجاکه این تگ‌ها از فاصله نزدیک خوانده میشوند، درنتیجه بايد نزدیک به سطح پوست قرار داده شوند.

بدین‌وسیله پرسنل بیمارستان به‌راحتی می‌توانند به‌وسیله امواج RFID  بیمار را شناسایی و فوراً به جزئیات اطلاعات لازم مانند دما، فشارخون، نتایج آزمایشگاهی، لیست داروها و حتی لیست حساسیت‌ها از طریق یک بانك اطلاعاتي مرکزی، در یک ارتباط بی‌سیم دست یابند.  به‌این‌ترتیب دستیابی به اطلاعات بیمار، بسیار آسان گردیده است. بطوریکه مسئولین داروهای بیماران نیز دیگر نیازی ندارند که به ایستگاه پرستاری رفته و اطلاعات بیمار را بردارند که بزرگ‌ترین اهمیت را در معالجات اضطراری دارد. همچنین عملکرد پرستاران نیز مانند گذشته نیست. حال به این صورت است که هر یک از پرستاران به یک قرائت گر RFID همراه تجهیز شده که می‌توانند بیماران را به‌وسیله اسکن دستبندهایشان شناسایی کنند. به‌این‌ترتیب آن‌ها می‌توانند به‌راحتی حتی هنگامی‌که لامپ‌ها خاموش هستند و یا اینکه بیمار پوشیده است و یا وضعیت پوششی خوبی ندارد وی را شناسایی کنند و هیچ‌گونه مزاحمتی برای بیمار نداشته باشند.

به‌محض شناسایی بیمار ارتباط بی‌سیم با بانك اطلاعاتي مرکزی برقرارشده و اطلاعات جزئی بیمار و وظایف لازم و اطلاعات دارویی بيمار بازیابی و نمایش داده می‌شود. هنگامی‌که پرستار وظایفش از قبیل دادن داروها و یا اندازه‌گیری و ضبط دمای بدن بیمار بر روی  قرائت گر RFID تمام شد، دستگاه او به‌سادگی اطلاعات را به‌روز می‌کند و اطلاعات را در بانك اطلاعاتي مركزي ذخیره می‌کند. اگر ارتباط بی‌سیم نیز موجود نباشد قرائت گر RFID همراه اطلاعات وضعیت بیمار را روی حافظه خود ذخیره کرده و هنگامی‌که پرستار به ایستگاه پرستاری بازگشت ازآنجا از طریق شبکه، اطلاعات را به بانك اطلاعاتي مرکزی منتقل می‌کند. پزشکان تجهیز شده با RFID با نمایش اطلاعات بیماران روی صفحه‌های بزرگ به‌راحتی می‌توانند وضعیت بیمار را بررسی کرده و بر وضعیت بهبودی بیمار در مصرف داروها نظارت کنند.

1. فواید و مزایا

فوایدی که  استاندارد‌هاي GS1 و استفاده از تكنولوژي EPC-RFID در توانایی شناسایی بیمار دارد، مشهود است. ولی به‌طورکلی استفاده از RFID در جهت سازمان‌دهی مراقبت‌های پزشکی، شامل فواید زیر است:

* شناسایی سریع و دقیق بیمار در سیستم اطلاعاتی در کوتاه‌ترین زمان

* بازیابی اطلاعات بیمار در موارد اضطراری

* کاهش فشار کاری و تسهیل نمودن پیگیری مراقبت‌های پزشکی

* کاهش خطاهای احتمالی و جلوگیری از کاغذبازی اداری

* ممانعت از تشخیص اشتباه بیمار به علت شباهت ظاهری و خطاهای دارویی

* شناسایی هوشمند و اداره کردن نمونه‌ها، خون و فرآیندهای آزمایشگاهی

* افزایش مراقبت از بیمار با حضور به‌موقع همراه با رضایتمندی

* افزایش قابل‌توجه خدمات و کاهش هزینه‌ها

در ادامه شرح مختصري در مورد کاربردهای اين تكنولوژي در بخش‌هاي مختلف بيمارستان‌ها و به‌طورکلی صنعت بهداشت و درمان بيان مي‌شود.

1. مدیریت داروها

مدیریت داروها در بسیاری از مراجعات در بیمارستان‌ها چالش‌انگیز است. به کمک حسگرهای RFID قادر خواهیم بود ورود و خروج دارو را چک كنيم. همچنین با تقسیم‌بندی فضای محل نگهداری داروها می‌توان لیست داروها را نگه داشت و می‌توان به‌صورت خودکار با واقعه‌نگاری از بخش‌ها به‌سادگی متوجه شد کدام بخش‌ها خالی و کدام‌یک پرشده‌اند. پیگیری و شناسایی در بخش‌های بزرگ‌تر مانند تجهیزات الکترونیکی پزشکی نیز با نصب RFID در دامنه گسترده‌تر حتی در نقاط بحرانی نیز امکان‌پذیر است.

شکل 3: استفاده از RFID در داروخانه

کنترل خودکار انبارهاي توليدکنندگان و فروشندگان مواد دارويي، ارسال علائم راديويي به تأمین‌کنندگان جهت سفارش مجدد دارو‌ها، رهگيري دارو، تاريخ توليد و انقضاء و شناسايي داروي اصل از تقلبي از موارد کاربرد استاندارد‌هاي GS1 با استفاده از تكنولوژي EPC-RFID درزمینه دارويي است.

به‌طور اختصاصي استاندارد‌هاي GS1 و تكنولوژي EPC-RFID به صنعت داروسازي کمک شايان توجهي کرده است که در ادامه به‌طور خلاصه به آن‌ها اشاره مي‌کنيم:

• مديريت دارو‌هاي برگشتي

• رديابي دارو‌ها و جلوگيري از سرقت

• جلوگيري از تقلب و تأیید اصالت دارو

• تأیید اصالت محصولات بيولوژيکي و تحقيقاتي

• کنترل تاریخ‌مصرف دارو

• کنترل قيمت دارو

• امکان آمار‌گيري لحظه‌اي از موجودي داروها در انبار

• جلوگيري از به وجود آمدن صف‌هاي طولاني و ازدحام جمعيت کنار صندوق

که تمامي موارد فوق از طريق دادن کدهاي منحصربه‌فرد به داروها و بسته‌هاي پزشکي بر اساس استاندارد‌هاي GS1 امکان‌پذیر است که RFID، ما را در کنترل و مديريت آن‌ها ياري مي‌دهد.

در زمان درخواست دارو توسط پزشک يا دستیار پزشک از انبار‌ اين درخواست در سيستم مرکزي بيمارستان ثبت‌شده و دارو يا وسيله موردنظر براي پزشک رزرو مي‌شود. به‌محض برداشته شدن آن قلم دارو از قفسه هوشمند‌، قرائت گر ‌اين امر را تشخيص داده و اطلاعات لازم را به سيستم مرکزي ارسال مي‌کند تا فهرست موجودي انبار به‌روز شود. درصورتی‌که ميزان موجودي بخشي از انبار نيز از حد معيني کمتر شود، سيستم مرکزي به کارکنان مربوطه هشدار مي‌دهد. ‌اين روش از مزاياي جانبي ديگري نيز برخوردار است، به‌طوری‌که شناسايي خودکار فرد درخواست‏کننده، دليل و زمان درخواست، نام بيمار استفاده‏کننده از دارو، تهيه صورت‌حساب در صورت لزوم وغیره را فراهم مي‌نمايد.

1. شناسایی بخش‌های آزمایشگاهی و مدیریت نقل‌وانتقال خون

به‌منظور جلوگيري از جابجايي نمونه‌هاي آزمايش با يکديگر و يا نتيجه آزمايش‌ها مي‌توان از تكنولوژي RFID براي شناسايي دقيق نمونه‌ها در آزمايشگاه‌ها استفاده کرد. کاربرد ديگر‌ اين تكنولوژي، روش استفاده آزمايشگاه‌ها از اطلاعات يکديگر و به اشتراک‌گذاري آن‌ها است که به تشخيص بهتر نوع بيماري کمک مي‌کند.

به این منظور از شیشه‌ها یا لوله نمونه‌برداری یا ظروف پلاستیکی که با طراحی ویژه شامل تگ‌ها RFID است، استفاده می‌شود. استفاده از این فناوری سبب دستیابی سریع و کاهش قابل‌توجهی در خطا هنگام نمونه‌برداری و پردازش‌های آزمایشگاهی می‌شود. به‌این‌ترتیب که اطلاعات بر روی آن ذخیره‌شده و پس از انجام مراحل و اسکن توسط قرائت گرها، داده‌های حاصل بر روی پایگاه داده مرکزی برای بیمار یا شخص اهداکننده خون انتقال می‌یابد. در این قسمت هرکدام از این ظروف شامل یک كد شناسايي منحصربه‌فرد بر اساس سيستم‌هاي شناسايي GS1 بوده که می‌توان برای تعیین مکان آن درمیان صدها نمونه از ابتدا تا انتهای انجام پردازش، از آن استفاده کرد.

همچنين تكنولوژي RFID به کمک سنسورها قابلیت نظارت بر دما جهت کنترل بخش‌های مختلف را فراهم کرده است. برخی از این قبیل پردازش‌ها عبارت‌اند از:

* نظارت بر دمای خون در محل‌های آزمایشگاهی

* نظارت بر دمای نمونه تعیین‌شده

* نظارت بر عملکرد زیستی و میکروب‌شناسی

* نظارت بر دمای داروها متناسب با حساسیت آن‌ها به دما

هزینه کم، قابلیت استفاده مجدد، سبک و کوچک بودن تگ‌ها و سنسورهای RFID سبب استفاده فراوان از آن‌ها شده است. این سنسورها در فاصله از پیش تعریف‌شده بر دما نظارت کرده و اطلاعات را ذخیره می‌کنند و هنگامی‌که به‌وسیله قرائت گر خوانده می‌شوند، کارمند داروخانه می‌تواند به‌صورت خودکار به داروی حساس که به آن اشاره‌شده است و دارای دمای ناسازگار با دمای محیط است، رسیدگی کرده و به تعویض مکان آن اقدام نماید. به این وسیله می‌توان با کنترل به‌موقع دما عمر داروها را افزایش داد و سالم بودن آن‌ها را نیز کنترل کرد.

1. اتاق عمل

اشتباه در اتاق عمل مي‌تواند شامل خطا در شناسايي بيمار، نوع بيماري و عمل مربوطه يا جا گذاشتن وسايل جراحي در بدن بيمار باشد. اگر بيماران داراي مچ‌بند يا تگ RFID باشند که دربرگیرنده اطلاعات پزشکي آن‌ها و تصويري ديجيتالي از آن‌ها باشد‌ اين امکان ‌را به تيم باليني مي‌دهد تا به‌راحتی دريابند که فرد موردنظر همان شخصي است که بايد عمل شود و ثبت الکترونيک دستورات پزشک در مچ‌بند آن‌ها،‌ اين اطمينان خاطر را مي‌دهد که آن‌ها بر اساس فرآيند درستي که از قبل پیش‌بینی‌شده است، فعاليت دارند. اگر بيمار اشتباهي وارد اتاق عمل شود، تيم پزشکي به‌طور خودكار و بي‌درنگ متوجه‌ اين عدم تطابق و اشتباه مي‌گردند.

هم‌چنين گاهي اوقات ديده مي‌شود که تجهيزات جراحي در بدن بيمار جا مي‌ماند. براي جلوگيري از اين رخداد تجهيزات اتاق عمل را مي‌توان با تگ گذاری روي آن‌ها کنترل کرد. درصورتی‌که تجهيزات جراحي در بدن جامانده باشد هنگام خروج بيمار از اتاق عمل قرائت گرهاي تعبیه‌شده در چهارچوب در تگ‏ها را شناسايي کرده و سريعاً سيستم هشدار فعال مي‌شود و تيم پزشکي از يک اشتباه بزرگ مطلع مي‌شوند.

1. شناسايي خون

معمولاً براي بيماراني که مي‌بايست تحت عمل جراحي قرار بگيرند، نياز به خون امري متداول است. تزريق اشتباه خون در اين حوزه مي‌تواند سبب آسيب‏هاي جدي به‌سلامت شود. گزارش‌ها نشان مي‌دهد که خطا در تزريق اشتباه خون (به‌عنوان‌مثال تزريق خون نوع نامناسب به بيمار) و هم‌چنين خطا در محيط نقل و انتقالات خوني يا شناسايي نادرست گروه خوني از بيشترين موارد رايج است که نتيجه‌اي جز مرگ ندارد. اگر هر کيسه خون داراي يک تگ RFID شامل اطلاعات شماره شناسايي خاص و نوع گروه خوني باشد‌، طوري که اعداد و اطلاعات تگ در يک بانك اطلاعاتي که دربرگیرنده جزئياتي درباره اصل خون، هدف از تزريق خون، اهدا‏کننده و گيرنده ‌باشد، ذخيره ‌شود، مي‌توان به‌راحتي از بروز اشتباهات فوق جلوگيري كرد.

شکل 4: استفاده از RFID در بانك خون

1. ويزيت و نسخه الکترونيکي

هر پزشک مي‌تواند اطلاعات مربوط به ويزيت‌ها (ملاقات با بيمار) را در تگ RFID هر بيمار ذخيره كرده و در مواقع نياز آن‌ها را با يکديگر مقايسه نمايد. بامطالعه دستورات و گزارش‌ها پزشکي در هر ويزيت انجام‌شده و مقايسه آن‌ها با يکديگر و به اشتراک گذاشتن اطلاعات با ساير پزشکان مي‌توان در درمان مؤثرتر بيماران استفاده کرد. مجموعه اطلاعات بيماران و دستوراتي که پزشکان براي درمان آن‌ها در نظر گرفته‌اند و نتايج حاصل از اين درمان‌ها با استفاده از اجراي سيستم RFID و طرح نسخه و پرونده الکترونيک قابل ارزيابي و ذخيره‌سازي در بانك اطلاعاتي بيمارستان است. لذا بررسي آماري بيماران کار ساده‌اي مي‌شود و پزشکان به‌راحتی مي‌توانند نتايج راه‌هاي مختلف درماني را مقايسه نمايند و از اين اطلاعات جهت بهبود عملکرد خود بهره گيرند.

پزشک مي‌تواند اطلاعات مربوط به دارو را در تگ بيمار ذخيره کند و بيمار با مراجعه به داروخانه داروي موردنظر را دريافت کند. در‌ اين روش ديگر مشکل ناخوانا بودن نسخه‌ها نيز برطرف مي‌شود. کاربرد ديگر RFID در تجويز نسخه، شخصي‌سازي اطلاعات است. مشکلي که در حال حاضر براي بسياري از شرکت‌هاي بيمه‏کننده به وجود مي‌آيد ‌اين است که دفترچه‌هاي بيمه توسط افرادي غير از شخص بيمه شونده مورداستفاده قرار مي‌گيرد.

درواقع تگي که به بيمار داده مي‌شود، بر اساس استاندارد‌هاي GS1 داراي شماره شناسايي يکتايي است. هنگامی‌که شخص به هر بخش بيمارستان ورود مي‌کند حضور فرد در آن بخش با ردوبدل کردن سيگنال‌هايي که بين تگ و آنتن‌هاي موجود در محيط است، در سيستم ثبت مي‌شود. از طرفي اطلاعات جمع‌آوری‌شده در هر بخش بيمارستان به پايگاه داده منتقل مي‌شود. لذا به‌طور مثال به‌راحتی مسئولين بخش ارتوپدي مي‌توانند بااتصال به شبکه بيمارستان عکس‌هاي گرفته‌شده در بخش راديولوژي و MRI را مشاهده کنند يا آزمايش خون فرد را که در آزمايشگاه گرفته‌شده است، مشاهده کنند.

به همين ترتيب هنگامی‌که پزشک نسخه را به‌صورت الکترونيک در سيستم ثبت مي‌کند به‌طور خودکار داروخانه از سفارش جديدش مطلع مي‌شود و داروها را به اتاق بيمار مي‌فرستد يا آن‌که هنگامی‌که بيمار به داروخانه مراجعه مي‌کند سفارش خود را حاضر مي‌بيند. در اين حالت ديگر امکان اشتباه خواندن نسخه که ناشي از بدخطی پزشکان است، وجود ندارد.

شکل 5: ويزيت الکترونيکي توسط RFID

1. تعيين موقعيت پرسنل و تجهيزات حياتي بيمارستان

با نصب کردن تگ بر روي لباس کارکنان و پزشکان بيمارستان مدير بيمارستان قادر است تا رفت‌وآمد افراد به مکان‌هاي مختلف و به‌خصوص مکان‌هاي خاص و محدود را کنترل نمايد. هم‌چنين براي رديابي و محافظت از‌ ايزوتوپ‌هاي راديواکتيو و ساير مواد مضر و خطرناک يا استراتژيک بيمارستان، مي‌توان از RFID استفاده كرد.

همين‌طور بعضي از تجهيزات و دستگاه‌هاي بيمارستاني وجود دارند که به علت آن‌که بسيار گران‌قيمت هستند، هر بيمارستان يکي يا دو تا از آن‌ها دارد. درعین‌حال وجود آن‌ها بسيار حياتي است و ممکن است به فاصله زماني بسيار کوتاهي در دوطبقه مختلف به وجود آن‌ها نياز باشد، لذا رديابي آن‌ها و آگاهي از موقعيت مکاني آن‌ها بسيار حائز اهميت است. اين تجهيزات از طريق چسباندن تگ روي آن‌ها و نصب آنتن در محيط بيمارستان به‌راحتی رديابي مي‌شوند.

1. شناسايي بيماران و نوزادان

وجود اشتباه و خطا در شناسايي بيماران به‌خصوص نوزادان ممکن است منجر به تجويز نامناسب دارو براي کودک شود و يا ممکن است در تحويل نوزاد به والدين حقیقی‌اش اشتباه رخ دهد و باعث شود که سرنوشت خانواده‌ها با خطر روبرو شود.

لذا با اختصاص دادن تگ RFID به‌صورت دستبند يا اشكال ديگر به نوزاد و ثبت اطلاعات وي در آن، امکان رهگيري و تشخيص نوزاد به‌راحتی فراهم مي‌شود.

شکل 6: شناسايي نوزادان در بيمارستان به کمک تگ RFID

1. رديابي حرکت بيماران

کنترل حرکت بيماراني که ازنظر ذهني دچار عقب‌ماندگی ذهني هستند و هم‌چنين کودکان بسيار دشوار است. غیرقابل‌پیش‌بینی بودن حرکت آنان باعث مي‌شود که آنان با موقعيت‌هاي پرخطري روبه‌رو شوند. کاربرد RFID در کنترل رفتار ‌اين دسته از افراد بسيار مفيد است و به‌راحتی با قرار دادن تگ در بدن و يا لباس آن‌ها مي‌توان حرکت آنان ‌را کنترل کرد. رديابي حرکت بيماران عقب‌مانده ذهني و هم‌چنين کودکان مي‌تواند به شناسايي عکس‌العمل آن‌ها و مطالعه رفتاري آن‌ها منجر شود.

1. تله مديسين

يکي از عوامل مؤثر در تله مدیسين، ارسال اطلاعات از طريق وسايل ارتباطي است. براي ورود اطلاعات به وسايل ارتباطي، مثل تلفن همراه، مي‌توان از RFID استفاده كرد. در موبايل‌هاي جديد دستگاهي تعبیه‌شده است که مي‌تواند مانند دستگاه گيرنده، امواج ارسالي از تگ را دريافت کند.

اگر پزشک يا پرستار موبايلي داشته باشد که مجهز به فناوري NFC باشد مي‌تواند به‌راحتی با نزديک کردن گوشي موبايل خود به دستبند بيمار اطلاعات مندرج در آن را بخواند. با پشتيباني ماکروسافت روزبه‌روز بر تعداد گوشي‌هايي که توانايي نرم‌افزاري براي استفاده از فناوري NFC رادارند، افزوده مي‌شود.

1. مديريت تغذيه‌ي بيماران

برخورد پرستاران با هر بيمار ازلحاظ پزشکي و هم‌چنين غذايي که هر بيمار بايد مصرف کند، متناسب با نوع بيماري متفاوت خواهد بود. تكنولوژي RFID مي‌تواند کليه اطلاعات غذايي و نيز اطلاعات لازم براي پرستاري و مراقبت را در اختيار پرستاران قرار دهد.

1. جلو‌گيري از سرقت تجهيزات پزشکي

بعضی‌اوقات تجهيزاتي كه در بيمارستان‌ها به سرقت مي‌روند، بسيار حياتي است و نبود آن ممکن است نتايج بدي به دنبال داشته باشد. تگ‌هاي RFID جاسازی‌شده بر روي تجهيزات پزشکي قابليت رديابي و پيگيري را به ما مي‌دهد. تگ‌هاي RFID تأثيرات پيشگيرانه‌اي در سرقت دارند و مي‌تواند در شناسايي موارد به سرقت رفته ما را ياري رساند.

1. نتیجه‌گیری

برای اجرای تکنولوژی‌های جدید باید بسیاری از مسائل را موردتوجه قرار داده و بررسی کرد. بشر، همه‌روزه در حال گسترش دستاوردهای جدید است که زنجیره ارزش مراقبت‌های بهداشتی نیز یکی از این دستاوردها است که نیازمند استفاده از تکنولوژی‌های جدید بوده و بشر باید خود را برای رهایی از چالش‌های به وجود آمده به علت استفاده از تکنولوژی‌های نوین، آماده كند. به‌طورکلی برای سازمان‌دهی مراقبت‌های پزشکی، استاندارد‌هاي GS1 به همراه تكنولوژي EPC-RFID، مرحله جدید و اجتناب‌ناپذیری است که با ایجاد خدمات توسعه‌یافته مراقبت‌های پزشکی جهت تسهیل نمودن عملیات پزشکی و افزایش معالجه و مراقبت بیمار، همچنین سازمان‌دهی و جستجوی سود رقابت‌آمیز گام برداشته است. توانایی ذخیره‌سازی اطلاعات پزشکی افراد در زیرپوست آن‌ها و استفاده از آخرین تکنولوژی‌های طراحی‌شده برای اطمینان از داروهای مورد مصرف بیماران، باعث تحقق بیشتر درمان‌های بیماری‌ها و به‌طورکلی ارائه خدمات بهتر مثلاً دسترسی به پرونده بیمار بدون واسطه و در کمترین زمان ممکن در هنگام نیازهای اضطراري می‌شود.

طرح آینده برای کاربردهای پزشکی که در بعضی مکانها نیز در شرف انجام است، این است که برای هر کودکی که به دنیا میآید یک تگ RFID طراحی و در بدن او جاسازی شود. تمامی اطلاعات پزشکی فرد ازجمله: گروه خونی، ویژگیها (قد، وزن و غيره)، سوابق پزشکی و غيره بر روی آن تگ نگهداری شده و هر بار که فرد به پزشک مراجعه میکند، پزشکان قادر خواهند بود تا تمامی اطلاعات موردنیاز خود را برای تشکیل پرونده و تشخیص وضعیت بیمار خود با اسکن کردن تگ RFID آن‌ها به دست آورند. در حقیقت EPC-RFID همراه با مدیریت راهبردی تکنیکی جهت سازمان‌دهی افکار جلوبرنده با تولیدات جدید و گسترش آسان و مقاوم در برابر مشکلات مراقبت‌های پزشکی است و ما نیز همانند سایر جوامع بایستی خود را آماده پذیرش آن کنیم.

حوزه‌هاي کاربردي RFID در مراقبت سلامت نيز در اغلب موارد به بحث ‌ايمني بيمار و کاهش خطاهاي پزشکي مربوط مي‌شود. چنان‌که اکثر برنامه‌هاي کاربردي اجراشده در کشورهاي آمريکا، انگليس، تايوان، هند و ‌ايتاليا درزمینه RFID بر بحث ‌ايمني بيمار و کيفيت مراقبت بوده است. بااین‌حال همچنان محدوديت‌هايي در به‌کارگيري سيستم‌هاي RFID وجود دارد. ازجمله تداخل امواج الکترومغناطيسي، ‌ايجاد پروتکل‌هاي امنيتي و استانداردها، روش‌هاي رمزگذاري، کاهش اندازه فيزيکي تگ‌ها و غيره. بااین‌حال استفاده از RFID در بيمارستان و حوزه سلامت روزبه‌روز بيشتر مي‌شود.