ماهنامه شماره 27 (آبان ماه 1396)
چگونه GS1 می‌تواند ردیابی یک محصول در سراسر زنجیره تأمین را امکان‌پذیر نماید
مقدمه:
در زنجیره پیچیده تأمین امروزی ردیابی و ره‌گیری یک محصول برای تضمین سلامت و ایمنی مصرف‌کننده، برنامه‌ریزی‌های لجستیکی ذینفعان یک زنجیره و نهادهای قانون‌گذار و ناظر در هر کشور برای کنترل واردات و صادرات و جلوگیری از جعل و قاچاق اهمیت زیادی دارد. GS1، استانداردهایی برای ردیابی یک محصول در زنجیره تأمین از طریق مدیریت جریان اطلاعاتی فراهم آورده است.
چرا ردیابی؟
نحوه تولید، پردازش و بازاریابی محصول در طول زمان تغییر کرده است. به‌عنوان‌مثال یک پیتزا را در نظر بگیرید:
آیا می‌دانستید یک پیتزا علاوه بر عناصر تشکیل‌دهنده اصلی‌اش بیش از 35 مورد عناصر تشکیل‌دهنده فرعی دارد که از 60 کشور در همه قاره‌های جهان تأمین می‌شود؟
برای سازنده پیتزا، همانند هرکسی که در زنجیره تأمین قرار دارد، خیلی دشوار است بداند که کدام محصول از کجا آمده است و در کجا قرار دارد، آن‌ها از یک شبکه وسیع شامل چندین کانال توزیع فیزیکی یا دیجیتال عبور کرده‌اند. آیا چالش‌های سازمان‌دهی این موضوع در مورد همه محصولات و در سرتاسر جهان را می‌توان تصور نمود؟
به‌عنوان‌مثال چه اتفاقی خواهد افتاد اگر همه این عناصر تشکیل‌دهنده آلوده باشند؟ چه مقدار زمان می‌برد تا بتوان فهمید عامل آلودگی از کجا و توسط چه کسی نشاءت گرفته است و یا همه محصولات نهایی که شامل آن عناصر آلوده بودند در کجا به فروش رفته‌اند؟
ردیابی، یک ضرورت برای همه طرفین تجاری:
- آمادگی فراخوان کردن:
مدیریت فرآیندها و رویدادها در کل زنجیره تأمین پیچیده و البته بسیار حیاتی است. باوجود تلاش‌های بسیار طرفین تجاری ریسک صفر درصدی وجود ندارد و حوادث ناشی از بی‌کیفیتی همیشه اتفاق می‌افتد. محصولات معیوب ممکن است وارد بازار شوند و گاهی اوقات برخی از آن‌ها سلامت مصرف‌کنندگانشان را به خطر می‌اندازند.
ردیابی در این مورد کمک می‌کند تا سریع، مشخص و کامل محصول را از زنجیره خارج و یا فراخوان نمود بنابراین محدود کردن خسارات اقتصادی و سلامت را به همراه خواهد داشت.
- ایمنی مصرف‌کنندگان:
این کارآمدی در بازیابی محصول، کلید کاهش در معرض محصولات خطرناک قرار گرفتن است. استفاده از ردیابی برای ایمنی مصرف‌کنندگان یک امر ضروری است.
- مبارزه با جعل:
علاوه بر این شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان می‌توانند قربانیان کالاهای تقلبی و جعلی باشند. ردیابی نمی‌تواند جلوی جعل را بگیرد اما می‌تواند رسیدن یک محصول جعلی به نقطه فروش را می‌تواند بسیار سخت و تشخیص آن را ساده‌تر نماید.
- الزامات قانونی:
همچنین ردیابی در برخی از بخش‌ها و کشورها یک قانون است. برای مثال قوانین مواد غذایی اروپا (قانون 2002/178) که مربوط به اقدامات مدرنیزه ایمنی غذایی ایالات‌متحده یا مقررات مربوط به لوازم‌آرایشی و اسباب‌بازی در اروپا است.
حتی وقتی محدودیت قانونی وجود نداشته باشد، ردیابی قاعدتاً یک نیاز مشتری محسوب می‌شود، مانند گواهی ایمنی غذایی.
- کارآمدی در حمل‌ونقل و لجستیک:
درهرصورت، ردیابی تنها در خصوص انطباق و یا کاهش ریسک نیست. داشتن فرآیندهای ردیابی محصول یک سرمایه‌گذاری استراتژیک بلندمدت است. طرفین تجاری به شفافیت بیشتری از محصولات در ترانزیت نیازمند هستند زیرا زمانی که کمپانی‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات لجستیکی‌شان دسترسی بهتری به اطلاعات جریان محصولات و تراکنشات در زنجیره تأمین داشته باشند، گاهی اوقات آن‌ها در لحظه می‌توانند درباره بهینه‌سازی فرآیندهای حمل‌ونقل و لجستیک تصمیم‌گیری نمایند.
مزایایی که ردیابی در لجستیک ایجاد می‌کند عبارت است از:
بازپرسانی دقیق‌تر
مدیریت بهینه‌سازی ناوگان
همکاری ساده‌تر
کاهش و یا حتی در مواردی حذف کارهای کاغذی
کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی
- استراتژی‌های بازاریابی:
همچنین ردیابی به مصرف‌کننده نهایی مرتبط است. تصور مصرف‌کننده به هنگام خرید یک محصول از سازنده و اعتماد کردن به آن چیزی است که از طریق ردیابی حاصل می‌شود.
ردیابی این امکان را می‌دهد تا بتوان به اطلاعاتی از محصول که بر روی آن درج‌شده است و یا عرضه‌شده است بتوان اطمینان نمود و به آن‌ها اتکا کرد.
به‌طور خلاصه، سیستم ردیابی کارآمد و مؤثر به نفع همه بازیگران درگیر در زنجیره عرضه، مصرف‌کنندگان شرکای تجاری و همچنین مقامات، برای اجرای قانون یا سلامت عمومی است. ردیابی به یک نیاز اساسی در بسیاری از زنجیره‌های تأمین تبدیل‌شده است
ردیابی چیست؟ سیستم ردیابی چگونه عمل می‌کند؟
هر یک از طرفین زنجیره تأمین علاقه‌مند به ره‌گیری و ردیابی محصولاتشان در هر نقطه از زنجیره تأمین هستند.
در شبکه پیچیده زنجیره تأمین ردیابی، امکان دسترسی به اطلاعات درباره محصول را فراهم می‌آورد. اینکه این محصول از کجا آمده، اجزا و محتویات آن از کجا آمده است، چگونه پردازش‌شده‌اند؟ چه کسی این کار را انجام داده است. مقصدها کجاست و الان کجا هستند؟
سیستم ردیابی دقیقاً درباره جابه‌جایی محصولات مشخص پاسخ می‌دهد (چه چیزی، چه وقت، کجا و چرا). شفافیت در قلب ردیابی است. حاصل ردیابی شفافیت است.
ردیابی ابزاری است برای شناسایی محصول و بازیگران، برچسب‌گذاری و ضبط خودکار داده‌های روی محصول، ضبط و به اشتراک‌گذاری داده‌ها. این‌ها چهار زیر فرآیند ردیابی هستند.
اینکه یک مشکل چگونه کشف و شناسایی می‌شود، ردیابی می‌تواند ریشه مشکل و محل خطا در محصول را شناسایی نماید.
اجازه دهید یک مثال از فراخوانی یک پیتزا بزنیم. یک بیماری از مصرف‌کننده نهایی گزارش می‌شود. تشخیص سالمونلا است. کمپانی می‌خواهد محصولاتش را فراخوانی کند. زمان مهم‌ترین مسئله است. بهداشت وزندگی در معرض خطر هستند. شهرت یک برند درخطر است.
.
در این مثال ردیابی داخلی به کمپانی کمک خواهد کرد ریشه عامل سالامونلا را بیابد. به‌عنوان‌مثال ممکن است پنیر عامل آن باشد. کمپانی به خاطر ثبت دقیق می‌تواند تمامی تأمین‌کنندگان پنیرش را ردیابی نماید. حتی اگر لازم باشد تأمین‌کنندگان پنیر می‌توانند تأمین‌کنندگان شیرشان را نیز ردیابی کنند. این ردیابی به سمت بالادست خواهد بود.
یک بچ آلوده از پیتزاهای تولیدی شناسایی‌شده‌اند. سیستم ردیابی کارخانه می‌داند که این بچ را به کدام توزیع‌کنندگانش تحویل داده است؛ و سیستم ردیابی توزیع‌کنندگان می‌تواند مشخص نماید که آن‌ها این بچ را به کدام خرده‌فروشی‌ها تحویل داده‌اند. می‌توانند بی‌درنگ این محصول آلوده را از قفسه‌های فروشگاه‌ها حذف نمایند. این ردیابی به سمت پایین‌دست خواهد بود.
این‌ها عملکرد اصلی سیستم ردیابی را برآورده می‌کنند. اینکه بتوان به سمت عقب یا جلو ردیابی را انجام داد. حداقل یک گام بالاتر و یک گام پایین‌تر. در هر نقطه از زنجیره تأمین بدون توجه به اینکه چه تعداد از شرکای تجاری و گام‌های فرآیندهای تجاری در آن درگیر هستند.
وابستگی متقابل اعضای زنجیره تأمین:
چه چالش‌هایی در بین طرفین تجاری حاضر در یک زنجیره تأمین وجود دارد؟ هر یک از طرفین تجاری در زنجیره تأمین اهداف خودش را در استفاده از سیستم ردیابی دنبال می‌کند و از سطحی از سیستم ردیابی استفاده می‌کند که خاص محیط کسب‌وکار و استراتژی‌های اوست.
یک کمپانی خصوصی تنها یک‌طرف تجاری در زنجیره تأمین است و ردیابی در این زنجیره تنها به‌عنوان ضعف ترین پیوند آن است.
به‌هرحال چالش رایج طرفین تجاری که با آن مواجه هستند ارتباط جریان فیزیکی کالا و جریان اطلاعات در طول زنجیره تأمین است. تعداد زیادی از محصولات و حجم بالای تراکنش‌های یک کمپانی مشکلاتی است که با آن مواجه هستند. تعداد بالای داده‌های ردیابی که هرروزه مورد پردازش قرار می‌گیرند. این می‌تواند تجزیه‌وتحلیل داده‌های بزرگ را نشان می‌دهد که می‌تواند مفید باشد. این داده‌ها باید صحیح، قابل‌اعتماد و در دسترس در سریع‌ترین زمان ممکن باشند. ابزار اتوماسیون سیستم ردیابی اغلب موردنیاز است.
فرض کنید هر طرف تجاری یک سیستم ردیابی داخلی داشته باشد. بزرگ‌ترین چالش اطمینان از سازگاری سیستم‌های ردیابی آن‌ها با یکدیگر خواهد بود. چطور آن‌ها با یکدیگر کار خواهند کرد؟
وابستگی متقابل بین سیستم‌های ردیابی باید یک‌راهی را فراهم نماید تا بر محدودیت‌های قضایی، جغرافیایی و زبان غلبه نماید. باید اطمینان حاصل شود که شناسایی محصول از تولید تا انتها برای طرفین تجاری معنادار و غیرمبهم باشد.
فرض کنید سازنده‌ها از لیبل لجستیک حاوی بارکد استفاده نمایند و این بارکد توسط اسکنرها در نقاط حمل‌ونقل و خرده‌فروشی‌ها قابل اسکن باشد و آن‌ها دیگر نیازی نباشد که لیبل دیگری را تخصیص دهند. باید اطمینان حاصل شود که تبادلات اطلاعات بین آن‌ها به شکل مؤثر و استاندارد خواهد بود. وجود یک‌زبان رایج تجارت برای وابستگی‌های متقابل و شفافیت، زمانی که محصول بین طرفین تجاری جابه‌جا می‌شود ضروری است.
GS1 به طرفین تجاری برای رفع این چالش‌ها کمک می‌کند، GS1 به سؤالات چه طور و درباره چه چیزی پاسخ می‌دهد. قوانین، استانداردهای ایمنی بین‌المللی، احتیاجات تقاضای مصرف‌کنندگان، چه چیزی باید قابل‌ردیابی باشد، چه محصولی و با چه دقتی، چه اطلاعاتی باید در دسترس باشند و به چه مدت؟ چطور از یک فرآیند واحد احتیاجات ردیابی مرتفع می‌شوند؟
استانداردهای GS1 بهترین گزینه برای ردیابی هستند. با استفاده از استانداردهای ردیابی GS1 شفافیت و وابستگی متقابل بین طرفین تجاری در زنجیره تأمین تضمین‌شده است که با سطحی از اتوماسیون مناسب‌ترین سیستم ردیابی را برایشان فراهم می‌آورد و تنها انتخاب ابزار داخلی مثل نرم‌افزار، پرینتر و فرآیندها برای هر بازیگر یا صنعت باقی می‌ماند.
همکاری GS1 با سایر نهادها:
با این تجربه منحصربه‌فرد در ردیابی، GS1 مشتاق به همکاری با سایر ذینفعان کلیدی در سطح جهانی و محلی است.
در سطح جهانی GS1 با نهادهای بین دولتی مانند OECD و WCO در تعامل است و تجاربی را جهت تعاملات به‌صورت عمومی و خصوصی فراهم آورده است. ضمناً GS1 یک همکاری بلندمدت با ISO دارد.
همسوسازی صنعت در جهت ساخت استانداردها و کمک به آگاه‌سازی در بازار بسیار مهم است. GS1 با انجمن‌هایی همچون انجمن جهانی کالاهای مصرفی در ارتباط است.
به‌طور دقیق GS1 استانداردهای شناسایی، ضبط خودکار داده و به اشتراک‌گذاری اطلاعات درباره محصول، کسب‌وکار و مکان‌ها و غیره فراهم می‌آورد. این امکان را برای کمپانی‌ها فراهم می‌آورد تا با یک‌زبان واحد و مشترک صحبت کنند به یکدیگر متصل شوند و کسب‌وکارشان را به جلو برانند.
سیستم استانداردهای GS1 پرکاربردترین استانداردها در زنجیره تأمین هستند. بیش از یک‌میلیون کمپانی در سراسر جهان هرروزه از آن‌ها استفاده می‌کنند. حالا می‌خواهیم ببینیم آن‌ها چطور کار می‌کنند؟
استانداردهای GS1:
استانداردهای GS1 با شماره شناسایی محصول (قلم تجاری)، واحد لجستیکی، مکان‌ها و غیره در طول زنجیره تأمین از سازنده‌ها تا مصرف‌کننده‌ها ادامه دارد.
GTIN شماره جهانی قلم تجاری برای شناسایی محصولات استفاده می‌شود. آن برای ارتباط بین محصول با اطلاعات آن استفاده می‌شود. برای رسیدن به ردیابی این کلید شناسایی به‌تنهایی کافی نیست.
کلیدهای شناسایی دیگری همچون SSCC شماره‌سریالی مرسوله ارسالی برای شناسایی یکتای یک واحد لجستیکی و یا GLN یا همان شماره جهانی مکان برای شناسایی منحصربه‌فرد یک انبار و یا سایر مکان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
اطلاعات مربوط به محصول به‌وسیله بارکدها مانند EAN/UPC، GS1 DATABAR، GS1 DATA MATRIX یا QR CODE، GS1 128 و یا تگ‌های EPC/RFID می‌توانند انکد شوند.
درنهایت این کلیدهای شناسایی و اطلاعات مرتبط با آن‌ها (از طریق GDSN یا همان شبکه جهانی هم‌زمان‌سازی داده‌ها برای داده‌های اصلی مانند نام محصول، GTIN و توضیحات محصول، از طریق پیام‌های EDI (استانداردهای eCom GS1) برای تراکنش‌های تجاری مانند اعلامیه ارسال، یا از طریق خدمات اطلاعات کد الکترونیکی محصول EPCIS برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات جزئی‌تر درباره ره‌گیری محصول) به‌صورت الکترونیکی بین طرفین تجاری به اشتراک گذاشته می‌شود.
این‌ها استانداردهای فنی و کلیدی برای ردیابی محسوب می‌شوند. برای یکپارچگی بیشتر ممکن است استانداردهای بیشتری از GS1 به اجرا درآیند.
به‌علاوه این استانداردها، GS1 یک استاندارد کاربردی برای ردیابی پیشنهاد می‌کند. این استاندارد کاربردی چهارچوبی برای تعاملات بین سیستم‌های ردیابی است که شامل قوانین کسب‌وکار و حداقل الزامات برای طراحی و پیاده‌سازی ردیابی است.
جمع‌بندی:
با توجه به مطالب اشاره‌شده می‌توان این‌گونه جمع‌بندی نمود که ردیابی در زنجیره تأمین یک امر حیاتی برای همه طرفین تجاری محسوب می‌شود و GS1 استاندارد کاربردی برای این موضوع دارد که پیش‌نیاز آن دانش استانداردهای شناسایی، نشانه‌گذاری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات GS1 است که در شماره‌های آتی بیشتر در مورد آن‌ها صحبت می‌شود.
صاحب امتياز