ماهنامه شماره 28 (آذر ماه 1396)
شرکتهای لجستیکی طرف سوم یا به‌اختصار 3PL ها به شرکتهایی گفته میشوند که سازمانهای تولیدی یا خدماتی بخشی و یا کل امور لجستیکی خود را به آنها برونسپاری میکنند. این شرکتها معمولاً در حوزههای حملونقل و انبارداری متخصص هستند و قادرند خدمات خود را با انواع مختلف و متنوعی از محصولات منطبق سازند. کارکرد اصلی 3PL ها مبتنی بر توزیع فیزیکی کالا و خدمت است.
تمایل به جهانی‌شدن، نیاز سازمانها به چابک شدن، پیچیدگی و تخصصی شدن کارها، وجود ریسک‌ها، عدم اطمینان در بازار، فشار رقابتی سنگین، توسعهي تکنولوژيها، توسعهي خدمات ویژه به مشتري، فشار زمان، گسترش ادغامهاي سازمانی، افزایش تقاضا براي خدمات باارزش افزوده در لجستیک، استفاده عقلایی و حداکثر بهرهبرداري از منابع در دسترس همه دلایلی روشن بر اهمیت برونسپاری فعالیتهاي لجستیک است. برونسپاري لجستیک به‌عنوان راهکاري براي مواجهه با این پیچیدگیها دیده میشود. از طرفی روندهاي جهانی برافزایش برونسپاري در آینده تأکیددارند.
علاوه بر این، فشار بازار برای کاهش قیمت‌ها، فشار برای ارتقای خدمتدهی به مشتریان، جهانیسازی و توسعه فناوری‌های جدید اطلاعاتی، به‌عنوان چهار عامل اصلی توسعه خدمات 3PL ها طی سالهای اخیر مطرح می‌باشند. به‌خصوص با توسعه برونسپاری فعالیتهای غیرکلیدی در شرکتهای بزرگ تولیدی و خدماتی، بر اهمیت توسعه صنعت شرکتهای لجستیکی طرف سوم افزوده‌شده است. مطالعات مختلف دیگر نیز حاکی از این واقعیت است که کسب‌وکار خدمات لجستیک طرف سوم، در دنیا به‌خصوص در کشورهای توسعه‌یافته در حال رشد چشمگیری است.
تعریف شرکتهای لجستیکی طرف سوم
شرکتهای خدمات لجستیک طرف سوم یا به‌اختصار 3PL ها به شرکتهایی گفته میشود که سازمانهای تولیدی یا خدماتی بخشی یا کل امور لجستیکی خود را به آنها برونسپاری میکنند. این شرکتها معمولاً در حوزههای حملونقل و انبارداری متخصص هستند و قادرند خدمات خود را با انواع مختلف و متنوعی از محصولات منطبق سازند.
بر اساس تعریفی دیگر، 3PL ها سازمان‌هایی تجاری هستند که در زمینه اجرای عملیات لجستیکی مجزا و یا وظایف پیچیده لجستیکی (موجودی انبارشده، حملونقل، مدیریت سفارش‌ها، توزیع فیزیکی و غیره) سرویس ارائه می‌دهند.
چهار عامل اصلی مؤثر بر توسعه خدمات 3PL ها در طی سالهای اخیر عبارت‌اند از:
- فشار برای کاهش قیمت
- فشار بازار برای ارتقاء خدمتدهی به مشتریان
- جهانیسازی
- توسعه تکنولوژیهای جدید اطلاعات
بررسی روند تحولات نشان میدهد که اهمیت این چهار عامل در سالهای گذشته تغییر کرده است اما همچنان هر چهار مورد جزء عوامل اصلی توسعه خدمات 3PL تا شناخته میشوند.
درگذشته عمده فعالیتهای لجستیکی که به شرکتهای 3PL واگذار میگردید، محدود به امور حملونقل (داخلی و بیرونی) و انبارداری بود؛ اما در سالهای اخیر واگذاری سایر امور لجستیکی همچون یکپارچهسازی حمل، ایجاد و مدیریت انبارها با باراندازی هم‌زمان، پرسازی سفارش و مواردی ازاین‌دست، روند رو به رشدی را نشان میدهد.
برخی از مزایای بهره‌گیری از شرکتهای لجستیکی طرف سوم را می‌توان موارد زیر برشمرد:
- تخصصی شدن خدمات و کاهش هزینه‌ها
- تمرکز مراکز تولیدی بر توسعه کسب‌وکار محوری خود
- افزایش انعطافپذیری عملیاتی
- کاهش هزینه‌های بازرسی و نظارت
- کاهش ریسک‌های عملیاتی
- بهبود سطح خدمت‌رسانی به مشتری
- ارتقای جایگاه سازمان درمیان رقبا
دستهبندی شرکتهای 3PL
3PL ها با توجه به نوع فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند به 5 دسته تقسیم میشوند که عبارت‌اند از:
- شرکتهای حملونقل
- عاملان انبارداری
- شرکتهای واسطه حمل
- شرکتهای مدیریت و بهینه‌سازی سرویس‌های حملونقل
- شرکتهای پردازش نرم‌افزاری
بررسیها حکایت از آن دارد که سطح خدمتدهی شرکتهای 3PL هرساله در حال افزایش است. همچنین استفادهکنندگان 3PL ها از روشهای همکاری مشارکتی با شرکتهای خدمات لجستیکی طرف سومی که به آنها خدمتدهی میکنند، جهت بهبود عملکرد و ارتقاء سطح همکاریهایشان استفاده میکنند.
مهم‌ترین فعالیت‌هایی که ممکن است یک شرکت 3PL به مشتریان خود ارائه دهد، شامل موارد زیر است:
- مدیریت جریان مواد داخل سازمان (مدیریت تدارکات)
- مدیریت موجودی‌ها
- مدیریت فرایندهای دریافت و جابه‌جایی سفارش‌های مشتری
- بسته‌بندی عام و خاص
- حملونقل
- تحویل‌های به هنگام
- انبارداری
- حفظ و نگهداری اطلاعات، نرم‌افزارها و سخت‌افزارها
- دلایل واگذاری فعالیتهای لجستیکی شرکتها به 3PL ها
فاکتورهای مؤثر در گرایش شرکتها به سمت 3PL ها به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از:
- فشارهای شدید برای کاهش قیمت
- تلاش برای بهبود عملکرد مدیریت زنجیره تأمین
- به‌کارگیری تکنولوژیهای جدید اطلاعات
- فشارهای شدید برای بهبود خدمتدهی به مشتریان
- جهانیسازی
- یکپارچهسازی و ترکیب
- پنجاه شرکت برتر خدمات لجستیکی (3PL) بین‌المللی
موسسه معتبر آرمسترانگ[1] مؤسسه بين‌المللي مشاور خدمات لجستيكي است که از سال ۲۰۱۱ به‌طور مرتب اقدام به رتبه‌بندي شركت‌هاي خدمات لجستيكي 3PL برتر دنيا مي‌كند كه در ژوئن ۲۰۱۵ (خرداد ۱۳۹۴) توسط اين موسسه منتشر گرديد. در اين رتبه‌بندي كه بر اساس درآمد خالص شركت‌هاي لجستيكي بين‌المللي (حوزه فعاليت درون كشوري مدنظر نبوده‌اند) طي سال ۲۰۱۴ صورت گرفته است پنجاه شركت برتر لجستيكي با قلمروي فعاليت بين‌المللي مشخص گرديدند كه در جدول زير اسامي شركت‌هاي لجستيكي برتر و درآمد خالص ساليانه آنها به ترتيب آمده است:
| رتبه | نام شركت خدمات لجستيكي طرف سوم | درآمد خالص ساليانه (۲۰۱۴) |
| ۱ | DHL Supply Chain & Global Forwarding | ۳۲,۱۹۳ |
| ۲ | Kuehne + Nagel | ۲۳,۲۹۳ |
| ۳ | DB Schenker Logistics | ۱۹,۸۶۱ |
| ۴ | Nippon Express | ۱۷,۹۱۶ |
| ۵ | C.H. Robinson Worldwide | ۱۳,۴۷۰ |
| ۶ | DSV | ۸,۶۶۱ |
| ۷ | CEVA Logistics | ۷,۸۶۴ |
| ۸ | SDV (Bolloré Group) | ۷,۴۸۳ |
| ۹ | Sinotrans | ۷,۴۶۳ |
| ۱۰ | Panalpina | ۷,۳۳۸ |
| ۱۱ | DACHSER | ۷,۰۴۳ |
| ۱۲ | Expeditors | ۶,۵۶۵ |
| ۱۳ | GEODIS | ۵,۹۶۰ |
| ۱۴ | Hitachi Transport System | ۵,۹۲۰ |
| ۱۵ | Toll Holdings | ۵,۸۲۲ |
| ۱۶ | J.B. Hunt Dedicated Contract Services & Integrated Capacity Solutions | ۵,۷۹۹ |
| ۱۷ | UPS Supply Chain Solutions | ۵,۷۵۸ |
| ۱۸ | GEFCO | ۵,۳۸۷ |
| ۱۹ | Agility | ۴,۳۰۰ |
| ۲۰ | UTi Worldwide | ۴,۱۸۰ |
| ۲۱ | IMPERIAL Logistics | ۴,۰۸۰ |
| ۲۲ | Yusen Logistics | ۳,۹۴۵ |
| ۲۳ | Hellmann Worldwide Logistics | ۳,۸۰۰ |
| ۲۴ | Hub Group | ۳,۵۷۱ |
| ۲۵ | Burris Logistics | ۳,۵۰۶ |
| ۲۶ | Norbert Dentressangle | ۳,۴۰۹ |
| ۲۷ | Schneider Logistics & Dedicated | ۳,۳۹۰ |
| ۲۸ | Damco | ۳,۲۱۲ |
| ۲۹ | Kintetsu World Express | ۲,۹۴۲ |
| ۳۰ | CJ korea express | ۲,۸۴۲ |
| ۳۱ | Kerry Logistics | ۲,۷۲۳ |
| ۳۲ | Ryder Supply Chain Solutions | ۲,۴۶۱ |
| ۳۳ | XPO Logistics | ۲,۳۵۷ |
| ۳۴ | Sankyu | ۲,۲۹۳ |
| ۳۵ | Total Quality Logistics | ۲,۱۴۲ |
| ۳۶ | Coyote Logistics | ۱,۹۵۰ |
| ۳۷ | BDP International | ۱,۹۰۰ |
| ۳۸ | Wincanton | ۱,۸۱۶ |
| ۳۹ | arvato | ۱,۷۹۷ |
| ۴۰ | NNR Global Logistics | ۱,۷۴۵ |
| ۴۱ | Menlo Logistics | ۱,۷۱۷ |
| ۴۲ | Americold | ۱,۶۹۶ |
| ۴۳ | APL Logistics | ۱,۶۵۹ |
| ۴۴ | Mainfreight | ۱,۶۴۰ |
| ۴۵ | Landstar | ۱,۶۲۴ |
| ۴۶ | Transplace | ۱,۶۰۵ |
| ۴۷ | JSL Logistica | ۱,۵۱۴ |
| ۴۸ | Logwin | ۱,۵۰۱ |
| ۴۹ | GENCO | ۱,۵۰۰ |
| ۵۰ | FedEx SupplyChain/FedEx Trade Networks | ۱,۴۶۲ |
| Total | ۲۷۴,۰۷۵ |
بر اين اساس، درآمد خالص ۵۰ شركت برتر لجستيكي طي سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۲۷۴ ميليارد دلار بوده است كه سه شركت لجستيكي آلماني DHL، Kuehne & Nagel و DB Schenker بيش از ۷۵ ميليارد دلار درآمد ساليانه داشته‌اند.
كليه اين شركت‌هاي لجستيكي طيف گسترده‌اي از خدمات لجستيكي اعم از حملونقل دريايي، هوايي، ريلي، جاده‌اي، انبارداري، خدمات ، توزيع، خدمات لجستيكي بر پایه فناوري اطلاعات و مانند آن را به مشتريان خود ارائه مي‌دهند.
شركت Hellmann Worldwide Logistics با ۱۴۴ سال سابقه، قديمي‌ترين شركت لجستيكي اين مجموعه هست كه در رتبه ۲۳ اين رده‌بندي قرارگرفته است و نكته قابل‌توجه حضور جوان‌ترين شركت لجستيكي، يعني شركت DB Schenker Logistics با تنها ۸ سال سابقه فعاليت حرفه‌اي در رتبه سوم برترين شركت‌هاي لجستيكي است.
درحالی‌که ميانگين عمر فعاليت ۵۰ شركت برتر لجستيكي بين‌المللي 60.3 سال است؛ يازده شركت داراي سابقه‌اي بيش از ۱۰۰ سال و سه شركت داراي سابقه‌اي كمتر از ۱۰ سال فعاليت لجستيكي در سطح بين‌المللي هستند.
شركت‌هاي لجستيكي آمريكايي بيشترين تعداد را در بين ۵۰ شركت برتر لجستيكي سال ۲۰۱۴ دارند (۱۹ شركت) و پس‌ازآن شركت‌هاي آلماني (۷ شركت)، ژاپني (۶ شركت)، فرانسوي (۴ شركت) و انگليسي و دانماركي (هرکدام ۲ شركت) بيشترين حضور را در بين برترين‌هاي لجستيكي دنیادارند. ضمن اينكه كشورهاي استراليا، چين، سنگاپور، هنگ‌كنگ، کره جنوبی، كويت، نيوزلند، برزيل، مكزيك و سوئيس هركدام داراي يك شركت لجستيكي بين‌المللي برتر (درمیان ۵۰ شركت) هستند.
اما از منظر درآمد ساليانه، اين شركت‌هاي لجستيكي آلماني هستند كه با حدود ۹۲٫۵ ميليارد دلار درآمد ساليانه بيشترين سهم را در بين ۵۰ شركت برتر لجستيكي بين‌المللي دارند (نزديك ۳۴% سهم از كل) و پس‌ازآن، شركت‌هاي آمريكايي با 24.2%، شركت‌هاي ژاپني با 12.7% و فرانسوي‌ها با 8.1% سهم از كل درآمد ساليانه شركت‌هاي برتر لجستيكي به‌عنوان پردرآمدترين كشورها از محل ارائه خدمات لجستيكي بين‌المللي قرار مي‌گيرند.
بر اساس نظر تحليل‌گران، دو پديده «آمازون» و «وال‌مارت» در ساليان آتي تأثیر به سزایی بر فعاليت شركت‌هاي لجستيكي خواهند داشت. آمازون و وال‌مارت با توجه به معرفي خدمات لجستيكي به‌عنوان يكي از مزيت‌هاي كليدي و حرفه‌اي خود، به‌نوعي عرصه را بر شركت‌هاي خدمات لجستيكي تنگ خواهند كرد. بااین‌وجود، رشد قابل‌ملاحظه فعاليت‌هاي فروش اينترنتي و خرده‌فروشي آنلاين و متعاقب آن پيدايش نيازمندي‌هاي لجستيكي جديد يك بازار نوظهور با رشد بالا در سال‌هاي آتي براي شركت‌هاي 3PL خواهد بود.
- نتیجه گیری:
با توجه به اهمیت تمرکز سازمانها به فعالیتهای و کسب‌وکارهای اصلی (Core business) خود در سالهای اخیر، اهمیت برونسپاری فعالیتها بیش‌ازپیش نمایان گردید و شرکت و سازمانهای مختلف به این سمت حرکت کردهاند. در همین راستا در دهههای اخیر برونسپاری فعالیتهای لجستیکی نیز در دستور کار شرکتها قرار گرفت و این مسأله منجر به شکلگیری شرکتهای لجستیکی طرف سوم یا 3PLها گردید. این شرکتها درواقع مسئولیت فعالیتهای لجستیکی سازمانها را بر عهده میگیرند. نکته حائز اهمیت این است که کشور ما نیز با توجه به موقعیت ژئوپولوتیکی ممتاز خود میتواند مرکز ثقل فعالیتهای لجستیکی کشورهای مختلف قرارگرفته و در این زمینه پیشگام گردد.
صاحب امتياز